Schaken, wat zijn de regels?

Spelregels schaken

Je wil graag leren schaken, daarvoor is het belangrijk dat je jezelf de spelregels eigen gaat maken. Schaken is een bordspel wat geschikt is voor twee personen. Een speler is wit en de ander is zwart. Je hebt in het begin ieder zestien speelstukken:

• Koning
• Dame
• Twee torens
• Twee lopers
• Twee paarden
• Acht pionnen

Doel schaken

Schaken heeft een doel, je wil namelijk je tegenstander schaakmat zetten. Dit wil zeggen dat de koning schaak moet staan en dan geen zet meer kan doen (waarbij hij zichzelf niet opnieuw schaak zet). Als je schaakmat staat, dan heb je verloren.

Speelbord schaken

Het speelbord bij het schaken is verdeeld in 64 vakjes van 8 bij 8. De vakjes kunnen aan worden geduid met een letter of cijfer combinatie. Bij het spel ga je om de beurt een zet doen. Het is mogelijk dat de speler een stuk van zijn of haar tegenstander gaat slaan. Dit kan door tijdens zijn of haar beurt de stukken te verplaatsen naar een vlakje van de tegenstander. Wanneer je een stuk van de tegenstander kunt verslaan, moet het stuk verwijderd worden van het speelbord.

Bewegen schaakstukken

Alle schaakstukken mogen eigen bewegingen maken. Hieronder wordt uitgelegd wat welke stukken allemaal voor stappen mogen/kunnen zetten als je gaat schaken:

• Toren, deze kan horizontaal en verticaal bewegen in een rechte lijn. De toren mag niet over andere stukken springen. Daarbij moeten alle vakjes van begin tot eindpunt leeg zijn.
• Loper, deze mag diagonaal bewegen over het schaakbord, deze mag niet over stukken heen springen.
• De dame combineert zetten van de loper en de toren. Deze heeft dan ook de grootste bewegingsvrijheid. De dame mag je verticaal, maar ook horizontaal en diagonaal bewegen in een rechte lijn. Let op, want ook de dame mag niet over andere stukken heen springen!
• Koning, deze mag verticaal, horizontaal en diagonaal bewegen, let op dit mag maar met één stapje tegelijk! Je mag de koning nooit een vakje laten betreden wat het eindpunt kan zijn van het stuk van een tegenstander. Je kunt de koning dus niet op een vak plaatsen waar hij geslagen kan worden door de tegenstander.
• Paard, deze maakt een aparte beweging, dat is een combinatie van een vakje horizontaal of verticaal en dan één vakje diagonaal. Het paard is het enige schaakstuk wat mag springen over andere stukken. Je mag met het paard over een ander stuk bewegen om naar een nieuwe vakje te komen.
• Pionnen, deze mogen alleen vooruit lopen. Er zijn wel verschillende variaties en deze zijn afhankelijk van het doel van de zet en de positie van je pion. Je pion mag altijd een stapje vooruit zetten, maar niet wanneer de weg wordt geblokkeerd door een ander stuk. De pion slaat schuin en niet recht vooruit op het bord. De pion kan dus ook een stapje diagonaal maken wanneer hij een stuk gaat slaan. Vanaf de begin positie, mag een pion twee stappen tegelijk zetten, let op alleen vooruit! De pion mag hierbij echter niet over andere stukken heen springen!
  
  

Wat is een rokade?

Bij schaken wordt er over de term rokade gesproken, wat is dat? Rokade wil zeggen dat je twee stukken tegelijkertijd mag bewegen en dat zijn de koning en de toren. De koning beweegt bij de rokade twee vakken naar links of rechts richting de toren. De toren zal dan over de koning heen springen naar het andere, direct aan de koning grenzende vakje. Een rokade mag je niet zomaar uitvoeren, daar horen voorwaarden bij:

• De koning die je gaat rokeren mag nog niet verplaatst zijn tijdens het spel.
• De vakjes tussen de koning en de toren moeten leeg zijn.
• Een koning mag bij de rokade niet schaak staan!
• Bij een rokade mag de koning niet bewegen over een vakje dat aangevallen wordt door een vijandig stuk.
• Een koning mag niet rokeren naar een vakje dat aan wordt gevallen door een vijandig stuk.

Schaakmat en meer…

Op het moment dat de term schaak wordt gebruikt, wordt de koning tijdens het spel geslagen door een vijandig stuk. Als er gesproken wordt over schaakmat, dan wil dat zeggen dat de koning schaak staat en dan geen zet meer kan doen zonder zichzelf opnieuw schaak te zetten. Wanneer je schaakmat hebt dan heb je verloren.

Wat ook voor kan komen is de term pat. Dit is een situatie waarbij de partij niet schaak staat, maar diegene kan geen zet meer doen zonder zichzelf schaak te zetten. Dan is het remise, dus gelijkspel.

Spelregels remise bij schaken

Soms kan het zijn dat er niemand heeft gewonnen bij het schaken, dit noemen we dan remise. Beide spelers kunnen dan niet meer winnen, alleen wanneer de tegenstander een fout maakt. Maar je mag daar niet op wachten. Officieel is het remise wanneer:

• De beide spelers het overeenkomen.
• Wanneer er sprake is van pat.
• Wanneer drie keer dezelfde stelling voorkomt, waar dan weer dezelfde speler aan zet is en weer dezelfde zetten mogelijk zijn.
• Wanneer er bij opeenvolgende zetten geen enkel schaakstuk geslagen wordt en wanneer er geen pion verschoven wordt.

Online schaken

Schaken vinden veel mensen erg leuk om te doen. Maar om te schaken heb je ook een tegenstander nodig. Deze heb je niet altijd denk je misschien. Maar met online schaken kun je altijd vooruit. Je kunt tegen andere spelers online spelen, maar je kunt ook tegen de computer spelen. Het voordeel is dus dat je altijd kunt schaken wanneer je maar wilt. De online games zijn 24 uur per dag en 7 dagen in de week beschikbaar. Speel daarom een potje schaak wanneer jij zin hebt en wie weet kun jij de computer wel meteen verslaan. Maak jezelf eerst de spelregels van het schaken goed eigen dan kun jij misschien wel je tegenstander snel uitschakelen middels schaakmat. Zorg dat je vooraf goed weet wat de schaakstukken mogen en wat niet, voordat je voor het echte werk gaat! Je dient de regels dus goed te lezen en in je op te nemen. Het beste leer je de spelregels echter door het spelen van het schaakspel. Is er een ervaren iemand in je familie- en of kennissenkring die het spel met je wil spelen? Doe er je voordeel mee en speel gezellig en regelmatig een potje schaak, zodat ook jij straks een ervaren speler bent, die de spelregels op zijn duim kent. Winnen is leuk, maar plezier in het spel is het belangrijkste. Schaken is vooruit denken en de juiste inschattingen maken. Hoe goed ga jij worden? Oefening baart kunst, nu ben jij aan zet.