De afkickverschijnselen alcohol die kunnen ontstaan kunnen we over het algemeen indelen in vier categorieën die verschillen in ernst en duur. Merk je na het stoppen met drinken dat je last hebt van afkickverschijnselen? Neem dan direct contact op met de huisarts, ook al zijn de klachten slechts heel mild. Je weet namelijk niet of de ernst van deze verschijnselen nog zal toenemen.
Iedereen kent het fenomeen 'kater' waarschijnlijk wel. Als je ooit een keer teveel hebt gedronken, heb je hier de volgende dag last van. Normaal gesproken is een kater het effect van een lichte vergiftiging door de alcohol. Personen die overmatig drinken kunnen echter ook een kater krijgen en bij hen kan het gedeeltelijk een ontwenningsverschijnsel zijn. Dit komt doordat de hoeveelheid alcohol in hun lichaam tijdens de slaap sterk is gedaald. Soms wordt dit door hen opgevangen door 's ochtends direct weer te drinken.
De ernst van de kater hangt af van verschillende factoren. Denk hierbij aan de hoeveelheid alcohol die is gedronken, het soort drank, de lichamelijke en psychische toestand en de individuele gevoeligheid. Een kater zorgt voor moeheid, een algemeen 'malaisegevoel', hoofdpijn, misselijkheid en braakneigingen. Daarnaast gaat het vaak ook gepaard met nadorst, duizeligheid, overgevoeligheid voor prikkels, somberheid en angst. Verder kan er ook sprake zijn van gevoelens van schuld en wroeging.
Een langdurige, overmatige drinker die stopt met drinken kan last krijgen van onthoudingsverschijnselen 'zonder complicaties'. Deze klachten beginnen meestal binnen 24 uur na het stoppen of drastisch minderen met alcoholgebruik. Het meest kenmerkende symptoom van deze afkickverschijnselen alcohol is het beven van de handen en soms ook het hoofd en de tong. Dit beven kan licht tot hevig zijn. Ook zul je dezelfde klachten hebben als bij een kater, maar dan veel meer uitgesproken.
Daarnaast kunnen er ook andere klachten optreden als overvloedig zweten, rusteloosheid, overdreven prikkelbaarheid en een versnelde pols. Slaapstoornissen en nachtmerries komen tevens regelmatig voor. Verder kun je last krijgen van sterke angstgevoelens en een depressieve stemming en in sommige gevallen ook hyperventilatie en een hoge bloeddruk. De drang naar alcohol is meestal onweerstaanbaar en kwellend. Ook kun je te maken krijgen met voorbijgaande verwarring en plots opkomende waarnemingsstoornissen (waarbij je vaak wel weet dat dit niet de werkelijkheid is).
Over het algemeen zijn deze afkickverschijnselen alcohol niet zo gevaarlijk en binnen zeven tot tien dagen van onthouden verdwijnen de klachten vanzelf. Na drie dagen zijn de ergste klachten meestal ook al voorbij.
Het is ook mogelijk dat je last krijgt van ernstigere afkickverschijnselen alcohol in de vorm van het alcoholonthoudingssyndroom in 'milde' vorm. Deze klachten zijn echter niet zo mild en het is belangrijk om direct contact op te nemen met je huisarts of een spoeddienst indien deze klachten zich voordoen.
Bij het alcoholonthoudingssyndroom in 'milde' vorm krijg je last van predelirium waarbij de onthoudingsverschijnselen die we hierboven hebben beschreven optreden, maar dan in een ernstigere vorm. Het beven is een stuk heviger en dit kan rechtstaan en praten bemoeilijken. Je krijgt echte hallucinaties waarbij het niet meer mogelijk is om onderscheid te maken tussen waan en werkelijkheid. Bij het vallen van de avond verslechtert de toestand vaak en krijg je last van hevige onrust en angst. Ook kun je dan 'beestjes zien' en achtervolgingswanen hebben.
Verder kan het zijn dat je tijdens de eerste 10 tot 36 uur na het stoppen met het alcoholgebruik te maken krijgt met epileptische insulten. Tijdens deze epileptische insulten treedt er algemene verkramping van het lichaam op en dit gaat gepaard met heftige spierschokken. Ook zul je tijdens een aanval het bewustzijn verliezen. De kans op deze insulten is hoger als je eerder al epilepsie had, het alcoholgebruik combineerde met kalmeringsmiddelen of eerder een hersentrauma hebt opgelopen.
Na ongeveer 48 tot 73 uur van alcoholonthouding kun je last krijgen van alcoholhallucinose. Dit betekent dat er hardnekkige en zeer levendige hallucinaties optreden. In veel gevallen gaat dit om gehoorhallucinaties, waarbij je anderen over je hoort spreken en je bedreigd of achtervolgd voelt. Soms treden er ook visuele hallucinaties op.
De ernstige vorm van afkickverschijnselen alcohol is delirium tremens. Dit alcoholonthoudingssyndroom kan een dodelijke afloop hebben, maar met de juiste behandeling komt dit tegenwoordig steeds minder voor. In dit geval is het dus zeker nodig om medische hulp in te schakelen. Naast de andere afkickverschijnselen die in ernstige mate optreden heb je ook last van zeer hevige hallucinaties. Het gaat dan niet meer alleen om 'beestjes zien', maar je kunt ook het gevoel hebben dat er beelden op de muren worden geprojecteerd.
Verder ben je zeer verward en is je bewustzijn verlaagd. Er is sprake van desoriëntatie in tijd en ruimte en je kunt episodes hebben van overactiviteit waarbij je denkbeeldige activiteiten dwangmatig uitvoert. Bij delirium tremens heb je ook last van zeer hevig beven, overvloedig zweten, hartkloppingen, koorts en uitdrogingsverschijnselen. Daarnaast kun je te maken krijgen met hardnekkige slaapstoornissen en hevige angsten.
Als je gestopt bent met drinken, kun je enkele dagen tot weken last hebben van slaapproblemen. Vaak kost het bijvoorbeeld meer moeite om in slaap te komen, aangezien het natuurlijke slaapritme is verstoord door het drinken van alcohol. Probeer hiermee rekening te houden bij je dagelijkse bezigheden en accepteer de slaapproblemen. Probeer niet je dag- en nachtritme te verschuiven door overdag te gaan slapen. Vanaf enkele uren voor het naar bed gaan kun je het beste niets meer ondernemen waarbij je je lichamelijk of geestelijk moet inspannen. Om gemakkelijker in slaap te komen kun je voor het slapen gaan een beker warme melk met anijs of honing drinken en een aantal ontspanningsoefeningen doen.
Het afkicken is moeilijk en het is belangrijk om dit te accepteren. Zoek zoveel mogelijk afleiding en betrek je omgeving bij je pogingen om te stoppen met het alcoholgebruik. Zorg ervoor dat zij ook weten wat je doormaakt en je kunnen steunen. Probeer daarnaast ook je drinkgewoonten uit het verleden te achterhalen, zodat je jezelf kunt beschermen tegen een opkomende behoefte aan drank. Ga ook altijd langs de huisarts om de lichamelijke afkickverschijnselen alcohol te bespreken en voor de slaapproblemen en het vitamine B-gebrek. Verder is het aan te raden om veel te bewegen en voldoende vocht te drinken, zodat de alcohol sneller uit het lichaam verdwijnt.
