Om beter te kunnen begrijpen waar koffie vandaan komt, moeten we weten hoe koffie precies ontstaat en hoe het wordt gemaakt. Om koffie te kunnen maken zijn we koffiebonen nodig en deze halen we uit de koffiebes van de koffieplant.
De koffieplant is pas na 3 á 4 jaar volgroeid en produceert vervolgens pas koffiebessen. Het begint met een bloemetje waar een bes uitgroeit. De bes is eerst groen van kleur en naarmate ze groeien en rijp worden verandert de kleur naar (donker) rood. Pas als de koffiebessen rijp zijn kunnen ze geplukt worden om er koffie van te maken.
In de koffiebes zitten twee zaden, hetgeen wat wij koffiebonen noemen. De oogstperiode is één keer per jaar en duurt, afhankelijk van de locatie, 4 tot 6 maand. Dit geldt alleen niet voor landen die dicht op de evenaar zitten. Hier groeit de koffieplant het hele jaar door en kan het hele jaar door geoogst worden, omdat er geen tot weinig verschil is in seizoenen. De meest koffie is dan ook afkomstig uit landen die dicht op de evenaar zitten.
Koffie wordt gemaakt in veel verschillende landen, maar de grootste koffieproducerende landen zijn:
Kenia
Ethiopië
Brazilië
Indonesië
Colombia
Honduras
Om van de koffiebonen uit de koffiebessen daadwerkelijk koffie te maken die wij kunnen drinken moet er nog wel gebeuren met de koffiebonen. Het gehele proces bestaat uit een aantal stappen:
De koffiebes wordt met zorg geplukt. Alleen de rijpe bessen worden van de koffieplant gehaald. De onrijpe bessen hebben een nadelige invloed op de kwaliteit.
De koffiebessen worden ontdaan van het vruchtvlees zodat alleen de zaden, oftewel koffiebonen overblijven.
De bonen worden geselecteerd op kwaliteit, kleurverschil, formaat en eventuele imperfecties.
De vervolgstap is het branden van de bonen. De koffiebonen worden verwarmd waardoor de aanwezige suikers, koolhydraten en aminozuren worden omgezet tot verschillende aroma’s en de koffieboon zijn smaak krijgt zoals wij het kennen.
Er zijn tal van verschillende soorten koffiebonen. De ene soort groeit beter onder de omstandigheden in Indonesië en de andere soort groeit beter in de omstandigheden van Brazilië. De meest geproduceerde soorten zijn Robusta en Arabica koffiebonen.
Arabica koffie is het meest bekend en ook de meest gedronken koffie. Ongeveer zo’n 70% van de wereldwijde koffieproductie is Arabica koffie. Arabica koffieplanten groeien op grote hoogtes en in een mild klimaat. Gemiddeld worden de Arabica koffie planten geteeld om een hoogte van 1500 meter. Arabica koffie is doorgaans mild en aromatisch en is erg populair onder koffiebranders.
Waar Arabica op grote hoogte groeit is dit voor de Robusta koffieplant niet nodig. De Robusta koffieplant groeit gemiddeld op een hoogte van 200 á 700 meter. Vergeleken met Arabica is het veel makkelijker om Robusta koffieplant te laten groeien. Cafeïne is het natuurlijke beschermmiddel van de koffieplant tegen parasieten en ziekten. Arabica groeit op grote hoogte en heeft hierdoor sowieso minder last. Robusta koffie groeit lager en moet zich daarom beter beschermen. Hierdoor bevat Robusta twee keer zoveel cafeïne als Arabica. De smaak smaak wordt veelal omschreven als bitter en sterk. Robusta koffie wordt veelal gebruikt voor melanges (blends).
De locatie en de omstandigheden waar de koffieplant groeit zijn erg bepalend voor de smaak. De koffiebonen uit Brazilië staan bijvoorbeeld bekend om de romige textuur, de lage zuurgraad en de wat zoetere smaak. De koffiebonen uit Kenia staan bekend om het feit dat ze zuur en zoet tegelijk zijn, wat zorgt voor een kenmerkende smaak.
Uit het ene land komt meer koffie dan het andere en elk land staat bekend om een andere smaak. Landen waar veel koffie wordt geproduceerd zijn:
De koffiebonen uit Kenia hebben een krachtige smaak en zijn zuur en zoet tegelijk. De nasmaak van de boon is wat wijnachtig en droog. De smaak is voor koffiekenners herkenbaar.
Er komen meerdere soorten koffiebonen uit Ethiopië en ieder met zijn eigen smaak. Het is dus lastig om de koffiebonen uit Ethiopië te herkennen op basis van smaak. Over het algemeen zit er een toontje van jasmijn in en is het een wat vollere boon.
Uit Brazilië komen zowel de Arabica koffiebonen als de Robusta koffiebonen. De koffie uit Brazilië staat bekend om de zoetere tonen, de romige textuur en de lage zuurgraad. Het is vaak een wat zoetere koffie die bij veel mensen in de smaak valt.
De koffiebonen uit Indonesië komen uit verschillende gebieden met ieder zijn eigen kenmerken. Veel koffie wordt geteeld op Java, Sumatra en Sulawesi. Iedere eiland heeft zijn unieke smaak qua koffie. De koffie uit Sumatra heeft bijvoorbeeld meer een rookachtige en pittige smaak omdat ze langer geroosterd worden op een hoge temperatuur. De bonen van Java hebben een stevige smaak en hebben een wat hogere zuurgraad.
Vietnam
Vietnam is een land waar veel koffie vandaan komt met name de Robusta koffiebonen. De koffiebonen hebben een milde zuurgraad en zijn niet erg zoet. De bonen worden veel gebruikt voor melanges.
Colombia
De koffie uit Colombia staat bekend om de hoge kwaliteit. Het klimaat van Colombia is minder geschikt voor grootschalige productie dus focussen ze zich op kwaliteit. De zuurgraad in de koffiebonen is laag en de koffie heeft een stevige smaak met nootachtige tonen.
De koffie uit Honduras is wellicht wat minder bekend, maar in het land wordt veel koffie geproduceerd. Over het algemeen hebben de koffiebonen uit Honduras hebben een goede body met wat nootachtige en citrusachtige tonen. De zuurgraad in de bonen is evenwichtig.
Bovenstaande kenmerken zijn enkel op hoofdlijnen. Uiteraard kan er veel verschil in de koffie zitten per land en er zijn altijd speciale koffies uit de verschillende landen die andere smaken, aroma’s en texturen hebben.
Wil jij weten waar jouw koffie vandaan komt? Kijk dan op de verpakking van de koffie. Veel merken vermelden op de verpakking waar de koffie vandaan komt en wat voor soort koffie het is. Drink jij een melange? Dan kan het zijn dat er niks over de herkomst van de koffie op staat. Sommige fabrikanten gebruiken namelijk meerdere koffiebonen van verschillende herkomst om een bepaalde smaak te krijgen of als de samenstelling van de koffie nog wel eens wijzigt.
Je bent nu een stuk wijzer over waar koffie vandaan komt en hoe het gemaakt wordt. Kijk je nu anders naar je kopje koffie?
