Een pathologische leugenaar vertelt chronisch leugens uit gewoonte. Dit gedrag is dwangmatig en is eigenlijk een manier van leven geworden voor deze persoon. Het liegen is niet manipulatief bedoeld, maar het is wel een slechte gewoonte. De pathologische leugenaar liegt, omdat hij of zij vindt dat de leugen gemakkelijker is dan de waarheid. Vaak beginnen deze mensen al vroeg in het leven met liegen en meestal is dit een reactie op moeilijke thuis- of schoolsituaties. Als kind was het voor de pathologische leugenaar gemakkelijker om te liegen dan de waarheid te vertellen.
Er zijn twee soorten leugenaars te onderscheiden. Zo zijn er de leugenaars die zich niet bewust zijn van hun leugens. Ze weten zelf niet meer wat de waarheid is en wat een leugen is. Deze personen zijn de grip op de realiteit kwijt en ze lijden aan wanen of pseudologia fantastica. Hun hele leven bestaat uit leugens en daarom kunnen ze de waarheid niet meer onderscheiden. De herinneringen van deze leugenaars bestaan ook uit leugens en het patroon van liegen blijft aanwezig. Het is voor deze personen heel moeilijk om te stoppen met liegen, omdat ze dan eerst terug in de realiteit moeten komen.
Daarnaast zijn er de pathologische leugenaars. In tegendeel tot de bovengenoemde groep leugenaars zijn pathologische leugenaars zich wel bewust van hun leugens. Deze personen hebben echter een onbedwingbare drang om te liegen en dit komt vaak voort uit een psychische aandoening of een persoonlijkheidsstoornis. Met de leugens die ze vertellen willen ze zichzelf groter voordoen of de aandacht op hen vestigen. Ook zij zijn verstrikt in een web van leugens en liegen zelfs over de kleinste dingen. Vaak worden de leugens echter wel herkend door de omgeving.
Het belangrijkste kenmerk van een pathologische leugenaar is dat hij of zij continu liegt. In de meeste gevallen liegt een pathologische leugenaar om de aandacht te vragen. Ze verdraaien de waarheid om zichzelf beter over te laten komen dan ze zijn of om de aandacht te zoeken door een ernstige situatie te verzinnen.
De verzonnen verhalen die de pathologische leugenaar vertelt zijn vaak zeer ongeloofwaardig en laten zijn of haar leven er beter of spannender uitzien. Een groot deel van de tijd zal deze persoon overdrijven en hij of zij zal ook liegen over zaken die geheel zinloos lijken te zijn. Het kan zelfs zijn dat deze persoon een verhaal verteld die voor hem of haar belastend kan zijn. Als iemand vaak de aandacht zoekt en de verhalen ongeloofwaardig lijken, kan dit dus een pathologische leugenaar zijn.
Het is ook mogelijk dat de pathologische leugenaar juist de slachtofferrol aanneemt. In dat geval vertelt deze persoon bijvoorbeeld dat hij of zij aan een bepaalde ziekte lijdt of over ernstige situaties die hij of zij heeft 'meegemaakt'. Op deze manier zoeken ze de aandacht van hun omgeving. Vaak vertelt de persoon dan een groot aantal verschrikkelijke verhalen, waardoor hij of zij moeilijk te geloven is.
Een deel van de pathologische leugenaars zoekt dus aandacht om zichzelf beter voor te doen. Deze personen hebben daarom vaak ook last van een laag zelfbeeld. Door te liegen proberen ze hun uiterlijk, hun prestaties en hun leven beter te doen lijken. Het is lang niet altijd zo dat een pathologische leugenaar ook een laag zelfbeeld heeft, maar veel liegen in combinatie met een laag zelfbeeld kan een signaal zijn dat iemand een pathologische leugenaar is.
Pathologisch liegen is op zichzelf staand geen psychische aandoening of persoonlijkheidsstoornis. Het is echter wel zo dat het een bekend symptoom is van een aantal psychische problemen, zoals een narcistische persoonlijkheidsstoornis of borderline. Het zou dus goed kunnen dat iemand met psychische problemen ook een pathologische leugenaar is.
Een pathologische leugenaar doet er alles aan om ervoor te zorgen dat het lijkt of zijn leugens de waarheid zijn. Toch is het pathologisch liegen vaak wel te herkennen, zeker als het om een naaste gaat. Maar hoe herken je nu een pathologische leugenaar?
Pathologische leugenaars verzinnen vaak hele verhalen en liegen ook over de kleinste dingen. Juist aan de kleinere dingen kun je herkennen of iemand een pathologische leugenaar is. Zo kan iemand bijvoorbeeld eerst vertellen dat hij of zij de avond ervoor een bepaalde maaltijd heeft gegeten, terwijl die persoon later tegen jou (of tegen anderen) verteld dat hij of zij op die bewuste avond iets anders heeft gegeten. De pathologische leugenaar weet vaak nog wel welke verhalen hij of zij de vorige keer verteld heeft, maar de exacte details en gegevens waarover hij of zij heeft gelogen worden vaak vergeten.
