De beste maanden om een vijver aan te leggen zijn de maanden april en mei. Tijdens het groeiseizoen heeft de vijver dan namelijk de kans om in een goed biologisch evenwicht te komen. Het is ook mogelijk om de vijver in september of oktober aan te leggen, maar dan is het beter om tot het voorjaar te wachten met het beplanten. Eigenlijk is de maand mei hier namelijk de beste periode voor.
Als je een tuin hebt met een lage grondwaterstand, kun je het beste kiezen voor een folievijver. Deze vijver kun je beter niet in een tuin aanleggen waar de grondwaterstand hoog is. Wel kun je dan een natuurlijke vijver aanleggen zonder folie.
Kies een plaats uit in de tuin uit die niet te dicht bij bomen of planten ligt, omdat het folie van de vijver de wortels kan beschadigen. Ook is de kans groot dat er dan in de herfst bladeren in de vijver vallen. Verder kun je voor de vijver het beste een plaats kiezen waar per dag minimaal zes tot acht uur lang de zon schijnt.
Voordat je begint met het aanleggen van de vijver is het belangrijk om een goed ontwerp te maken. Allereerst moet je rekening houden met de grootte van de tuin en de verschillende elementen. De vijver moet namelijk niet te groot worden in verhouding met de borders of het terras. Bedenk wel dat het gemakkelijker is om een grotere vijver helder en algenvrij te houden, dus maak de vijver liever ook niet te klein. Voor het ontwerp van de vijver kun je bijvoorbeeld kiezen voor een strakke vijver met één diepte afgewerkt met natuurstenen of een natuurlijke plateauvijver. Kies een ontwerp dat het beste bij de rest van je tuin past.
Als je een duidelijk vijverontwerp gaat maken, kun je het beste beginnen met een plattegrond van het bovenaanzicht van je tuin. Teken vervolgens op ruitjespapier het bovenaanzicht en het zijaanzicht van de vijver. Ook kun je alvast een plan maken voor de beplanting en voor de afwerking van de vijverrand.
Om de vijver schoon te houden is een vijverpomp noodzakelijk. Deze pomp heeft uiteraard elektriciteit nodig. Maak daarom een plan van aanpak voor de grondkabels voor deze pomp. Verwerk hier ook eventueel meteen de kabels in die nodig zijn voor vijververlichting en/of tuinverlichting.
Voor het aanleggen van de vijver heb je in ieder geval vijverfolie nodig. Je kunt het beste kiezen voor rubberfolie in plaats van PVC, omdat dit gemiddeld 20 jaar meegaat en je het dus minder snel hoeft te verwisselen. Zorg ervoor dat je de vijverfolie in ieder geval in de juiste maat bestelt. Liever iets te groot dan te klein, want dan hoef geen stukken folie aan elkaar te lassen.
Naast het vijverfolie dien je uiteraard ook de pompen en de filters voor de vijver te bestellen. Verder dien je klapzand en de beplanting aan te schaffen en waarschijnlijk heb je ook nog gereedschap nodig voor het aanleggen van de vijver. Zorg ervoor dat je alle materialen die je nodig hebt op tijd besteld, zodat je niet later dan gepland hoeft te beginnen.
Zodra je alle materialen binnen hebt, kun je aan de slag met het uitgraven van de vijver. Eerst zet je piketjes of houten paaltjes in de tuin neer om te bepalen waar de vijver precies komt. Doe dit ongeveer om de 30 tot 40 centimeter. Daarna kun je de folievijver gaan uitgraven. Hiervoor kun je het beste gebruikmaken van een rechte steekschep. Zorg er altijd voor dat de grond stevig is en sproei het anders even lichtjes voor.
Kies een droge dag uit voor het graven van de vijver, zodat er geen regenwater in de vijver terecht komt. Ook is het belangrijk dat er geen grondwater in komt te staan. Kijk van tevoren of de grondwaterstand laag genoeg is voor het uitgraven of pomp het water weg. Wil je een plateau vijver aanleggen? Begin dan eerst met het uitgraven van de buitenste ring en werk daarna naar binnen toe. Graaf ongeveer 5 centimeter dieper dan dat je de vijver wilt maken, want deze 5 centimeter dien je op te vullen met klapzand.
Zodra het uitgraven klaar is, kun je wortels, steentjes en ander afval dat aan het oppervlak ligt verwijderen. Dit zorgt ervoor dat het folie zo meteen niet snel beschadigt. Daarna dien je een laag klapzand van ongeveer 5 centimeter hoogte in de vijver te strooien. Maak de laag klapzand vlak en duw het iets aan. Het klapzand beschermt het folie tegen beschadigingen en het zorgt ervoor dat het grondwater niet te hoog komt. Laat de vijver niet te lang openstaan, zeker niet als het om een plateau vijver gaat. Dit kan namelijk als gevolg hebben dat de plateaus afbrokkelen.
Na het uitgraven kun je echt beginnen met de vijver aanleggen. Zorg er eerst voor dat je een aantal keien of stenen hebt om het uitgerolde vijverfolie straks vast te leggen. Daarna kun je het vijverfolie in de vijver gaat uitrollen. Als je over het folie gaat lopen, doe dit dan op sokken. Zo voorkom je dat steentjes of scherpe dingen die onder je schoenen zouden kunnen zitten het vijverfolie beschadigen.
