Een veilige en gezonde werkomgeving begint met bewustwording. Hiermee wordt bedoeld dat medewerkers en leidinggevenden begrijpen welke risico’s zijzelf en eventuele omstanders lopen en waarin het gevaar schuilt. Op die manier zullen zij sneller onveilige situaties herkennen, regels naleven en elkaar aanspreken op onveilig gedrag. Veilig en gezond werken wordt daarmee een gedeelde verantwoordelijkheid. Voor leidinggevenden is hierin een speciale rol weggelegd, namelijk: zorgen voor een werksfeer waarin veilig en gezond werken prioriteit heeft én bespreekbaar is. Zo zorg je er als team voor dat ongevallen voorkomen worden. Ook zijn er diverse trainingen op het gebied van veiligheidsbewustwording, die kunnen bijdragen een veiligere werkomgeving.
Regels, richtlijnen en protocollen: als professional in de industrie zie je soms door de bomen het bos niet meer. Toch zijn al deze voorschriften noodzakelijk. Ze bieden duidelijkheid en voorkomen op die manier dat er onnodige risico’s genomen worden en fouten gemaakt worden. Daarom is dat stukje bewustwording waar we het in de voorgaande alinea over hadden, zo ontzettend belangrijk. Wanneer je als fabrieksmedewerker, uitvoerder, werkvoorbereider of operator het nut van de veiligheidsprotocollen begrijpt, is het naleven ervan een stuk eenvoudiger. Bovendien voorkom je hiermee een heleboel problemen, mocht er toch nog iets mis gaan. Wanneer de veiligheidsvoorschriften te allen tijde opgevolgd worden, kan de verzekering en inspectie jou en je collega’s namelijk nooit nalatigheid verwijten.
Naast bewustwording en het naleven van protocollen, is een goede kennis op het gebied van veiligheid, gezondheid, processen, machines en wetgeving onmisbaar. Waaruit die kennis precies moet bestaan verschilt per vakgebied. Zo kun je je voorstellen dat in de chemische industrie een goed begrip van chemicaliën, chemische stoffen en de werking ervan uiterst relevant is. Zodat je weet hoe deze stoffen verwerkt en opgeslagen moeten worden en welke veiligheidsvoorschriften daarbij gelden. Machineoperators in een productieomgeving moeten op hun beurt weten hoe ze op een veilige manier kunnen omgaan met de apparaten, machines en installaties waarmee zij werken. Dit klinkt heel logisch, maar toch vinden er nog regelmatig ongelukken plaats met fabrieksinstallaties door onzorgvuldig gebruik. Het is dus noodzakelijk om te zorgen dat de kennis van alle medewerkers op peil blijft. Constante bijscholing is geen overbodige luxe.
Niet alleen goede kennis is belangrijk voor de gezondheid en veiligheid van medewerkers in de industrie, ook gedegen onderhoud is essentieel. Beschadigingen, slijtage en slecht functioneren van apparaten, machines en gereedschap, vormen namelijk een onnodig grote risicofactor in de industrie. Nog te vaak worden controles en onderhoud uitgesteld met alle gevolgen van dien. Denk aan een lekkende tank, een haperende machine of een veiligheidssysteem dat niet meer naar behoren functioneert. Dit kan gevaarlijke en ongezonde situaties opleveren. Lekkende stoffen kunnen schadelijk zijn of tot ontploffingsgevaar leiden en haperende machines kunnen ernstige ongelukken veroorzaken. Door periodiek onderhoud op tijd uit te voeren en regelmatig het gereedschap en de materialen te controleren, beperk je deze risico’s.
In een productiehal of op een industriële werkplaats ontstaan verschillende soorten vervuiling in de vorm van schadelijke dampen, gassen en/of stofdeeltjes. Deze stoffen kunnen neerslaan op producten, halffabricaten en machines. Wat kan leiden tot machinestoringen, hoge schoonmaakkosten en een slechte hygiëne. Ze vormen bovendien een gevaar voor de gezondheid van de medewerkers. Niet voor niets vinden er steeds strengere controles plaats door de inspectie SZW, gericht op het gebruik van de juiste beheersmaatregelen en beschermmiddelen tegen onder andere het inademen van fijnstof. Het is dus ten zeerste aan te raden om een goede stofafzuiging te installeren, die stofdeeltjes, rook, gassen en fijnstof uit de lucht verwijdert. Zo kan het personeel werken in een gezonde omgeving met voldoende frisse lucht.
Een ongeluk zit in een klein hoekje, soms letterlijk. Je legt even snel je gereedschap naast je neer en voor je het weet struikelt een collega erover. Of erger. Zorg er daarom altijd voor dat je werkplek schoon en opgeruimd is. Dat betekent: geen rondslingerend gereedschap, losliggende onderdelen of uitstekende voorwerpen waar iemand zich aan zou kunnen bezeren. Ook olieresten of andere vloeistoffen op de vloer kunnen voor gevaarlijke situaties zorgen. Ruim dit dus altijd op. Voor je eigen veiligheid en die van je collega’s.
De richtlijnen voor het dragen van persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM’S) in de bouw- en industriesector zijn bijzonder strikt en dat heeft een goede reden. Zonder deze beschermingsmiddelen kun je jezelf namelijk behoorlijk bezeren of verwonden. Voorbeelden van dergelijke PBM’s zijn:
Welke beschermingsmiddelen nodig zijn, hangt af van de specifieke branche waarin je werkzaam bent. In de meeste gevallen voorziet de werkgever hierin. Je bent echter zelf verantwoordelijk voor het correct dragen van de middelen. Ook is het aan te raden om deze beschermingsmiddelen regelmatig te controleren op beschadigingen en slijtage, zodat ze op tijd vervangen kunnen worden.
De onderdelen, machines, producten en materialen die gebruikt worden in de industrie, zijn in de meeste gevallen erg zwaar. Om blessures en ongelukken te voorkomen, is het daarom noodzakelijk dat je voor het verplaatsen of tillen van dergelijke zware voorwerpen altijd gebruik maakt van de juiste hulpmiddelen, bijvoorbeeld een steekwagen of vorkheftruck. Dit geldt overigens niet alleen voor hele zware voorwerpen, maar ook voor voorwerpen die qua vorm en afmeting onhandig en dus gevaarlijk zijn om zo te tillen. Ook voor medewerkers die op hoogte werken, is het belangrijk dat zij gebruik maken van de juiste hulpmiddelen. Zo heeft een hoogwerker de voorkeur boven een ladder en spreekt het voor zich dat men zichzelf goed zekert met de daarvoor bestemde middelen.
Wanneer je aandacht verslapt, let je minder goed op de risico’s en gevaren die het werk met zich meebrengen. Dat betekent natuurlijk niet dat er niet gelachen mag worden tijdens het werk, maar wel dat de veiligheid altijd de hoogste prioriteit heeft. Een scherpe blik is daarbij onontbeerlijk. Niemand kan echter constant gefocust zijn. Las daarom op tijd pauzes in. Dit geeft jou en je collega’s de kans om te ontspannen en relaxed de werkdag voort te zetten. Je zult merken dat het werk dan een stuk beter gaat en je minder moeite hebt om je aandacht erbij te houden. Op tijd rust nemen, zorgt er daarnaast voor dat lichamelijke klachten voorkomen worden. Sla voor je eigen veiligheid en gezondheid dus nooit een pauze over. Ook al heb je het nog zo druk.
