De definitie van een vluchting wordt bepaald door het Vluchtelingenverdrag. Eerst komt iemand in Nederland aan als een asielzoeker en deze persoon vraagt dan asiel aan. Dit betekent dat hij of zij de bescherming van ons land inroept. Daarna volgt de asielprocedure en hierin wordt nagegaan of de asielzoeker valt onder het Vluchtelingenverdrag.
Volgens het Vluchtelingenverdrag is iemand een vluchteling als deze persoon in zijn thuisland een gegronde reden heeft voor vervolging. Er kunnen hiervoor verschillende redenen zijn, zoals nationaliteit, godsdienst, ras, seksuele voorkeur of politieke overtuiging. Indien iemand volgens de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) onder het Vluchtelingenverdrag valt, wordt deze persoon gezien als een vluchteling en mag hij zich vestigen in Nederland. Hierbij krijgt hij de garantie dat hij niet naar zijn eigen land wordt teruggestuurd en hij krijgt toegang tot de arbeidsmarkt.
Het Vluchtelingenverdrag is kort na de Tweede Wereldoorlog opgesteld in het jaar 1951. Dit verdrag was toentertijd bedoeld voor mensen die waren gevlucht door gebeurtenissen die plaatsvonden tijdens en na de Tweede Wereldoorlog. In het Vluchtelingenverdrag staat dat vluchtelingen niet mogen worden teruggestuurd naar een land waar zij vervolging vrezen, als hier een gegronde reden voor is. Samen met ruim 100 andere landen heeft Nederland dit verdrag in 1951 ondertekend en in de jaren die volgden hebben ook 150 andere landen zich hierbij aangesloten.
In totaal zijn 60 miljoenen vluchtelingen over de hele wereld. In Nederland werden er in 2015 ruim 45.000 asielaanvragen gedaan. De helft van deze asielzoekers had een Syrische of Eritrese nationaliteit. Verder komen veel asielzoekers die in Nederland asiel aanvragen uit Iran, Irak, Somalië en Afghanistan. Jaarlijks worden er echter ongeveer maar vijfhonderd vluchtelingen uitgenodigd om zich hier in Nederland te vestigen.
De asielprocedure begint eigenlijk al zodra een asielzoeker Nederland binnenkomt. Hij dient zich dan te melden bij de ontvangstlocatie voor asielzoekers in Ter Apel te Groningen. Vanuit deze vestiging wordt de asielzoeker vervolgens naar een aanmeldcentrum in Ter Apel, Zevenaar of Den Bosch gebracht.
De eerste zes dagen dat de asielzoeker in Nederland is heeft hij de tijd om uit te rusten en zich voor te bereiden op de asielprocedure. Ook kan de asielzoeker dan spreken met zijn advocaat en hij krijgt voorlichting van VluchtelingenWerk. Verder wordt er een medisch onderzoek gedaan om te kijken of er sprake is van lichamelijke of geestelijke beperkingen waarmee de IND tijdens de asielprocedure rekening moet houden. Ondertussen worden de documenten van de asielzoeker door het IND onderzocht om de identiteit vast te stellen.
Na de eerste zes dagen van rust en voorbereiding volgt de algemene asielprocedure die acht dagen duurt. Allereerst wil de IND weten wie de asielzoeker precies is en wat zijn nationaliteit is. Ook wordt er gevraagd hoe de asielzoeker naar Nederland is gereisd. Dit wordt ook wel het ‘eerste gehoor’ genoemd.
Na het tweede gehoor kan de asielzoeker weer in bespreking met zijn advocaat om voorbereidingen te treffen voor het nader gehoor. Eventueel kunnen er dan ook bewijsmaterialen worden verzameld.
Het tweede gehoor noemen we ook wel het ‘nader gehoor’ en hierin vraagt de IND aan de asielzoeker waarom hij is gevlucht. De asielzoeker moet zijn situatie zeer gedetailleerd uitleggen en ook beschrijven waarom de situatie nu niet veilig genoeg is voor een terugkeer. Nieuwsberichten, onderzoeken en eventuele andere documenten kunnen hiervoor als bewijs dienen. Aan de hand van de informatie uit dit gesprek bepaalt de IND of de asielzoeker zich in Nederland mag vestigen al seen vluchteling of terug moet keren naar zijn thuisland. Ook is het mogelijk dat de IND tot een verlengde asielprocedure beslist.
Na het nader gehoor heeft de asielzoeker weer de mogelijkheid om met zijn advocaat te spreken. Als er nog aanvullingen of verbeteringen blijken te zijn, kunnen die nog aan het IND worden doorgegeven.
Het komt vaak voor dat het IND aan de hand van de asielaanvraag beslist tot een verlengde procedure. Er kan dan meer onderzoek worden gedaan, bijvoorbeeld naar de nationaliteit van de asielzoeker of de situatie in het thuisland. Deze verlengde procedure duurt maximaal zes maanden.
Het komt vaak voor dat de aanvraag wordt afgewezen. Eerst kwamen deze asielzoekers dan direct op straat te staan, maar nu hebben zijn nog 28 dagen recht op opvang. Gedurende deze periode kun de asielzoeker in beroep gaan tegen de afgewezen aanvraag of hij kan zich voorbereiden op de terugkeer naar zijn thuisland.