Leg het folie niet te strak in de vijver, want het zet later nog iets uit door de druk van het water. Zorg ervoor dat je het folie goed vastlegt met keien of stenen, zodat het niet kan wegwaaien. Je kunt nu eventueel ook nog een paar tegels in de vijver leggen waar je op kunt staan bij het onderhoud van de vijver.
Nadat je het vijverfolie op zijn plaats hebt gelegd, kun je de vijver met water gaan vullen. Dit kun je gewoon doen met kraanwater en een tuinslang. Regenwater is hier niet geschikt voor. Vul de gehele vijver tot ongeveer 12 centimeter onder de rand. Als je hiermee klaar bent, kun je het beste nog een emmer water uit een andere vijver in de vijver gooien. Hierin zitten namelijk belangrijke bacteriën die nodig zijn voor de vijver. Heb je geen water uit een andere vijver tot je beschikking? Dan kun je ook een speciaal product als GH Extra in de vijver doen.
De vijver lijkt nu al zo goed als klaar, maar een lastige klus bij het vijver aanleggen is het afwerken van de vijverrand. Je kunt hier wel het beste een aantal dagen mee wachten totdat de vijver helemaal goed op zijn plek ligt. Je kunt er ook voor kiezen om het vijverfolie af te knippen en in te graven, als je een natuurlijke vijver hebt.
Verder kun je een vijverrand maken van turven, keien of vijverstenen. Het is ook mogelijk om te kiezen voor een vijverrand van moerasplanten of je kunt het gazon op de vijver laten aansluiten met grasmatten. Er zijn voldoende mogelijkheden, maar zorg er in ieder geval altijd voor dat de rand netjes is afgewerkt. Het beste is om de rand ongeveer 10 centimeter boven de rest van de tuin uit te laten komen, zodat er geen tuinafval of kunstmest in de vijver kan leggen. Daarnaast moet de vijverrand ook ongeveer 10 centimeter over de rand heen vallen, zodat het folie van de vijver wordt beschermd tegen de zon.
Het is natuurlijk prachtig om planten en/of vissen aan de vijver toe te voegen. Zo creëer je een geheel natuurlijke sfeer. Als je planten in de vijver wilt aanleggen, kun je het beste kiezen voor plantmandjes. Deze mandjes vervuilen je vijver veel minder dan vijveraarde. Je kunt deze mandjes kant en klaar bestellen, maar je kunt ze ook zelf maken en afdekken met grind. De beplanting in een vijver aanleggen kun je het beste doen door de plantjes met drie of vijf bij elkaar te plaatsen, in plaats van kriskras door elkaar. Dit geeft de vijver een rustige sfeer.
Houd er rekening mee dat drijfplanten al het zuurstof uit het water halen en dit in de lucht verspreiden. Daarom is het verstandig om naast drijfplanten ook meteen zuurstofplanten in de vijver te plaatsen. Zo blijft het water mooi helder. Waterpest en glanzend fonteinkruis zijn twee prachtige zuurstofplanten die in vrijwel elke vijver mooi staan. Je kunt deze planten in een plateau vijver het beste plaatsen op plateaus met een hoogte van vijftig centimeter.
Lelieplanten zijn geschikt voor diepere plateaus van ongeveer 80 centimeter, terwijl moerasplanten heet weer beter doen op ondiepe plateaus. Voor een plantenvijver is een vijver met plateaus ideaal. Ga niet dieper dan 80 centimeter en zorg dat ongeveer 50% van de vijver deze diepte heeft. Dit is namelijk het meest optimaal voor de plantengroei.
Als je ervoor kiest om ook vissen aan je plantenvijver toe te voegen, zorg er dan voor dat niet meer dan 30% van het wateroppervlak bedekt is met planten. Dan kan het zonlicht namelijk nog onderin de vijver doordringen. Verder moet je er rekening mee houden dat je vissen kiest die geen planten eten, zoals shubinkins of goudwindes. Wil je een vijver met koikarpers? Dan kun je beter geen planten in de vijver plaatsen.
Maak een visvijver altijd minimaal 65 centimeter diep. Dit is nodig omdat de vissen op die manier strenge winters kunnen overleven. Gooi daarnaast een laag van ongeveer 20 centimeter vijversubstraat over een oppervlak van ongeveer 60% van de vijver. Hierdoor wordt de vorming van micro-organismen gestimuleerd die nodig zijn voor de visvijver. Houd er rekening mee dat de vijver eerst nog in een biologisch evenwicht moet komen. De vissen kun je daarom pas uitzetten na één of twee maanden.
Het is belangrijk dat je het biologisch evenwicht in de gaten houdt als je vissen in de vijver wilt houden. Maar ook voor een plantenvijver is het belangrijk dat je blijft onderzoeken of het water biologisch in evenwicht is. Je kunt met bepaalde tests die onder andere verkrijgbaar zijn bij tuincentra de kwaliteit van het water testen.
Het is een goed idee om ook een vijverpomp te plaatsen om het water in een goed evenwicht te houden. Een pomp met een mechanisch en een biologisch filter filtert de zwevende deeltjes uit het water en breekt plantaardige afvalstoffen af. Zo kun je de vijver eenvoudig helder en algenvrij houden.
