Klompen, wat zijn dat?

Wat zijn klompen?

Klompen zijn houten "schoenen". Al in de Oudheid en in de Middeleeuwen werden klompen gedragen, maar ook nog een lange tijd daarna zag je in delen van Europa dat mensen klompen droegen. Het waren vooral boeren en arbeiders die op klompen liepen.

• Andere namen die voor klompen werd gebruikt waren hollebok en holsblok. Vrouwen en kinderen droegen de tripklomp. Deze klomp herken je aan het stukje leer dat over de wreef liep, dat zorgde voor meer comfort en het bandje was verstelbaar om de juiste breedtemaat te krijgen.
• Blanke (ongeverfde) klompen maakte men schoon met zand of met het gruis van schelpen, dat schuurde prima. In bepaalde gebieden droegen vrouwen witte klompen. Deze klompen werden met krijtwit wit gemaakt.
• Het lopen op klompen is niet eenvoudig. Je zult het moeten leren, maar ben je er eenmaal aan gewend dan zal het geen enkel proleem zijn om op klompen te lopen. Wel zul je in het begin last hebben van een pijnlijke wreef en je zult je klompen verliezen. Tijdens het lopen op klompen moet jij je tenen krommen om de klompen niet te verliezen.
• Door het krommen van je tenen kun jij de klompen als het ware vasthouden. Klompen worden gemaakt van hout: hout van de populier of hout van de wilg is daar geschikt voor. De kleur geel is de traditionele kleur met soms wat versieringen erop die variëren van streek tot streek. De werkklompen waren vroeger meestal niet geschilderd.
• Op zondag (bij de kerkdienst) droegen mannen zwarte klompen en vrouwen gelakte klompen (naturel) met een motief. Klompen bestaan nog steeds en er zijn nog steeds mensen die klompen dragen. Klompen zijn erg praktisch als je erop kunt lopen, maar zoals eerder vermeld moet je daar even aan wennen. Als je bijvoorbeeld in de tuin werkt, dan krijgen je schoenen veel te lijden onder het zand, vocht en de modder.
• Klompen zijn dan ideaal, maar eerst wel even wennen! Je ziet ook nog steeds klompen die als souvenir worden verkocht. Meestal zijn dat houten klompen groot en klein versierd met molens en tulpen (typisch Hollands) of klompen gemaakt van Delfts blauw aardewerk (kunnen kapot vallen). Vroeger kon men met klompen op het ijs lopen, daarvoor werden er scherpe punten onder de klompen gemaakt.
• Bij klederdracht zie je nog dat mensen klompen dragen, Volendam, Marken, Staphorst en bij de Zeeuwse klederdracht. Klompen worden nu bijna nooit meer als schoeisel gebruikt (uitzonderingen zijn er uiteraard altijd). Klompen zie je wel terug als vogelhuisje, bloempot, brievenbus.
• Ben je benieuwd hoe dit fraaie ambacht werd uitgevoerd dan kun je een bezoek brengen aan een klompenmakerij. Je ziet er hoe een blok hout wordt "omgetoverd" in een klomp. Je ziet tevens hoe de klompen werden versierd. Elke streek had vroeger zijn eigen motieven. Het klompen maken met de hand zie je nog maar zelden. Je kunt echter wel mensen inhuren die dit kunnen laten zien op een braderie, een jaarmarkt of bij de opening van een bedrijf bijvoorbeeld. Een dergelijke kraam trekt veel bezoekers, ook leuk voor de kinderen.      

Klompen, wie dragen nu nog steeds klompen?

Er zijn ook tegenwoordig nog mensen die op klompen lopen, bijvoorbeeld als zij door de tuin lopen of over landerijen. Deze personen zijn het gewend om op klompen te lopen en hebben dus nergens last van. Als jij graag eens op klompen wilt lopen dan reken er op dat het in het begin best tegen zal vallen. Je verliest je klompen tijdens het lopen en je wreef gaat pijn doen. Het zal even wennen en doorbijten zijn. Krom je tenen om de klompen aan je voeten te houden. Je "goede" schoenen zullen minder slijten als jij door natte blubber loopt met je klompen aan, of geef jij de voorkeur aan laarzen? In streken waar in klederdracht wordt gelopen zie je ook nog de houten klompen. Verder worden klompen te koop aangeboden aan de toeristen. Ook het maken van klompen wordt aan bezoekers van een speciale klompenmakerij getoond. Ook veel buitenlandse toeristen zijn geïnteresseerd in de Hollandse klomp, die ook in Delfts blauw aardewerk te koop is als souvenir.

Klompen, waarom werden deze vroeger gedragen?

Vroeger waren de straten niet geasfalteerd en boeren liepen door de wei die soms ook heel drassig was. Ook arbeiders wilden tijdens hun werkzaamheden hun voeten beschermen en droegen klompen. Zoals schoenen onze voeten nu beschermen tegen alles wat er op de grond ligt, zo droeg men vroeger klompen. Klompen hadden de prettige eigenschap dat de voeten droog bleven, ze gingen lang mee en als je er kranten in legde dan zorgde dat voor een goede isolatie, tegen koude voeten dus!

De klompen van nu

De houten klompen worden sporadisch gedragen, maar er zijn tegenwoordig een soort schoenen te koop die aan klompen doen denken. Kijk in de ziekenhuizen naar de verplegers en verpleegsters, zij dragen luxe klompen de zo genaamde medische klompen.

• De medische klompen zijn verkrijgbaar in een frisse kleur met of zonder print, met of zonder bandje, met open of dichte hiel. Het zijn gemakkelijke instappers! Ze zijn eenvoudig te reinigen.
• Heel belangrijk als je veel moet lopen en langdurig moet staan is het voetbed, dat bij medische klompen heel comfortabel is. Je benen worden minder snel moe en je krijgt geen pijnlijke voeten ook niet als je veel en lang moet lopen en staan.
• De Zweedse en Hollandse klompen worden veel in de vrije tijd gedragen.
• Ook de klompschoenen voor kinderen worden vaak gedragen. Deze zijn wasbaar, hebben een prima voetbed, een klompschoen heeft ventilatiegaten. De klompschoen is favoriet bij kinderen en ouders (blijven als nieuw omdat ze wasbaar zijn). Zij zijn in veel leuke kleuren verkrijgbaar. De klompen van nu worden gedragen door dames, heren en kinderen. Deze klompen zijn ook heel fijn om mee op vakantie te nemen.
• Wist je dat er ook klomp pantoffels te koop zijn? Leuke pantoffels waarvan het model aan de houten klompen doet denken. De klomp pantoffels hebben vaak een leuke echte oer Hollandse print: een molen, een koe  of een tulp, Hollandser kan het niet worden! Een klomp pantoffel gemaakt van wol met een kunstzool heerlijk om in de winter binnenshuis te dragen en ook nog eens erg leuk om naar te kijken met open of dichte hiel en in de meest vrolijke kleuren. Deze klomp pantoffel zal een kind graag dragen.