Het belang van een goede nachtrust ken je pas als je geen goede nachtrust hebt. Wat is goede nachtrust? Van een goede nachtrust is sprake als je (bijna) onafgebroken ongeveer 8 uur kunt slapen (voor sommigen is 7 uur slaap ook voldoende) en dan uitgerust wakker wordt. Ouders van baby's zullen vaak niet van een goede nachtrust kunnen spreken. Zij spreken van gebroken nachten. Als je als moeder dan niet hoeft te werken kun je wellicht tussen de middag als de baby slaapt ook even je ogen dicht doen. Ook als je vaak 's nachts naar het toilet moet, is er geen sprake van een goede nachtrust, want vaak heb je dan moeite om opnieuw in slaap te komen.
Na een goede nachtrust word je uitgeslapen wakker en kun je vol energie de nieuwe dag beginnen. Wanneer je een enkele nacht niet goed slaapt, dan zul je daarvan niet veel hinder ondervinden, gebeurt dit echter structureel, dan zul je maatregelen moeten nemen om je werkzaamheden vol te houden. Mensen die denken dat ze "ongestraft" door kunnen werken of door kunnen feesten zonder voldoende nachtrust, zullen de consequenties ervan ondervinden. Misschien gebeurt dat niet de volgende dagen, maar wel als het langer duurt, de dagen daarna. Er zijn mensen die middelen gebruiken om energie te krijgen, om hun slaap te onderdrukken, de gevolgen ervan kun je wel raden. Ons lichaam is er namelijk niet op gebouwd om continu te kunnen werken, maar juist ook om op tijd te ontspannen en te slapen. Als je slaapt komen lichaam en geest tot rust en je tankt bij voor wat er de volgende dag komen gaat.
Maar hoe zit het dan met je nachtrust als je nachtdiensten moet draaien? Het werken in ploegendiensten of nachtdiensten vraagt veel van je, zowel lichamelijk als geestelijk. Er is een groot verschil of je continu nachtdiensten werkt of de ene week dagnacht en de volgende week een nachtdienst hebt. Er zijn zelfs mensen die meer dan twee verschillende ploegendiensten werken. Je kunt wel raden wat dat voor effect heeft op iemand en zijn gezin, gezinsleven. Volgens diverse onderzoeken kun je beter overdag werken en geen nachtdiensten draaien, soms kan het echter niet anders, verpleging, bewaking enz.
Uit onderzoeken komt naar voren dat mensen die nachtdiensten draaien:
Het laatste is hier echter nog niet over gezegd. Sommige van deze risico's kun je wat beperken door het slikken van melatonine en het werken met speciaal licht op de werkplek. Tijdens de nachtdienst dien je eiwitrijk en koolhydraatarm te eten, je dient na de nachtdienst naar buiten te gaan om voldoende daglicht te krijgen, zet een zonnebril op als je na de nachtdienst naar huis gaat, want dan slaap je sneller in, zorg voor voldoende beweging (dat is uiteraard in alle situaties aan te raden), drink de laatste uren van je nachtdienst geen koffie, zorg voor de juiste slaapomstandigheden op je slaapkamer (niet je mail checken op telefoon of laptop), doe mee met een PMO, dat is een periodiek medisch onderzoek. Word je een dagje ouder, probeer dan de nachtdienst achter je te laten en draai zo weinig mogelijk nachtdiensten. Niet iedereen is geschikt voor de nachtdienst, sommigen echter lijken er totaal geen probleem mee te hebben en krijgen overdag voldoende nachtrust om het vol te kunnen houden. Luister naar je lichaam, ook al zullen niet alle klachten, die terug te voeren zijn naar de nachtdienst, direct tot uiting komen.
Je kunt voor een goede slaap ook Zopiclon kopen. Deze medicatie zorgt er namelijk voor dat je beter slaapt maar het helpt ook tegen angst en andere stoornissen.
Slechte nachtrust en depressie, of depressie en slechte nachtrust, deze kunnen hand in hand gaan. Het ene kan het andere veroorzaken, of verergeren. Bij het aanhouden van een slechte nachtrust, onvoldoende nachtrust, helemaal niet slapen, wordt het de hoogste tijd om een arts te raadplegen. Doe je verhaal! De arts zal proberen te achterhalen wat de oorzaak van het slechte slapen is. Is het een depressie? Daarvoor zul je veel vragen dienen te beantwoorden, de arts kan je doorsturen naar de praktijkondersteuner of naar een psycholoog.
Eerst zal hij de slechte nachtrust wellicht willen aanpakken met medicatie, als jij daar ten minste voor open staat. Medicatie is echter een hulpmiddel, het lost de oorzaak niet op. Wees voorzichtig met de afhankelijkheid van medicatie als je slecht slaapt. Het is beter om de oorzaak eerst te kennen. Soms kan het echter niet anders en dien je eerst een poosje goed te slapen, voordat er verdere stappen gezet kunnen worden. De arts kan een middel voorschrijven, je kunt echter ook de lichaamseigen stof melatonine gebruiken, waarvan je niet afhankelijk wordt zoals dat wel het geval is bij een slaapmiddel. Werkt melatonine niet of niet voldoende volg dan het advies van de arts op.
Misschien klinkt het je raar in je oren, maar overdag moet je voor je nachtrust zorgen. Gelukkig heb je in de meeste gevallen geen medicatie nodig om goed te kunnen slapen. Zorg overdag voor voldoende beweging, het liefst in de buitenlucht, zorg naast inspanning ook voor ontspanning, want als je te moe bent, kom je moeilijk in slaap (klinkt raar, is soms wel het geval).
Eet overdag voldoende en goed zodat jij je 's avonds niet vol propt met lekkernijen waardoor je moeilijk in slaap komt. Maak een lijstje met de zaken die je morgen moet doen en niet mag vergeten, zodat deze zorgen uit je hoofd kunnen en niet blijven malen, waardoor je ook niet gemakkelijk in slaap komt. Spreek je zorgen of eventueel onrecht dat je is aangedaan uit, blijf er niet mee rondlopen, want daarover lig je in bed te piekeren. Het is niet zo eenvoudig de knop om te zetten, probeer het toch maar en zeg tegen jezelf "ik kan er op dit moment toch niets aan veranderen".
Je kunt even een leuk boek lezen voordat je gaat slapen, geen zware kost, want ook dat kan je achtervolgen in de nacht. Zorg tevens voor de juiste voorwaarden voor een goede nachtrust in je slaapkamer: maak de slaapkamer donker (bijvoorbeeld donkere gordijnen, luiken), geen tv op je slaapkamer, niet even je mail checken, draag comfortabele nachtkleding, zorg voor het juiste klimaat in de slaapkamer, zet bijvoorbeeld het raam open of op een kier. Een goed matras kan ook bijdragen aan goede nachtrust, maar ook een comfortabel hoofdkussen is belangrijk. Er zijn dus volop maatregelen door je zelf te nemen en zaken goed te regelen waardoor (in de meeste gevallen, ziekten uitgezonderd) een goede nachtrust veelal gewaarborgd is
