Verschillende metalen hebben andere bewerkingsvereisten, omdat deze anders beschadigd zouden raken of juist amper te vervormen zijn. In dit artikel bespreken we alles wat te maken heeft met het buigen, walsen, lassen en solderen van profielen, om zo tot het perfecte eindresultaat te komen.
Bestaande buizen kunnen gebogen worden om ze de juiste vorm te geven. Zo wordt ervoor gezorgd dat verschillende buisdelen exact op elkaar aansluiten, maar ook dat ze optimaal in de algehele installatie passen. Soms is er namelijk slechts beperkt de ruimte of moeten de buizen een bepaald specifiek pad volgen, zoals het geval is bij bijvoorbeeld een verwarming.
Zoals eerder beschreven worden buizen vooral verbogen voor technische applicaties, hoofdzakelijk voor leidingnetwerken. Dit is waar bedrijven die buizen buigen standaard ook in gespecialiseerd zijn.
Echter, sommige kunstenaars maken ook gebruik van deze techniek in hun kunstwerken. Zij creëren dan installaties waarin buizen verwerkt zijn, vanuit esthetisch oogpunt of om er daadwerkelijk vloeistoffen doorheen te laten lopen.
Voor het buigen van buizen wordt gebruikgemaakt van speciale technieken. Vaak komt hier een doornbuigmachine aan te pas, die exact in de juiste hoek en kracht ingesteld kan worden.
Een doornbuigmachine (níet doorbuigmachine) kan zelf inschatten hoe een bepaald metaal zal buigen en houdt hier rekening mee tijdens het buigproces. Dit maakt het intelligente machines, die een groot deel van het denkwerk zelf op zich nemen.
Handmatige buigmachines bestaan ook, hoewel deze tegenwoordig in de techniek minder worden toegepast. In deze machines plaats je de buis die je wilt buigen, waarna je een slinger aandraait om de gewenste kracht te zetten. Deze methode heeft alleen twee grote nadelen: soms kan hier niet genoeg kracht mee gezet worden, bij andere materialen kan het zijn dat deze bij teveel druk breken of scheuren.
Een professional zal vrijwel altijd gebruikmaken van hypermoderne apparatuur; dat betekent dat de doornbuigmachine voor hen onmisbaar is!
Sommige materialen zijn eenvoudiger te buigen dan andere. Hierbij zijn staal en RVS het minst gecompliceerd, zodat deze op een relatief voorspelbare wijze vervormen. Maar als je bijvoorbeeld koper wilt verbuigen, bijvoorbeeld voor een waterleiding, dan is er het risico dat hier een knik in ontstaat.
Professionals houden hier rekening mee in de apparatuur die zij kiezen.
Een ander materiaal dat nog weleens problemen wil opleveren, is aluminium. Als aluminium veroudert, wordt het steeds harder en minder buigzaam. Dan kan het breken. Bij voorkeur worden aluminium buizen daarom vervaardigd uit nieuw aluminium, dat nog makkelijk te buigen valt.
Een professionele buizenbuiger is zeer bekend met deze materialen en zal dus ook de juiste buigapparatuur gebruiken.
Als we het in de context van buisbewerking hebben over walsen, bedoelen we dat platte platen worden omgevormd tot buizen en profielen. Hierbij is een buis cilindervormig, terwijl profielen bijvoorbeeld ook vierkante hoeken kunnen hebben of U-vormig kunnen zijn. Hiervoor worden dan speciale walstechnieken gebruikt.
Bij het walsen worden platen door een wals met 3 of 4 rollen en 10 assen geleid. Dankzij de plaatsing van de assen is het mogelijk om iedere vorm te creëren. Daarbij wordt gebruikgemaakt van computertechnologie om de exacte plaatsing van de rollen en assen te bepalen.
De rollen oefenen druk uit op het materiaal dat erdoorheen wordt geleid, waardoor het begint te buigen. Hierbij kan de druk tot op zekere hoogte worden ingesteld om de juiste buiging te bewerkstelligen. Wel kan het zijn dat een dikke plaat vaker door de wals moet worden gehaald, omdat deze anders niet ver genoeg buigt.
Dit houdt in dat buizenbewerkers hun buizen niet altijd aangeleverd hoeven te krijgen, maar dat ze deze ook zelf kunnen fabriceren.
Eigenlijk elk soort metaal kan wel gewalst worden, máár er zitten wel beperkingen aan de dikte van het materiaal. De buizen die op deze manier gemaakt worden, hebben namelijk een maximale diameter die afhankelijk is van de gebruikte apparatuur.
Buizen en profielen worden normaal gesproken gefabriceerd als verschillende losse onderdelen, wat betekent dat deze nog aan elkaar vastgemaakt moeten worden. Vaak wordt in dat geval gekozen voor lassen. Doordat het metaal bij extreme temperaturen verhit wordt, smelt het aan elkaar vast en ontstaan er zeer krachtige verbindingen.
Lassen is vaak de voorkeursmethode voor het bevestigen van metalen, omdat het zo betrouwbaar is. Toch vereisen bepaalde klussen een andere methode; dan wordt vaak gekozen voor solderen.
Solderen gebeurt vooral bij kleinere onderdelen die door lassen sneller beschadigd zouden kunnen raken of smelten. Hierbij kun je denken aan het bevestigen van beugels, fittingen, koppelingen of steunen. Dit is een verfijndere methode, die verder kan worden aangepast op het type klus.
De twee belangrijkste vormen van solderen zijn eigenlijk hardsolderen en zachtsolderen.
Van hardsolderen is sprake als het soldeer een smeltpunt hoger dan 450 °C heeft. Daarvoor wordt een soldeerbrander gebruikt, die te vergelijken is met een kleinere variant van het lasapparaat.
Bij zachtsolderen wordt soldeer gebruikt met een smeltpunt lager dan 450 °C. Daarvoor kun je simpelweg een soldeerbout gebruiken, met een metalen punt die tot de juiste smelttemperatuur van het soldeer wordt verhit.
Het punt van solderen is dat de gebruikte temperaturen een stuk lager zijn dan bij lassen, zodat het materiaal van de buis niet smelt. Dit betekent alleen wel dat twee metalen delen niet direct met elkaar versmolten worden. Hierdoor is de verbinding iets minder sterk. Wel zijn er veel situaties die solderen vergen in plaats van lassen; je moet dit dus niet zien als een echte beperking.
Zoals je hebt kunnen zien, kan buisbewerking verschillende fasen doorlopen. Een metalen plaat wordt omgebogen tot een buis of profiel, waarna deze onderdelen eventueel aan elkaar worden gelast of gesoldeerd.
Bij dit proces komen dan ook meer expertise en professionele apparatuur bij kijken dan je misschien zelf zou denken. Natuurlijk kun je zelf je eigen buizen buigen met behulp van een handmatige buigmachine, zéker als het resultaat niet heel exact hoeft te zijn.
Echter, als je bijvoorbeeld je leidingwerk wilt vervangen of als je specifieke profielen nodig hebt, is een vakman zeer aan te raden. Deze heeft veel ervaring en weet exact hóe en wélke materialen hij moet verbuigen, zodat je buizen in ieder opzicht voldoen aan jouw wensen. Zo voorkom je potentieel dure fouten en zorg je ervoor dat het eindresultaat in één keer goed is.
