Alles over brandwonden

Als je huid in contact komt met temperaturen boven de 40 ºC, ontstaan er brandwonden. Deze brandwonden worden onderverdeeld in eerstegraads verbranding, tweedegraads brandwonden en derdegraads brandwonden. In dit artikel lees je precies wat de oorzaken en symptomen van brandwonden zijn. Ook geven we je tips over wat je het beste kan doen bij brandwonden en hoe je brandwonden kunt voorkomen.

Waardoor worden brandwonden veroorzaakt?

Bij brandwonden denk je wellicht meteen aan vuur en kokend water, maar er zijn meer dingen die brandwonden kunnen veroorzaken. Veel voorkomende oorzaken van brandwonden zijn:

• Verbranding door vuur
  Bij deze vorm van verbranding ontstaan komt de huid in contact met vuur en ontstaan er pijnlijke en vaak ook diepe brandwonden.
• Verbranding door hete vloeistof
  Deze vorm van verbranding wordt veroorzaakt door hete vloeistoffen, zoals bij een ongeluk met een hete kop koffie. Dit kan leiden tot blaren of in ernstigere gevallen tot een pijnlijke wond.
• Contactverbranding
  Een brandwond of brandblaar die ontstaan is door contact met een heet voorwerp, bijvoorbeeld de binnenkant van de oven, noemen we contactverbranding.
• Verbranding door de zon
  Als je huid te lang wordt blootgesteld aan zonlicht, verbrandt de huid. Hierbij gaat het niet om een wond, maar een ontstekingsreactie in de huid. Kenmerken zijn roodheid en een pijnlijk en gloeiend gevoel.
• Chemische verbranding
  Brandwonden kunnen ook ontstaan door chemische vloeistoffen. Hierbij is niet de temperatuur de oorzaak, maar de bijtende samenstelling van de stof. Deze wonden zijn echter vergelijkbaar met wonden die ontstaan door verbranding door hitte.
• Verbranding door elektriciteit
  Deze brandwonden ontstaan doordat de huid in contact komt met elektriciteit, bijvoorbeeld door het vastpakken van een stroomdraad.

Eerstegraads verbranding

We spreken van eerstegraads verbranding als de opperhuid niet is beschadigd. De huid is bij eerstegraads verbranding nog intact, waardoor we niet van brandwonden spreken. Desondanks kan de verbrande huid pijnlijk aanvoelen.

Kenmerken van eerstegraads verbranding zijn:

• Geen wond
• Prikkelend en/of pijnlijk
• Roodheid
• Droogheid
• Soepele huid
• Soms wat opgezwollen

Behandeling van eerstegraads verbranding
Bij eerstegraads verbranding is een ziekenhuisopname niet nodig. De huid herstelt zich doorgaans binnen enkele dagen. De volgende dingen kan je zelf doen om de eerstegraads verbranding te verzorgen:

• Koel de huid direct na het verbranden met zacht stromend water. Gebruik hierbij lauw water in plaats van koud water.
• Verzorg de huid met een voedende crème. Vermijd verzorgingsproducten met parfum, omdat deze de kwetsbare huid kunnen irriteren. Gebruik alleen crème als je er zeker van bent dat de opperhuid intact is. Gebruik nooit reguliere crèmes op wonden.
• Gebruik bij het schoonmaken van de verbrande huid alleen water en geen zeep.
• Is de verbranding erg pijnlijk? Dan kan je pijnstilling nemen in de vorm van een paracetamol.

Soms ontstaan er later toch blaren op de verbrande huid. Neem in dat geval contact op met je huisarts.

Tweedegraads brandwonden

Tweedegraads brandwonden zijn een stuk erger dan eerstegraads verbranding. De opperhuid is hierbij namelijk wel beschadigd. We verdelen tweedegraads brandwonden onder in oppervlakkige tweedegraads brandwonden en diepe tweedegraads brandwonden.