Indien de asielzoeker volgens de IND wel aan de voorwaarden van het Vluchtelingenverdrag voldoet, geeft het IND hem een tijdelijke verblijfsvergunning. Hiermee kan de asielzoeker vijf jaar lang in Nederland blijven en daarna kan er een definitieve verblijfsvergunning worden aangevraagd.
Als een vluchteling een verblijfsvergunning heeft gekregen en hiermee voor langere tijd in Nederland wil komen wonen, dan moet hij verplicht een inburgeringsexamen doen. We noemen dit ook wel inburger en de vluchteling moet hiervoor Nederlands leren spreken en leren hoe onze samenleving in elkaar zit. Voor het inburgeringsexamen kunnen de vluchtelingen studeren met het benodigde studiemateriaal. Als de vluchtelingen slagen voor het inburgeringsexamen, krijgen zee en inburgeringsdiploma.
Tijdens de asielprocedure verblijven de asielzoekers in een asielzoekerscentrum. Zodra ze echter een verblijfsvergunning hebben gekregen, komen ze in aanmerking voor een woning. De vluchtelingen zijn op gebied van huisvesting een groep die voorrang heeft, omdat het niet goed is om voor langere tijd in een asielzoekerscentrum te wonen. Door het Rijk wordt bepaald hoeveel vluchtelingen een bepaalde gemeente moet huisvesten en deze vluchtelingen dienen vervolgens binnen drie maanden een woning te hebben.
Momenteel is er echter een ruim tekort aan woningen, waardoor er twee nieuwe regelingen zijn opgesteld. De vluchtelingen kunnen nu bijvoorbeeld ook zelf tijdelijk onderdak regelen bij familie of vrienden. Ook worden er leegstaande vakantiehuizen en kantoorpanden om de vluchtelingen in Nederland een tijdelijke logeergelegenheid te bieden.
Vaak komen vluchtelingen in Nederland niet erg gemakkelijk aan werk. Dit komt doordat ze meestal een taalachterstand hebben en omdat hun diploma’s die ze in het thuisland hebben behaald hier niet altijd worden erkend. Ook hebben ze nog geen netwerk in Nederland opgebouwd en vaak zit er een flink gat in hun cv door de lange asielprocedure. Ongeveer één derde van de vluchtelingen in Nederland die tussen de 15 en 64 jaar oud zijn heeft betaald werk.
De vluchtelingen kunnen echter wel door VluchtelingenWerk worden geholpen om een betaalde baan te vinden.Zo zorgt de organisatie onder andere voor contact met bedrijven en sollicitatietrainingen. Daarnaast worden er ook job coaches ingezet om de vluchtelingen te begeleiden.
Het is mogelijk om als vluchteling een Nederlands paspoort aan te vragen, als de vluchteling is genaturaliseerd. Met een Nederlands paspoort wordt de vluchteling een Nederlander en hij krijgt hiermee de zekerheid van een veilig leven in Nederland. Ook heeft de vluchteling met een Nederlands paspoort de mogelijkheid om te stemmen en te reizen naar het buitenland.
Er zijn een aantal voorwaarden waar vluchtelingen aan moeten voldoen voordat zij een Nederlands paspoort krijgen. Een vluchteling moet meerderjarig en ingeburgd zijn. Daarnaast moet hij de voorgaande vijf jaar continu in Nederland hebben gewoond en in het bezit zijn van een verblijfsvergunning voor onbepaalde tijd. Verder mogen ze geen misdrijf hebben gepleegd in de afgelopen vier jaar en moeten ze bereid zijn om een verklaring van verbondheid af te leggen.
De organisatie VluchtelingenWerk helpt en adviseert vluchtelingen op verschillende gebieden. Zo biedt de organisatie bijvoorbeeld ondersteuning tijdens de asielprocedure door te helpen met het onderbouwen van de aanvraag en hun aanwezigheid bij de gesprekken met de IND. Verder helpt VluchtelingenWerk de advocaten van de asielzoekers door ze benodigde documenten over de asielzoeker te leveren.
Het begeleiden van de asielzoekers tijdens de asielprocedure is niet het enige wat VluchtelingenWerk doet. Ook na de asielaanvraag staat de organisatie voor de vluchtelingen klaar. Zo wordt er bijvoorbeeld geholpen met de integratie, gezinshereniging en het vinden van werk of educatie. Daarnaast organiseert de organisatie ook kindervakanties en andere projecten.
Er komen veel asielzoekers naar Nederland vanuit landen waarin de IS actief is, waaronder Syrië. Veel mensen zijn bang dat er op deze manier ook mogelijke terroristen die de IS aanhangen Nederland binnenkomen. Tijdens de asielprocedure worden de identiteit en het vluchtverhaal van de vluchteling echter nauwkeurig gecontroleerd, waardoor de kans hierop vrijwel nihil. Ook moeten de asielzoekers die ons land binnenkomen bij aankomst hun vingerafdrukken opgeven.
