Douglas Engelbart, een uitvinder en ingenieur, heeft in 1968 een presentatie gegeven waarin hij voor het eerst de computermuis tentoonstelde. Tijdens deze presentatie heeft Jack Kelley een soort van console gebruikt waarbij er naast het keyboard een uitbreiding zit als een soort support voor de muis. Dit werkte niet goed genoeg en Kelley heeft een jaar later de eerste muismat ontwikkeld. Hier werd in volksmond naar verwezen als de "special pad". De meeste gebruikers van de muis hanteerden deze special pads als steun en om de bal die in de muis zat wat meer hulp te geven bij het traceren van de bewegingen van de gebruiker. De eerste commerciële muismat die op de markt uitgebracht werd was de Moustrak muismat. De eigenaar van het bedrijf Moustrak was Bob McDermand, die in samenwerking met Apple deze muismatten uitbracht in de Verenigde Staten met het Apple logo erop. Het bedrijf liep hiervoor nog niet heel goed, maar door de samenwerking met Apple begon Moustrak redelijk wat populariteit en naam te krijgen bij consumenten. Moustrak heeft verder samenwerkingscontracten getekend met Disney, LucasFilm, en Paramount. Hij heeft in meerdere magazines geadverteerd waaronder de magazine MacWorld. Alhoewel Moustrak een succes werd, liep het niet goed af met het bedrijf doordat muismatten met een lagere kwaliteit en lagere kosten werden geproduceerd op de markt door concurrerende bedrijven. Hierdoor werd de muismat uiteindelijk een goedkoop basisproduct voor de consumenten.
De drie meest belangrijke voordelen van de introductie van de muismat waren hogere snelheid, meer precisie, en comfort voor de gebruiker van de muis. Wat nog meer als voordeel werd gezien, was dat de tafel of ander oppervlak waar de muis op werd gebruikt, niet beschadigd werd door de frictie die er ontstaat door het heen en weer bewegen van de muis. Een ander voordeel van de muismat was het verminderen van haperingen en fouten in het opnemen van de bewegingen van de gebruiker tijdens het gebruik van de muis. Toen optische muizen, die beeldsensoren gebruikten om bewegingen te traceren, werden geïntroduceerd op de markt, hadden die speciale muismatten nodig met afbeeldingen erop om te kunnen traceren. De meeste hedendaagse optische muizen functioneren net zo goed (of tenminste acceptabel) op papier of een andere platte oppervlakte, maar beter op een muismat. De optische muis (vooral voor gamers, designers, en andere zware gebruikers) functioneert nog altijd wel het beste op een goede muismat.
Een variërend aanbod van muismatten met veel unieke, verschillende eigenschappen en functies is tegenwoordig verkrijgbaar. Een muismat met een oppervlak van vinyl was zeer populair rond 1980. Dit lag vooral aan de soort computermuizen die toen der tijd gebruikt werden. Dit was vooral de Xerox bal-muis, die het best functioneerde op vinyl oppervlak. Nadat de stalen muis-bal een plastic en rubberen oppervlak was gegeven, werden de muismatten van kunststof het populairst. Dit kwam alweer doordat de muis beter te traceren was met dit soort oppervlak. De kunststof gaf de rubberen bal een beter en schoner oppervlak die vaak veel functioneler was dan een tafel of een stuk papier wanneer het aankwam op traceren van de bewegingen van de gebruiker. Tafels of andere oppervlaktes zonder muismat zorgden er voor dat naarmate de muis vaker gebruikt werd, de muis-bal steeds meer stof en viezigheid verzamelde en daardoor steeds meer fouten en haperingen in het opnemen van de bewegingen meegaf aan de computer. De eerste soorten optische muizen op de markt hadden het probleem van het niet goed werken op transparante of reflecterende oppervlaktes. Dit kwam doordat de sensoren niet goed werkten wanneer er een reflectie werd gegeven van de laser op de muis. Dit zorgde ook voor haperingen en fouten in de opname van de bewegingen. Het gebruik van een muismat is ook ideaal voor optische muizen, de muismat zorgt ervoor dat deze fouten en haperingen niet gebeuren.
Een muisknop is in feite gewoon een microschakelaar die op de muis functioneert door erop te "klikken" (in te drukken). Hiermee kan de gebruiker verschillende dingen hanteren op de computer. De scroll-muis met 3 knoppen is verreweg de meest gebruikte muis bij consumenten sinds 2007. De gebruikers van deze muis zijn het gewend om met de tweede knop een zogenoemd “contextueel” menu op te roepen en hiermee bepaalde beslissingen te nemen over items op de computer, of er andere functies mee uit te voeren. De primaire knop (eerste knop) zit traditioneel aan de linkerkant van de muis. Maar voor linkshandige mensen is er natuurlijk de optie om dit te veranderen en te configureren naar wens via de software op de computer. Douglas Engelbarts eerste muis had oorspronkelijk maar één knop, waarna Xerox een design had uitgebracht met drie knoppen, waarvan het aantal knoppen snel naar twee werd gebracht voor de Xerox producten zelf. Apple had toen besloten om voor een muisdesign te gaan met één knop, terwijl twee de norm werd in de pc-wereld. De staat van de markt ging op deze manier door tot eind jaren 90, terwijl Microsoft's IntelliMouse, de eerste muis met een scroll-wiel, steeds meer en meer support begon te krijgen van consumenten. Deze muis bracht ook de drie knoppen op de markt die we tot heden dag nog gebruiken. Apple had hierin tegen gekozen om door te gaan met hun muis design met één knop, tot ze de Mighty Mouse, met meerdere knoppen, introduceerden in 2005. In 2008 introduceerde Apple op hun laptops de trackpad die helemaal zonder knoppen functioneerde.
Bij hedendaagse muizen is het mogelijk om een groot aantal instellingen in de muis te configureren en aan te passen. Dit zijn onder andere de snelheid van de cursor (wijzer) van de muis op het scherm, de snelheid waarbij de cursor beweegt wanneer de gebruiker snelle/korte of lange/slome bewegingen maakt (dit wordt in Windows "precisie van de aanwijzer" genoemd), de optie om een soort spoor achter te laten wanneer de cursor bewogen wordt, de functies veranderen voor de verschillende knoppen op de muis en bepalen wat iedere knop doet, en de snelheid van het dubbelklikken op items op het scherm. Sommige muizen voor de professionele en/of zwaardere gebruikers van een muis (gamers, designers, etc) hebben meer knoppen op de muis zelf die dienen als een sneltoets voor het veranderen van bovengenoemde instellingen. De muis en dus ook de muismat zijn belangrijk delen van de gebruikerservaring van computer gebruikers, en dit zal voorlopig zo blijven.
