Filosofie, wat is dat?

Wat is filosofie?

De betekenis van filosofie wordt in een woordenboek omschreven als wijsbegeerte. Nou is wijsbegeerte niet zo'n alledaags woord.

• Wijsbegeerte wordt in een woordenboek omschreven als het streven naar wijsheid; het streven van de menselijke geest om het wezen van alle dingen te leren kennen en de beginselen die aan het gehele zijn ten grondslag liggen; leer en wetenschap van de begrippen in hun hoogste algemeenheid opgevat; de wijsbegeerte wil zowel alomvattende wetenschap als levensleer zijn.
• Wanneer het woord filosofie eenvoudig moet worden uitgelegd, zou je filosofie kunnen omschrijven als diep nadenken over problemen. Iemand die graag discussieert over de zin van het leven wordt vaak een filosoof genoemd. Hij of zij stelt op een bijzondere manier problemen aan de kaak en ondervraagt mensen op een speciale manier, vaak op een scherpe manier, waardoor mensen het moeilijk vinden te antwoorden en genoodzaakt zijn om ook te gaan denken. Ze zijn vaak niet opgewassen tegen de filosoof, die bijzondere opvattingen niet onder stoelen of banken zal steken.
• Sommige mensen vinden het moeilijk een gesprek met een "filosoof" aan te gaan, anderen vinden het erg interessant en waarderen deze aanpak en uitleg van problemen en luisteren graag naar een filosofische uitleg. Iemand die vaak en langdurig over een probleem, een bepaalde toestand, een gebeurtenis zit na te denken krijgt al snel te horen: "wat zit jij daar te filosoferen!"
• Een beroemde filosoof van 469 tot 399 voor Christus was Socrates. Socrates heeft nooit zelf een boek geschreven, hij schreef namelijk helemaal niets op. Het was Plato die van 427 tot 347 voor Christus leefde, die veel werken aan hem heeft gewijd.
• William James wordt de grootvader van de filosofie genoemd, hij is een invloedrijke filosoof en psycholoog van 1842 tot 1910. Als psycholoog wordt hij een van de belangrijkste Amerikaanse psychologen genoemd. Als filosoof staat zijn naam naast Dewey en Peirce.

Filosofie en psychologie, het verschil

Er is een verschil tussen filosofie en psychologie en vooral psychologie komt er bij sommigen niet altijd even positief uit als je vraagt wat men ervan vindt. Filosofie en psychologie zouden elkaar "bijten". Is dat ook echt zo? Hieronder lees je twee citaten die een ander licht hierop werpen:

• James Hume zegt bijvoorbeeld: "psychologie zonder filosofie is blind en filosofie zonder psychologie is leeg".
• Jules Evans zegt: "filosofie zonder fundering in de psychologie is een brein in een vat, maar psychologie die niet wordt geleid door filosofie is een kip zonder kop".

Over beide citaten kun je nadenken en dan kun je tot de conclusie komen dat het een niet zonder het ander bestaat! In de filosofie denkt men na waar men heen wil en in de psychologie wordt een manier bedacht hoe je daar moet komen. In de filosofie wordt de vraag gesteld "wat wil je doen" en in de psychologie kom je vaak de vraag tegen "hoe ga je dat doen?"

Filosofie, de studie

Wil jij leren om scherp te denken, wil je meer "vrijheid" in jouw denken, ben je kritisch, discussieer je graag over onderwerpen, wil je meer diepgang in het leven en daarover praten, sta je open voor nieuwe, andere ideeën? In dat geval is de studie filosofie wellicht een prima keuze en verrijking voor je. Je leert tijdens je studie om de juiste vragen te stellen, maar ook om de antwoorden op de vragen te checken. Je dringt diep door in een onderwerp. Je komt erachter hoe Grote Denkers dachten en hoe zij bepaalde thema's uit het leven benaderden. Je werkt echter ook aan je eigen ontwikkeling en hoe jij over bepaalde zaken denkt. Filosofie brengt je diepgang!

De Grote Denkers

Onderstaand 10 Grote Denkers (er zijn er nog veel meer) met enkele belangrijke uitspraken die nu nog steeds worden genoemd:

• Descartes: "Ik denk, dus ik ben". De vader van de moderne filosofie. Door hem werden Spinoza, Kant en Hegel geïnspireerd. Volgens Descartes zijn lichaam en hoofd gescheiden entiteiten. Deze twee moeten samenwerken, samenleven, maar het hoofd moet de leiding hebben. Door rede en logica moeten dingen worden beredeneerd, waarneming door het lichaam vond hij van mindere kwaliteit. Hij wist dan ook niets over zijn lichaam, maar wel veel over zijn denken. 
• Socrates: "Al wat ik weet is dat ik niets weet".
• Augustinus: "Geduld is de juiste metgezel voor wijsheid".
• Locke, John: zijn bijnaam is Vadertje Liberalisme. Hij is de grondlegger van het humanistisch denken en van de vrijheid voor het individu. Gelijke rechten, gelijke plichten!
• Epicurus: deze naam betekent kameraad. Een uitspraak van hem: wat er ook gebeurt, geniet van het leven, want je krijgt er maar één".
• Zeno van Citium, tijdgenoot van Epicurus, grondlegger van het Stoïcisme. "Zorg voor controle over je emoties, altijd en overal".
• Aquinas, Thomas: "Argument van de Eerste Beweger". Er moet toch iemand zijn geweest die het begin is geweest van alles, zo beargumenteerde hij het bestaan van God. 
• Confusius: "Wat je zelf niet wil ervaren, laat dat een ander niet ervaren en wat je zelf graag wil, wees bereid dat een ander te geven".
• Aristoteles: deze man heeft zijn bijdragen geleverd op diverse gebieden, denk aan filosofie, politiek, fysica, theater, muziek. Van hem komt "het Gouden Midden". Datgene dat ligt tussen twee uitersten. Een voorbeeld: moed ligt tussen lafheid en roekeloosheid!
• Plato, hij was een leerling van Socrates. Socrates zette niets op papier, alles wat we weten komt van Plato en andere Grieken die wel schreven. Plato was stichter van de Hogere School "de Academie van Athene". Hij investeerde alles in educatie. Hij wilde een Staat die geleid werd door denkers, filosofen. Dit is nooit werkelijkheid geworden.

Filosofische vraagstukken

Het is heel interessant om te praten, te brainstormen, te discussiëren over filosofische vraagstukken. Sommigen verdiepen zich in de uitspraken van filosofen en ook dat kan heel interessant zijn. Je haalt er veel gespreksstof uit, al hoef je het uiteraard met de filosofische uitspraken en filosofen helemaal niet eens te zijn. Ook met kinderen kun je filosoferen en ook daaruit komen verrassende gesprekken voort. Wat doet geweld met je? Wat is niets? Kunnen we zonder regels leven? Hebben planten gevoel? Is een mens belangrijker dan een dier? Van wie is het heelal? De antwoorden zijn minder belangrijk dan de inhoud van het gesprek dat leidt tot de antwoorden. De argumenten en het beredeneren ervan zorgen ervoor dat er wordt nagedacht over zaken en problemen, over alledaagse dingen en maatschappelijke problemen. Er komt diepgang in het gesprek er is geen antwoord goed of fout. Laat mensen vooral filosoferen over van alles en zaken vanuit een andere hoek belichten en bekijken. Filosofie, een interessante materie!