Als je het gevoel hebt dat iemand een pathologische leugenaar is, is het dus belangrijk om te letten op de kleine details. Je kunt bijvoorbeeld ook het aantal mensen dat in een verhaal voorkomt tellen en dit vergelijken wanneer de persoon de volgende keer het verhaal vertelt. Ook kun je iemand meerdere malen op een dag of in een week naar een verhaal vragen en hierbij ingaan op de kleinste details. Vervolgens kun je kijken of deze persoon de volgende keer dat hij of zij het verhaal vertelt de details verandert.
Een andere mogelijke manier om erachter te komen of iemand pathologisch liegt, is door zijn of haar verhaal te vergelijken met het verhaal dat hij of zij tegen wederzijdse vrienden heeft verteld. Tegenover andere personen kan hij of zij het verhaal op een andere wijze vertellen om het spannender te maken, om aandacht te zoeken of om het beter passend te maken bij andere persoonlijkheden. Ook is het mogelijk dat de pathologische leugenaar vrienden of familie tegen elkaar uitspeelt om meer mensen aan zijn of haar kant te krijgen, als er bijvoorbeeld een ruzie plaatsvindt.
In veel gevallen liegt een pathologische leugenaar om de aandacht te krijgen, zodat hij of zij het gevoel heeft in het middelpunt van de belangstelling te staan. Deze persoon zal dan bijvoorbeeld proberen om medelijden op te wekken, omdat hij of zij vindt dat zijn of haar problemen boven diie van anderen staan. Je kunt dit merken aan het feit dat de pathologische leugenaar voor elk klein dingetje probeert aandacht te vragen en deze verhalen ook overdrijft. Ook zal de pathologische leugenaar vaak laten zien dat hij of zij op elk vlak beter presteert dan jou. Deze persoon komt vrijwel altijd met een verhaal dat jouw prestaties overtreft.
De belangrijkste oorzaak van pathologisch liegen is een laag zelfbeeld. Je kunt dit merken aan het feit dat deze persoon verhalen vertelt die hem of haar beter doen voorkomen. Een andere reden om te liegen is vanuit verveling. De persoon verveelt zich continu en heeft het gevoel dat de realiteit niet spannend genoeg is. Daarom verzint hij of zij leugens om de omgeving te vermaken.
Aangezien een pathologische leugenaar niet betrapt wil worden, is het vaak zo dat hij of zij regelmatig van vrienden verandert. Op een gegeven moment geloven de vrienden zijn of haar verhalen niet meer of wordt het gevaarlijk om door de mand te vallen. De pathologische leugenaar verandert dan van vriendengroep, omdat hij of zij de leugens niet wil toegeven. Om deze reden kan deze persoon ook vervreemd raken van familie, aangezien zij de leugens niet meer willen horen. Ook zal de pathologische leugenaar het lastig vinden om een romatische relatie of een goede vriendschap te onderhouden, omdat hij of zij merkt dat de leugens op een gegeven moment niet meer werken. Dan zal de pathologische leugenaar plotseling het contact verbreken.
Verder is het vaak zo dat een pathologische leugenaar een baan niet lang volhoudt. Dat komt ook doordat deze persoon meestal heeft gelogen over de nodige kwalificaties en na enige tijd kan dit uitkomen. Daarom verandert de pathologische leugenaar vaak van baan.
Een pathologische leugenaar wil nooit betrapt worden op het vertellen van een leugen en daarom zal hij of zij dit ook nooit toegeven. Je zult merken dat deze persoon een extreem defensieve houding aanneemt of zelfs de schuld op iemand anders afschuift, als hij of zij wordt ontmaskert. Daarnaast kan hij of zij ook woedend reageren of overstuur raken en een huilbui krijgen. Aangezien de pathologische leugenaar niet wil dat de leugens uitkomen, zal hij of zij direct een andere leugen vertellen om de leugens te verbergen.
Zoals al eerder gezegd kan het pathologisch liegen een symptoom zijn van verschillende persoonlijkheidsstoornissen, bijvoorbeeld een narcistische persoonlijkheidsstoornis, borderline of een bipolaire stoornis. Daarnaast is het ook mogelijk dat het ontstaat als gevolg van een verslaving aan bijvoorbeeld alcohol, drugs, gokken of gamen. Ook een medische aandoening als anorexia of boulimia kan een rol spelen bij het ontstaan van pathologisch liegen.
Heb je het vermoeden dat iemand een pathologische leugenaar is? In dat geval kun je op zoek gaan naar een gekwalificeerde therapeut en deze persoon suggereren om hier eens een afspraak mee te maken. Echter het probleem met pathologische leugenaars is vaak dat ze hun problemen niet willen erkennen en daarom zelf geen behoefte hebben aan de behandeling. Pas als deze persoon het probleem echt erkent, zal de behandeling ook echt werken.
Als de pathologische leugenaar ervoor kiest om gebruik te maken van professionele hulp, zal de therapeut in eerste instantie kijken naar de achtergrond van deze persoon. In veel gevallen is er namelijk sprake van een persoonlijkheidsstoornis of een verslaving en in dat geval moet de behandeling hier ook op gericht worden. Als deze persoon hier niet mee te maken heeft, kijkt de therapeut naar de levenservaringen van deze persoon. Vaak is het pathologisch liegen al ontstaan in de kindertijd en heeft het te maken met de de situatie waarin de pathologische leugenaar verkeerde als kind. De behandeling wordt vervolgens op het verwerken van deze ervaringen gericht.
