Al eeuwenlang wordt er gedacht dat voeding een geneeskrachtige werking kan hebben op het lichaam en de geest. Sinds 1850 werd dit idee echter steeds minder populair, omdat er steeds betere resultaten werden behaald middels chirurgie. Aan het begin van de 20e eeuw is er wel ontdekt dat verschillende ziektes behandeld konden worden door het toedienen van één vitamine. Zo werd scheurbuik bijvoorbeeld behandeld met de toediening van vitamine C. Er werd echter weer minder waarde gehecht aan de invloed van voeding op de gezondheid, zodra antibiotica op de markt kwam na de tweede wereldoorlog.
In de jaren 50 werden schizofrene patiënten door de psychiaters Abram Hoffer en Humprhy Osmond behandeld met hoge doseringen vitamine C en nicotinezuur. De psychiaters gingen ervan uit dat de symptomen van schizofrenie ontstaan als gevolg van een abnormale omzetting van adrenaline in adrenochroom. Volgens hen zou deze omzetting weer de goede kant op moeten gaan door een toediening van hoge doseringen vitamines. In die tijd kregen dit soort behandelingen ook wel de naam ‘megavitaminetherapie’.
Het begrip ‘orthomoleculair’ werd voor het eerst gebruikt in 1968 door Linus Pauling in het tijdschrift Science. In dit artikel beschreef Pauling het werk van Hoffer en Osmond en noemde dit een ‘orthomoleculaire psychiatrische behandeling’. Hij definieerde het begrip ‘orthomoleculair’ als ‘het behandelen van mentale aandoeningen door het verschaffen van optimale moleculaire concentraties van substanties die normaal in het menselijk lichaam aanwezig zijn’. Later veranderde deze definitie naar ‘de behandeling van ziekten in zijn algemeenheid door het verschaffen van een optimale moleculaire omgeving voor het lichaam’. In die tijd werden er ook andere vitamines en voedingsstoffen aan de orthomoleculaire voeding toegevoegd.
De American Psychiatric Assiociation heeft onderzoek gedaan naar de werking van hoge doseringen vitamines. In de jaren zeventig heeft deze organisatie vastgesteld dat er geen wetenschappelijk bewijs is voor de werking van orthomoleculaire voeding. Sinds 1960 zijn er echter ook nog een groot aantal wetenschappelijke onderzoeken gedaan die wel bewijzen dat er een relatie is tussen voeding en ziekten. Hieruit bleek dat bepaalde voedingsgewoonten een invloed kunnen uitoefenen op het ontstaan van ouderdomsdiabetes, kanker en hart- en vaatziekten. Dit levert echter geen bewijs voor de geneeskrachtige werking van voeding.
Volgens aanhangers van orthomoleculaire voeding bevat onze dagelijkse voeding tegenwoordig niet de hoeveelheden voedingsstoffen die we nodig hebben. Aan de hand van de Nederlandse voedingsnormen zijn de voedingsmiddelen wel getest en de ADH wordt ook op de voedingsmiddelen aangegeven, maar volgens de aanhangers geeft dit een vertekend beeld. Er wordt namelijk geen rekening gehouden met verschillende aspecten die invloed kunnen hebben op de voedingswaarden van ons voedsel.
Zo treedt er tegenwoordig verarming van de landbouw- en veeteeltgronden op, onder andere door monoculturen en een niet juiste kunstmestsamenstellingen. Daarnaast heeft het gebruik van verdelgingsmiddelen en eenzijdige veevoeding hier ook een invloed op. Verder kunnen een veredling van de zaden en hormoonstimulatie hierbij eveneens rol spelen.
Ook houden de Nederlandse voedingsnormen geen rekening met de vervuiling van de voeding en het milieu. Hierbij kunnen we bijvoorbeeld denken aan uitlaatgassen van het verkeer en gifuitstoot van de industrie die in de voedingskringloop terecht komen. Maar ook kunstvoedingsproducten met schadelijke stoffen als transvetzuren of lichaamsvreemde toevoegingen aan voedsel dragen bij aan de vervuiling van onze voeding. Verder worden er ook steeds meer gentechgewassen geproduceerd die eveneens niet de juiste hoeveelheid voedingsstoffen bevatten.
