De narcist is er in verschillende soorten en maten. Narcisten worden door veel mensen als charmant en flamboyant gezien, maar tegelijk wordt de omgang met narcisten als onprettig ervaren.
Egocentrisme is een belangrijk onderdeel van narcisme. Narcisten zijn nauwelijks instaat om zich in te leven en vinden het moeilijk om rekening met iemand anders te houden. Ze kunnen erg boos worden wanneer er tegenspraak is en vinden het zeer moeilijk om een compromis te sluiten. Iemand met narcisme denkt geniaal te zijn en voelt zich boven de rest verheven. Bevestiging en aandacht zijn belangrijk voor narcisten, vaak is de omgeving nodig om een doel te bereiken. Manipuleren, liegen en bedriegen zijn voor een narcist vaak geen probleem bij het bereiken van een doel.
Een narcistische persoonlijkheidsstoornis is een onuitputbare behoefte van de zienswijze van iemand anders. Iemand met narcisme kan snel belegd zijn wanneer er kritiek is en vaak moet men rekening houden met de narcist. Een narcist heeft soms een extreem hoge mate van bevestiging nodig en daardoor kan zelfs het gevoel van eigenwaarde compleet verdwijnen. Wanneer dit het geval is heb je zeer waarschijnlijk te maken met iemand die een narcistische persoonlijkheidsstoornis heeft.
Verschil tussen stoornis en narcisme
Narcisme kan zich in hoge mate of in mindere mate vertonen. Het is de vraag wanneer het gaat om zogenaamd gezond narcisme en wanneer er sprake is van ongezond narcisme. Het kan storend zijn wanneer iemand zeer hinderlijk gedrag vertoont en wanneer iemand zo onberekenbaar is dat het voor zowel de narcist zelf als voor de omgeving schadelijk is. Narcisme kan sneller een probleem vormen op de werkvloer, binnen een gezin of tijdens een relatie.
De DSM wordt aangehouden wanneer we in de psychiatrie beslissen of iemand narcisme heeft of niet. Wanneer we vanuit de psychiatrie beslissen dat iemand narcisme heeft moeten er een behoorlijk aantal kenmerken matchen met de DSM. Een narcistische persoonlijkheidsstoornis uit zich de ene keer extreem en de andere keer minder extreem. Wanneer de omgeving ernstige last heeft van iemands narcistische kenmerken hoeft dit nog steeds niet betekenen dat er sprake is van een narcistische persoonlijkheidsstoornis. In veel gevallen is het niet direct te zeggen of je te maken hebt met een narcist. Volgens sommige experts moet je het voelen en kun je het niet altijd meten.
Narcisme uit zich op de volgende manieren:
Veel narcisten lijken charmant en zijn tegelijk juist dominant of vijandig. Mensen worden vaak door de narcist gebruikt om een doel te bereiken. De persoonlijkheid van een narcist is soms overweldigend en daardoor wil men vaak graag aan de wensen van een narcist voldoen.
Het is voor een narcist vaak niet mogelijk om met iemand anders mee te voelen. Vaak is een narcist daardoor gevoelloos en kan een narcist zich helemaal niet inleven. Een narcist heeft soms zeer veel eigen behoeftes en kan de pijn van iemand anders niet ervaren.
Een narcist heeft vaak te maken met conflicten en door de omgang met emoties wordt al snel iets als een bedreiging gezien. Het is voor een narcist vaak totaal geen probleem om ruzie te zoeken of om de één tegen de ander uit te spelen.
Een narcist heeft altijd een goed gevoel nodig en is daardoor zeer vatbaar voor verslavingen of obsessief gedrag. Vaak is er sprake van alcoholmisbruik, drugs, seks of is iemand geobsedeerd door geld, kracht of andere zaken. Narcisten zijn soms heel succesvol in het leven door een obsessie voor bijvoorbeeld werk.
Narcisten zijn goed in manipuleren en dominant gedrag. De narcist kan vaak uitstekend de eigen behoeftes vervullen en speelt speeltjes waardoor iemand die niet narcistisch is het nauwelijks in de gaten heeft. Narcisten maken iemand anders het liefst zo kwetsbaar mogelijk. Een narcist kan iemand op deze manier precies vormen zoals voor hem of haar de bedoeling. Iemand met narcisme weet op deze manier heel goed mensen te binden.
Wanneer iemand nauwelijks of geen respect geeft kan dat vanuit narcisme ontstaan. Narcisten gedragen zich af en toe abnormaal, maar wanneer het wenselijk is kan een narcist eenvoudig overschakelen naar ‘normaal’ gedrag. In relaties komt het gebrek aan respect vaak als snel naar voren. Het is soms moeilijk om het gebrek aan respect hard te maken. Soms worden er tegenstrijdige berichten gegeven en is het niet duidelijk of er wel of geen respect is.
Narcisten zijn vaak uitstekende leugenaars. Ze weten overspel te plegen, oneerlijk te zijn en zelfs fraude te plegen zonder iemand het in de gaten heeft. Het is voor een narcist moeilijk om een leugen toe te geven. Soms gelooft een narcist in de eigen leugens en is het voor de ander nog moeilijker om een leugen hard te maken.
Narcisten laten in eerste instantie vaak rust en onverstoorbaarheid zien. Tegelijk zit een narcist vol arrogantie en is de narcist niet snel onder de indruk van iemand anders. Wanneer een narcist wordt tegengesproken of wanneer een andere kink in de kabel zit kan dit ineens omslaan. Denk aan geweld op een fysieke of mentale manier.
