Slapeloosheid kan verschillende oorzaken hebben. Het kan bijvoorbeeld zijn dat je 's nachts veel aan het piekeren bent en daardoor niet in slaap kunt komen. Meestal ontstaat dit piekeren als je in het dagelijks leven veel stress ervaart. Het kan ook voorkomen dat je erg inspannend bezig bent voor het slapen gaan. Dit kan zowel lichamelijk zijn - zoals sporten - of geestelijk - zoals het maken van huiswerk.
Je eetpatroon kan ook een rol spelen bij het niet in slaap kunnen komen of niet goed kunnen doorslapen. Het drinken van cafeïnehoudende dranken in de avond kan er bijvoorbeeld voor zorgen dat je lichaam en geest nog te actief zijn als je naar bed gaat. Ook slechte gewoontes als roken of het drinken van alcohol kunnen bijdragen aan slapeloosheid. Daarnaast kan het ook voorkomen dat lichamelijke klachten de oorzaak zijn, bijvoorbeeld pijn, een verkeerde ademhaling of tandenknarsen. Verder kunnen slaapwandelen en nachtmerries ervoor zorgen dat je niet goed slaapt.
Slapeloosheid zorgt ervoor dat je minder slaapt dan je hoort te slapen. Dit kan als gevolg hebben dat de diepe slaap geheel wordt overgeslagen of wordt verstoord. Hierdoor wordt er tijdens de slaap minder groeihormoon aangemaakt, waardoor de lengtegroei en ontwikkeling van de spieren en de wederopbouw van de lichaamscellen wordt verminderd. Ook kun je hierdoor te maken krijgen met overgewicht. Verder wordt de glucosestofwisseling verstoord wat eveneens overgewicht tot gevolg kan hebben. Er ontstaat daarnaast een tekort aan het hormoon leptine, waardoor je overdag meer trek krijgt in koolhydraten. Een tekort aan slaap zorgt dus voor een groot risico op gewichtstoename en zelfs obesitas.
Een ander gevolg van slapeloosheid is een tekort aan serotonine. Dit stofje zorgt normaal gesproken voor een geluksgevoel en met de weinig slaap kun je daardoor last krijgen van stress en stemmingswisselingen. Geprikkeldheid, depressies en minder zin in sociaal contact zijn andere gevolgen van een tekort aan dit hormoon. Ook krijg je bij slapeloosheid meer last van stress en spanningen doordat het percentage van het stresshormoon cortison wordt verhoogd. Ouderdomsverschijnselen en vergeetachtigheid kunnen hierdoor eveneens optreden. Verder nemen de reactiesnelheid en het concentratievermogen af bij te weinig slaap en de werking van het kortetermijngeheugen en de natuurlijke afweercellen wordt verminderd.
Uiteindelijk kan slapeloosheid overgaan in chronische vermoeidheid. Je belandt eigenlijk in een negatieve cirkel: door te weinig slaap krijg je last van stress en spanningen en hierdoor zul je weer slechter slapen. Stress kan dus een oorzaak zijn van chronische vermoeidheid. Het kan echter ook voorkomen dat chronische vermoeidheid ontstaat door een chronische burn-out of chronische bloedarmoede. Ook kan het een gevolg zijn van overprikkeling of van de ziekte Pfeiffer.
Het chronisch vermoeidheidssyndroom is een aandoening waarbij er sprake is van chronische vermoeidheid zonder duidelijk lichamelijke oorzaak. Er is enkel sprake van dit ziektebeeld als je gedurende meer dan zes maanden achter elkaar last hebt van vermoeidheidsklachten. Ook heeft de vermoeidheid een directe invloed op je dagelijks leven en helpt het niet om rust te nemen. Er zijn verschillende andere klachten die kunnen optreden bij het chronisch vermoeidheidssyndroom, vaak als gevolg van de vermoeidheid.
Als eerste heb je bij het chronisch vermoeidheidssyndroom last van ernstige vermoeidheid die niet over gaat. Deze vermoeidheid ontstaat niet als het gevolg van voortdurende inspanning. Na het slapen ben je nog niet uitgerust en in het dagelijks leven kun je minder goed functioneren. Daarnaast kun je te maken krijgen met spierpijn, keelpijn en hoofdpijn. Ook concentratie- of geheugenproblemen, gevoelige lymfeklieren en pijn in de gewrichten zonder roodheid of zwelling zijn enkele voorkomende symptomen bij CVS.