Andere aspecten die een negatieve invloed hebben op de hoeveelheid voedingsstoffen in ons voedsel zijn de manier waarop we ons voedsel bewaren en bereiden. Vaak wordt fruit dat nog onrijp is opgeslagen in koelcellen voor een langere tijd. Verder bereiden we ons voedsel op een onnatuurlijke manier door het te bakken, te frituren of te braden. Hierdoor nemen de hoeveelheden voedingsstoffen in ons voedsel ook af.
Al deze aspecten die een negatieve invloed uitoefenen op de hoeveelheden voedingsstoffen in onze voeding kunnen ervoor zorgen dat we te weinig voedingsstoffen binnenkrijgen. Dit ontstaat ook doordat de Nederlandse voedingsnormen hier niet op zijn aangepast. Ons lichaam krijgt hierdoor te weinig vitamines, mineralen en sporenelementen binnen en dit kan op de lange termijn leiden tot gezondheidsproblemen.
Het doel van orthomoleculaire voeding is het streven naar het binnenkrijgen van de optimale hoeveelheden voedingsstoffen die ons lichaam nodig heeft. Aangezien er bij het berekenen van de ADH’s geen rekening wordt gehouden met de verschillende factoren die meespelen, liggen de optimale hoeveelheden een stuk hoger. Ook is de ADH voor iedereen verschillend, omdat hierbij onder andere milieu-invloeden, stress, werksituaties en de werking van de lever meespelen.
Hoe kunnen we met een orthomoleculair voedingspatroon wel alle voedingsstoffen binnenkrijgen die we nodig hebben. Dat komt doordat dit voedingspatroon bestaat uit verschillende voedingsmiddelen die grote hoeveelheden voedingsstoffen bevatten. Aan de andere kant worden er ook voedingsmiddelen weggelaten die een negatieve invloed kunnen hebben op onze gezondheid. Het is belangrijk dat iemand die een orthomoleculair voedingspatroon wil gaan volgen bloedonderzoeken ondergaat om te kijken welke hoeveelheden voedingsstoffen hij of zij nodig heeft.
Over het algemeen bestaat de orthomoleculaire voeding uit biologische (dynamische) voeding. Het gaat hierbij voornamelijk om het eten van vers fruit en verse groenten. Ook biologische groentesappen worden vaak toegevoegd aan een orthomoleculair voedingspatroon. Verder is het ook belangrijk om zure melkproducten en ongeraffineerde koudgeperste oliesoorten aan ons eetpatroon toe te voegen. Daarnaast komen volle graanproducten, vette vissoorten en ongebrande noten en zaden veel voor in dit voedingspatroon. In plaats van margarine wordt er roomboter gebruikt en het voedsel wordt bereid middels een bepaalde kooktechniek om de kwaliteit van de voeding te waarborgen.
Industrieel bereide en geraffineerde voeding wordt bij een orthomoleculair voedingspatroon zoveel mogelijk vermeden en ook alcohol en koffie zijn uit den boze. Verder is het belangrijk om geen suiker, suikerhoudende voedingsmiddelen en zoetstoffen te nuttigen. Ook wordt het zuur-base evenwicht in de gaten gehouden en wordt er met name gekozen voor basische voeding. Het eerpatroon wordt verder aangevuld met kruidenthee of medicinale thee.
Daarnaast kan het goed zijn om voedingssupplementen aan het voedingspatroon toe te voegen die belangrijke voedingsstoffen bevatten. Hierbij kunnen we denken aan verschillende antioxidanten, vitamines, mineralen, aminozuren en verzuren. Deze voedingssupplementen worden in tabletvorm, poedervorm of als vloeistof genuttigd. Aan de hand van de bloedonderzoeken moet echter eerst duidelijk worden waar de persoon in kwestie behoefte aan heeft.
Er zijn behandelingen mogelijk met orthomoleculaire voeding. Deze behandelingen vallen onder de zogenaamde orthomoleculaire therapie. Hiermee kunnen zowel lichamelijke als emotionele klachten worden behandeld. Er worden vaak eerst enkele onderzoeken gedaan om te kijken aan welke voedingsstoffen het lichaam een tekort of een teveel heeft en welke voedingsmiddelen de cliënt nuttigt. Daarna wordt er een behandelplan opgesteld die bestaat uit een soort dieet of een aantal voedingsadviezen, eventueel aangevuld met voedingssupplementen.