Oppervlakkige tweedegraads brandwonden

Een oppervlakkige tweedegraads brandwond herken je aan:

• Pijn
• Blaren
• Rode of roze huid
• Vochtige en/of glanzende huid
• Soepel aanvoelende huid
  
  

Diepe tweedegraads brandwonden

De kenmerken van diepe tweedegraads brandwonden zijn anders. De lederhuid, de huidlaag onder de opperhuid, is hierbij namelijk ook aangetast. Diepe tweedegraads verbranding is te herkennen aan een duidelijke wond. De kenmerken van deze wond zijn:

• Zeer pijnlijk
• Rood en/of wit gekleurd
• Vochtig of juist droog en mat
• Onregelmatig oppervlak
• Blaren gevuld met vocht
• Stug aanvoelend

Neem bij tweedegraads brandwonden altijd direct contact op met je huisarts. Ook bij oppervlakkige tweedegraads brandwonden is het aan te raden om je huisarts te raadplegen.

Derdegraads brandwonden

De ergste brandwonden vallen in de categorie derdegraads brandwonden. Bij deze brandwonden is de gehele huid tot aan het vetweefsel beschadigd. De zenuwuiteinden zijn hierbij vaak ook aangetast, waardoor de wond veel minder of zelfs geen pijn doet.

Derdegraads brandwonden zijn te herkennen aan:

• Niet of nauwelijks pijn
• Een duidelijke wond
• Een witte, beige of donkerbruine kleur
• Droog en leerachtig
• Stug aanvoelend

Soms is de huid zover verbrand, dat de huid verkoold is. In dat geval kleurt de huid zwart. Het spreekt voor zich dat er bij derdegraads brandwonden altijd een arts moet worden ingeschakeld.

Wanneer ga je naar de Spoed Eisende Hulp of bel je 112?

Het kan soms lastig zijn om in te schatten wanneer Spoed Eisende Hulp (SEH) nodig is. In geval van twijfel over de ernst van de brandwond, raden we je aan om contact op te nemen met je huisarts of langs de SEH te gaan. Bij derdegraads brandwonden en/of grote brandwonden kan 112 worden gebeld.

Ga in ieder geval bij de volgende situaties naar de SEH of bel 112:

• Wanneer je twijfelt over de ernst van de brandwond
• Bij derdegraads brandwonden
• Bij kinderen onder de 5 jaar en volwassenen boven de 60 jaar
• Wanneer meer dan 10% van het huidoppervlak verbrand is bij volwassenen en kinderen boven de 5 jaar
• Bij brandwonden die volledige rondom de nek, romp of ledematen lopen
• Bij brandwonden aan het gezicht, de oren, gewrichten, handen, voeten of geslachtsdelen
• Bij brandwonden die veroorzaakt zijn door stoom, chemicaliën, elektriciteit of radioactiviteit 

Tips om brandwonden te voorkomen

Brandwonden willen we natuurlijk het liefst voorkomen. De volgende twaalf tips helpen je hierbij.

1. Stel je boiler of geiser niet te heet af. Zo voorkom je dat het water uit de kraan ernstige brandwonden kan veroorzaken.
2. Kook zoveel mogelijk op de achterste gaspitten en zet pannen altijd met de steel naar achteren. Scherm je gasfornuis bij voorkeur of met een speciaal daarvoor bestemd rekje.
3. Bewaar snoeren zoveel mogelijk buiten het bereik van kinderen en gebruik stopcontactbeschermers.
4. Gebruik geen beschadigde snoeren.
5. Zet hete dranken, heet eten en hete pannen altijd buiten het bereik van kinderen. Een ongeluk is snel gebeurd, dus laat je kind ook niet voor enkele seconden alleen met bijvoorbeeld een heet kopje koffie.
6. Drink geen hete dranken met een kind op schoot.
7. Gebruik je een tafelkleed? Klem dit dan vast om te voorkomen dat kinderen het tafelkleed eraf kunnen trekken waardoor ze hete koffie, thee of soep over zich heen kunnen krijgen.
8. Laat jonge kinderen nooit zonder toezicht in bad of in de douche. Ze kunnen anders per ongeluk de kraan op de heetste stand zetten en zichzelf verbanden.
9. Gebruik geen kaarsenhouders van makkelijk brandbare materialen en zet brandende kaarsen nooit op lage tafels.
10. Houd brandende kaarsen buiten het bereik van kinderen en dieren en laat kinderen nooit alleen met brandende kaarsen.
11. Bewaar lucifers en aanstekers altijd buiten het bereik van kinderen.
12. Vermijd het gebruik van spiritus en bio-ethanol zoveel mogelijk en gebruik nooit spiritus, benzine of petroleum bij het barbecueën.