Aanvankelijk lezen, wat is dat?

Nooit te jong om….

Aanvankelijk lezen begint als de kinderen nog erg jong zijn. In groep 1 en 2 (en zelfs op de peuterspeelzaal) wordt er al een begin gemaakt met het knutselen van letters bijvoorbeeld, het leren van liedjes, rijmen, het spelen met magnetische cijfers en letters. Spelenderwijs krijgen kinderen al op jonge leeftijd te maken met letters en woorden. Het ene kind zal daar grotere stappen en vorderingen in maken dan het andere. Maar op deze leeftijd is dat oké. Er wordt niet gepusht, er wordt alleen het juiste materiaal aangeboden en elk kind werkt en speelt ermee op zijn eigen niveau. Het is goed mogelijk dat er kinderen in groep 2 zitten, die al een eenvoudig boekje lezen. Invloeden van thuis spelen uiteraard mee.

Als er thuis boekjes liggen voor het kind, als ouders kinderen mee naar de bibliotheek nemen, als er thuis wordt voorgelezen (onderschat het belang van voorlezen niet!), als kinderen op de computer letter- en woordspelletjes mogen doen, dan kan de leesontwikkeling heel snel gaan. Bij andere kinderen gaat het heel langzaam, sommige kinderen spelen liever buiten, nemen de rust niet om een boekje in te kijken enz. Een kind mag kind zijn, het aanvankelijk lezen zal in groep 3 plaatsvinden en van de grond komen en uiteindelijk leren alle kinderen lezen, de een sneller en beter dan de ander, maar dat is op elk gebied het geval.

Het belang van lezen

Aanvankelijk lezen begint als kinderen erg jong zijn.

• Kinderen ontwikkelen zich snel en ook het leren lezen kan snel gaan. Zeker als de lesstof op een aangename en aantrekkelijke manier wordt aangeboden.
• Vroeger werd het alfabet opgedreund en het was van belang dat als eerste te kennen. Nu vraag jij je af waarom op die manier, want als je halverwege de draad kwijt was kon je niet verder. Je kende het riedeltje wel, maar je kon meestal niet vanuit een willekeurige letter verder om het alfabet op te zeggen. Nu vraag jij je het nut van dat opdreunen af. Gelukkig de methoden zijn anders geworden.
• Aan de kinderen worden bij het aanvankelijk lezen woorden aangeboden. Letters die samen die een betekenis hebben, dat is leuk leren! Leren lezen is belangrijk om in de maatschappij mee te kunnen doen.
• Kijk om je heen en zie de borden en de informatie die je allemaal moet kunnen lezen om het te begrijpen. Kijk ook eens naar de brievenbus, belangrijke brieven van instanties om toeslagen aan te vragen bijvoorbeeld. Je moet het kunnen lezen. Niet alleen alle papieren moet je kunnen lezen, maar ook als je online wilt, moet je kunnen lezen. Je hele leven heb je er profijt van dat aanvankelijk lezen elke dag op het rooster stond. Je plukt nu de vruchten van de basis, die toen is gelegd.
• Heb je leuk leesonderwijs gehad, ook dat helpt mee om te leren lezen, omdat je in dat geval destijds wellicht eerder geneigd was om een boek te pakken. Ging je met je ouders naar de bibliotheek ook dat was een stimulans. Ook voor immigranten is het van het grootste belang dat ze zo snel mogelijk leren lezen. Je wordt daardoor een stuk minder afhankelijk. Naast het leren lezen van woorden en zinnen is de volgende stap dat je begrijpt wat je leest.
• Aanvankelijk lezen is een prima begin van het lezen, maar zonder woordbegrip (begrijpend lezen) heb je er in de praktijk niets aan. Daarom is het zo goed dat aanvankelijk lezen wordt ondersteund door tv programma's, afbeeldingen van de woorden, prentenboeken met weinig tekst enz. en niet het minst belangrijk het verhaaltje van de juf of meester en het voorlezen thuis.
• Heel belangrijk is de woordenschat van kinderen. De herhaling van woorden zien en horen helpen het kind. Daar wordt op school ook erg hard aan gewerkt. Je neemt een vel papier (woordveld) met een woord of picto (voor de kleinsten) in het midden. Vervolgens worden er door de kinderen plaatjes en of woordjes rondom aan toegevoegd die met het onderwerp, het woord in het midden van het vel, te maken hebben.
• Woorden en letters krijgen op die manier betekenis (het begin van begrijpend lezen is vaak groep 4). Neem daarvoor altijd een onderwerp dat kinderen interesseert en/of een onderwerp dat dichtbij de kinderen staat. In de Sinterklaastijd kun je bijvoorbeeld woorden als dak, paard, zak, peen, piet, sint enz. aanbieden. En dan moet je snel zijn als juf of meester, want vervolgens staat kerst op de stoep met de nodige woorden om te introduceren. Dit is wel een heel fijne manier van lesgeven voor de leerkracht, maar zeker ook voor de kinderen.
• Je bent op een heel prettige manier met woorden bezig, die de kinderen gemakkelijk kunnen onthouden omdat de betekenis ervan duidelijk is en vaak wordt herhaald.
  
  

Aanvankelijk lezen, de methoden

Er zijn diverse methoden van aanvankelijk lezen, dat in groep 3 begint.

• Drie van de meest bekende methoden worden onderstaand besproken. Dit zijn: Veilig leren lezen, Lijn 3 en de Leessleutel.
• Veilig leren lezen is een veelgebruikte methode met een succesverhaal. Er is veel aandacht voor: technisch lezen, spelling, begrijpend lezen, woordenschat, spreekvaardigheid, luistervaardigheid, leesbevordering. Veilig leren lezen is er voor leesplezier op school maar ook thuis. Door middel van software kan de leerkracht ouders betrekken bij het leesonderwijs.
• Lijn 3 is een vrij nieuwe leesmethode, die positief is ontvangen door leerkrachten. Lijn 3 is een bus waarmee de kinderen reizen door Leesstad. Lijn 3 wordt ook wel de aller leukste en meest leerzame schoolreis genoemd. Bij elke bushalte (er zijn 12 haltes) leren de kinderen nieuwe letters en woorden. Zij leren onderweg ook veel over de wereld.
• De Leessleutel sluit goed aan bij de dagelijkse leefwereld van het kind. Deze methode werkt met thema's en werkvormen die de creativiteit van kinderen uitdagen en daardoor allerminst saai zijn. Dit gebeurt door coöperatief (leren samenwerken) en interactief (veel samen doen met andere kinderen, ook elkaar helpen, van elkaar leren) leren en het werken van groepjes kinderen in hoeken.

Het is tegenwoordig prettig dat de kinderen ook thuis met aanvankelijk lezen bezig kunnen zijn op dezelfde manier als op school. Ouders kunnen de leerkracht vragen welke leesmethode de school volgt en of deze online te vinden is. Als jij je kind op een verantwoorde manier op de computer wilt laten "spelen" dan kun jij de leesmethode met alles wat erbij hoort opzoeken. Je kind zal het zelfs leuk vinden als het bekende zaken van school thuis op de computer ziet. Dat is spelend leren en zal het aanvankelijk lezen ten goede komen.