Het is jarenlang niet bekend geweest waardoor CVS wordt veroorzaakt en daarom was er ook niet altijd evenveel begrip voor deze aandoening. Nu is echter wel bekend wat de oorzaak van dit ziektebeeld is. De aandoening wordt veroorzaakt door antilichamen die het lichaam aanmaakt om een infectie te bestrijden. Deze antilichamen verstoren de bloedsomloop en dit zorgt er weer voor dat er minder energie naar de spieren kan worden vervoerd. Daardoor ontstaat de chronische vermoeidheid.
Als je last hebt van chronische vermoeidheid, zijn er een aantal zaken die je zelf kunt doen om de moeheid te verminderen. Niet elk aspect werkt voor iedereen; dus onderzoek eerst wat voor jou precies werkt. Hieronder geven we 10 tips tegen chronische vermoeidheid.
Er is eigenlijk altijd wel een oorzaak te vinden voor chronische vermoeidheid en soms is het goed mogelijk om die oorzaak weg te nemen. Zo kan een tekort aan vitamine B6, B12, D3 of aan het mineraal magnesium een reden zijn van de chronische vermoeidheid. Ook een ijzertekort kan een belangrijke factor zijn. Het kan daarom goed zijn om je hierop te laten onderzoeken. Is de oorzaak van de vermoeidheid inderdaad een tekort aan een of meerdere van deze stoffen? Pas dan je voedingspatroon aan en zorg ervoor dat je hiervan meer binnenkrijgt.
Of de chronische vermoeidheid nu wel of niet wordt veroorzaakt door een tekort aan vitamines en/of mineralen; het blijft belangrijk om gezond te eten. Ongezonde snacks en maaltijden met veel bewerkte suikers of ongezonde vetten zorgen ervoor dat je minder energie hebt. Probeer je inname van dit soort voedingsmiddelen dan ook zoveel mogelijk te beperken. In plaats daarvan kun je het beste kiezen voor natuurlijke, onbewerkte voeding, zoals groenten, eieren, vlees en granen. Je kunt eventueel ook vitaminepillen aan je voedingspatroon toevoegen, maar bespreek dit altijd eerst met een arts.
Stress is in veel gevallen een van de oorzaken van chronische vermoeidheid. Het kan hierbij gaan om zorgen om het werk, het gezin of de financiën. Zorgen maken helpt echter niets en het heeft dan ook geen zin om hier 's nachts over te piekeren. Schrijf je zorgen op als je ergens over piekert en bedenk of je hier iets aan kunt doen. Kun je er iets aan doen? Ga hier dan meteen mee aan de slag of maak een stappenplan. Als je er niets aan kunt doen, probeer het dan los te laten. Stress ontstaat tegenwoordig ook vaak doordat we teveel bezigheden hebben. Probeer meer te ontspannen gedurende de dag en werk 's avonds niet tot te laat door.
Als je elke dag gedurende een half uur redelijk intensief beweegt, ben je minder vaak moe. Dit is bewezen door een onderzoek. Je kunt bijvoorbeeld echt gaan sporten, maar een rondje lopen, een stuk fietsen of klussen is ook al voldoende. Sporten zorgt er daarnaast ook voor dat depressieve gevoelens en stress afnemen. Het is wel belangrijk dat je 's avonds niet nog te laat gaat sporten, want een inspannende activiteit vlak voor het slapen gaan kan weer zorgen voor slapeloosheid.
Tegenwoordig kan niemand meer zonder internet en we zitten 's avonds nog uren op onze pc of smartphone. Velen nemen hun smartphone zelfs mee naar bed. Als we even niet op het internet zitten, zijn we wel televisie aan het kijken. Al dit kijken naar beeldschermen is helemaal niet goed voor onze ogen en het houdt ons ook uit onze slaap. Door het licht van de beeldschermen denkt je lichaam dat het nog overdag is, waardoor de aanmaak van het slaaphormoon melatonine wordt beperkt. Daarbij is alle informatie die je ziet op een beeldscherm ook inspannend voor onze hersenen. In plaats van het kijken naar een beeldscherm kun je 's avonds beter een lekkere, warme douche nemen of een boek lezen.
