De schijf van 5 is een hulpmiddel waarmee je meteen kunt zien hoe je gezond kunt eten. Als je de schijf van 5 gaat gebruiken dan zie je meteen dat er veel mogelijkheden zijn met eten en drinken. De naam schijf van 5 is te danken aan het feit dat in vijf verschillende vakken staat vermeld wat je verantwoord kunt eten. Je hebt dus vrijheid met deze schijf. Je kunt uit elk van de vijf vakken een product kiezen. Daarnaast zijn er ook nog vijf regels waar je je aan zou moeten houden als je gezond wilt eten. In de vijf vakken van de schijf van 5 staan producten die je lichaam gezond houden. Dan zijn er ook de aanbevolen hoeveelheden en deze geven aan hoeveel je per dag ongeveer zou moeten eten uit ieder vak. De regels die zijn opgesteld zorgen ervoor dat je er op let wat je gaat eten. Je bent op die manier heel bewust met je eten en drinken bezig.
Het is bij de schijf van 5 belangrijk dat je iedere dag uit ieder vak een product eet. Dit zal er voor zorgen dat je iedere dag de nodige voedingsstoffen binnen krijgt en dit zorgt er mede voor dat jij je lichaam gezond houdt. Gevarieerd eten is erg belangrijk. Maar gezond eten alleen is niet voldoende om je lichaam gezond te houden. Je lichaam heeft meer nodig: voldoende beweging met de voorkeur voor beweging in de buitenlucht. Hierdoor kun je je lichaam ook op een gezond gewicht houden. Dit heeft grote voordelen, want dat zorgt voor een kleinere kans op chronische ziekten, daarbij kun je denken aan vormen van kanker, maar ook diabetes type 2, hartziekten en vaatziekten. Wanneer je zuinig bent met zout, je eet dagelijks uit de schijf van 5, je beweegt voldoende (als het mogelijk is in de buitenlucht), je rookt niet, gebruikt geen drugs, je drinkt geen alcohol, of met mate en je zorgt voor voldoende ontspanning dan kun je van jezelf zeggen dat je gezond leeft.
In 1953 is de schijf van 5 openbaar gemaakt door het Voorlichtingsbureau voor de voeding in Nederland. Het ging toen over de volgende groepen van voeding:
Inmiddels is er een nieuwe schijf van 5. Er zijn vijf groepen en deze bevatten elk eigen voedingsmiddelen en belangrijke bestanddelen. De eerste groep bestaat uit groenten en fruit. Daarbij horen de volgende bestanddelen: vitamines, zoals vitamine C en foliumzuur, mineralen zoals kalium, vezels en bioactieve stoffen. De tweede groep bestaat uit brood, pasta en peulvruchten, aardappelen. De belangrijke bestanddelen zijn: koolhydraten, eiwitten, vezels, B-vitamines, calcium en ijzer. De derde groep bestaat uit zuivel, vlees(waren), vis, ei en vleesvervangers en de volgende bestanddelen: eiwitten, visvetzuren, mineralen zoals ijzer en calcium en B-vitamines. Dan is er nog de vierde groep, vetten en olie met de volgende bestanddelen: vitamine A, D en E en essentiële vetzuren. De laatste groep is vocht, daarbij hoort de vochtbehoefte dus water.
De regels die bij de schijf van 5 horen zijn: gevarieerd eten, niet teveel eten en beweeg, gebruik minder verzadigd vet, eet veel groenten, fruit en brood en ga veilig om met voedsel.
Het eerste vak bestaat uit groenten en fruit, daarin horen eigenlijk alle soorten groenten en fruit. Het zijn verse producten maar ook uit een blikje of een potje. Het kan ook zijn dat ze bewerkt zijn (bijvoorbeeld gepureerde groenten, of producten die verwerkt zijn in bijvoorbeeld een smoothie). De tweede groep bestaat uit groenten, fruit en aardappelen. Vezels heb je nodig, iedere dag weer. De derde groep heb je ook nodig, zuivel, vlees, ei, vleesvervangers en vis. Daar zit namelijk veel ijzer in. Ook zitten er voedingsstoffen in die nodig zijn voor de spieropbouw. We hebben ook calcium uit de melk nodig voor de opbouw en het onderhoud van de botten. Je kunt het beste een of twee keer in de week vette vis eten, want dat zorgt voor de bekende Omega-vetzuren. Deze vetzuren hebben we nodig voor de strijd tegen hart- en vaatziekten. Als je zuivelproducten gaat kopen is het wel belangrijk dat je er oplet dat ze mager zijn of halfvol. Bij volle varianten heb je vaak teveel verzadigde vetten. Bij de vierde groep, vet en olie, is het belangrijk dat je goed kijkt welke olie je neemt. Er zijn veel oliën goed en dan wordt de kans op hart- en vaatziekten ook kleiner en dat hebben we nodig. De laatste groep bestaat uit vocht, dit hebben we 1,5-2 liter per dag nodig. We zweten veel en kunnen dan al een liter of twee per dag verliezen. Je lichaam heeft voldoende inname van vocht nodig. Zeker wanneer je gaat sporten of wanneer het warm is kun je veel zweten, drink dan extra. Veel water drinken is goed voor je, want dan wordt het lichaam ook meteen goed gereinigd.
Sinds enige tijd is er ook kritiek op de schijf van 5, dit met name op het Voedingscentrum. Sommige mensen zijn het niet eens met wat zij aanbeveelt met het eten en de superfoods. Daarom is het belangrijk dat je voor jezelf goed gaat kijken wat je eet, wat je nog meer nodig hebt en hoe je lichaam er op reageert. Het zou kunnen zijn dat je meer nodig hebt van het een dan van het ander. Als je veel sport, dan heb je meer vocht nodig en moet je ook goed kijken welk eten je het beste kunt nemen voordat je gaat sporten. Met de schijf van 5 kun je er prima uitkomen, als je maar de tijd neemt om alles uit te zoeken. Weet wat je eet, zorg dat je de schijf van 5 met de regels en vakken in je opneemt en dan kun je er voor zorgen dat je gezond gaat eten en je lichaam in balans gaat houden. De schijf van 5 is een hulpmiddel, het is geen persoonlijk advies! Jij kunt dit gebruiken, maar bent zelf verantwoordelijk voor je gezondheid. Pas het aan, aan de behoefte van jouw lichaam (bijvoorbeeld als je intensief sport, als je zwanger bent enz.), zodat het jouw schijf van 5 wordt.
