Misschien zijn beiden van je op toepassing. Of elk afzonderlijk. Klinkt een van de volgende situaties je bekend in de oren?
Je bent zoal een beetje onzeker van nature, maar op sommige dagen, als het allemaal een beetje te druk wordt door bijvoorbeeld de hoop werk waar je tegenaan staart in combinatie met de oppas die zich ziek meldt, kan het zijn dat je volledig overweldigd raakt. Alles voelt even dringend aan en toch ben je verlamd. Wat gebeurt er als je er niet uitkomt? Op dat moment is je ademhaling echt oppervlakkig en je kunt niet helder nadenken. Als je partner je zegt dat je je geen zorgen hoeft te maken, dat het allemaal wel goed komt, lijk je wel helemaal uit te barsten.
Of:
Je voelt je goed, en dan plotseling, zonder duidelijke reden, begint je hart te racen. Het is moeilijk om diep adem te halen, en vreemd genoeg voel je je tegelijkertijd koel en zweterig. Je gaat even zitten. Je bent duizelig en wilt overgeven. Je lichaam gaat zo tekeer dat je wel eens denkt dat je gaat sterven. Je staat op het punt 112 te bellen, maar dan voel je je je een beetje beter en in de komende 20 minuten, verdwijnt het gespannen gevoel. Je bent uitgeput, hebt tal van vragen en hoopt dat dit je nooit meer overkomt.
Nu de grote vraag. Had je nu een paniekaanval, een angstaanval of een afschuwelijke combo van beide?
Kort antwoord: Als je zoiets als het tweede scenario hebt meegemaakt, was dat waarschijnlijk een paniekaanval, wat een klinische term is voor een tsunami van intense, meestal fysieke symptomen, soms zonder duidelijke oorzaak. Je verdrinkt ineens in een diepe oceaan van angst, en dan trekt het water vrij snel terug en je merkt dat je weer kunt staan.
Wat er in het eerste scenario plaatsvond, is wat men noemt een "angstaanval". Echter is het voor zorgverleners moeilijk te diagnosticeren en heeft het geen officiële definitie. Veel mensen gebruiken de term echter zo veel dat het over het algemeen gaat over penibele situaties waarin men zich angstig voelt. Men komt op het punt dat het allemaal even te veel wordt.
Paniekaanvallen en angstaanvallen zijn twee verschillende ervaringen. Het verschil tussen de twee zit hem in de tijdspanne. Mensen die een paniekaanval krijgen, voelen zich (meestal) in een relatieve korte tijd terug beter. De symptomen zullen weggaan binnen 30 tot 60 minuten.
Dit staat in tegenstelling tot hoelang een angstaanval duren kan. Mensen met een angstaanval hebben de neiging om het overgrote deel van de tijd met een angstig gevoel rond te lopen. Het gevoel van angst neemt toe tijdens een aanval en uiteindelijk neemt het weer af naar een niveau dat voor hen als normaal aanvoelt. Over het algemeen hebben paniekaanvallen ernstiger lichamelijke symptomen, terwijl angstaanvallen meer een tijdelijk van aard zijn.
De verwarring is niet ondenkbaar omdat paniekaanvallen en angstaanvallen elkaar op een paar manieren overlappen en sommige ongelukkige mensen beide ervaren. Bovendien gebruiken mensen de termen door elkaar heen.
Zowel paniek- als angstaanvallen maken je alert, wat betekent dat ze je tot actie bewegen. Ze activeren allebei de vecht- of vluchtreactie. zegt Spray. Om zo’n moment triggert het zenuwstel de hersenen om een heleboel aan hormonen vrij te laten, met inbegrip van adrenaline en noradrenaline, die je lichaam in een staat van paraatheid brengen. Deze alarmbel doet goed zijn werk wanneer we worden geconfronteerd met gevaar. Het spoort ons aan om onszelf te beschermen.
Het probleem is dat zowel paniek- en angst voorkomen wanneer je niet meteen fysiek in gevaar bent. Er is geen daadwerkelijk gevaar. Het voelt alleen maar aan alsof er gevaar dreigt.
Sommige symptomen, zoals een ondiepe ademhaling en problemen met helder denken, kunnen zowel bij paniekaanvallen als bij angstaanvallen voorkomen. Beide kunnen worden versterkt doordat men zich er nog meer zorgen over maakt. Ook kunnen beide leiden tot gedragsveranderingen. Als ze met enige frequentie beginnen te gebeuren, kan de persoon bepaalde activiteiten die hij/zij met de aanvallen associeert, gaan vermijden.
Hoe gelijkaardig ze ook lijken, er zijn enkele duidelijke verschillen tussen angst- en paniekaanvallen. Een paniekaanval is een abrupte stijging in intense angst of intens ongemak dat binnen enkele minuten zijn hoogtepunt bereikt, waarbij een persoon een paniekaanval met de volgende symptomen kan ervaren:
Een angstaanval betekent verschillende dingen voor verschillende mensen, maar symptomen van gegeneraliseerde angststoornis zijn onder andere:
Afhankelijk van de frequentie en ernst van de paniekaanvallen of angstaanvallen kunnen ze oplopen tot het niveau een stoornis. Stel dat je een paniekaanval krijgt wanneer je een winkelbediende om een andere grootte vraagt. Als je niet langer kleren koopt omdat je bang bent voor een nieuwe aanval of het vermijden van het winkelcentrum, kan dat wijzen op een paniekstoornis.
Een arts kan iemand met een paniekstoornis diagnosticeren als de aanvallen langer dan een maand aanhouden en wanneer men zich meer zorgen maakt over andere aanval of wanneer er onaangepaste veranderingen in gedrag opduiken.
Er zijn een aantal verschillende angststoornissen (waaronder gegeneraliseerde angststoornissen, obsessieve dwangstoornis en sociale angststoornis), maar wat ze allemaal gemeen hebben is dat de angst je in de weg staat om een zo normaal mogelijk leven te leidden.
De aanpassingen in je leven om met je angsten om te gaan, kunnen veel van je vergen. Deze omvatten onder meer het krijgen van de juiste hoeveelheid slaap, het volgen van een gezond dieet, regelmatig eten om bloedsuikerdipjes te voorkomen en het hebben van voldoende lichaamsbeweging. Meditatie, mindfulness en een solide sociaal ondersteunend netwerk kunnen je ook helpen om in balans te blijven.
Er is aangetoond dat cognitieve gedragstherapie (CGT) ook mensen kan helpen bij het beheersen van zowel paniek als angst. Bij CGT leer je hoe je de gedachten en triggers die deze aanvallen veroorzaken kunt herkennen, en hoe je er anders over kunt denken zodat je niet langer gealarmeerd wordt, en als ze dat wel doen, hoe je ermee kan leren omgaan. In het geval van paniekaanvallen kan de CBT een blootstellingstherapie inhouden waarbij de therapeut zorgvuldig en geleidelijk aan de symptomen van een paniekaanval oproept zodat je samen leert om ermee om te gaan. Zo leren de hersenen om te gaan met deze situatie.
En als therapie alleen niet genoeg is, is medicatie altijd een optie. Meestal begint men met SSRI's zoals Prozac of SSNI's zoals Effexor, die je dagelijks gebruikt. Deze werken meestal niet meteen, maar pas na verloop van tijd. Daarom zullen sommige artsen dan benzodiazepinen zoals Temesta voorschrijven die de symptomen reeds op korte temijn kunnen verlichten
