De bekkenbodem is een spiergroep gelegen rond de anus, de plasbuis en de vagina bij de vrouw. Bij de man ligt deze groep spieren rond de anus en de plasbuis. Deze spiergroep is zeer belangrijk en heeft als functie om de organen, zoals de darmen en de baarmoeder te ondersteunen. Het is dan ook belangrijk dat deze spiergroep in een goede conditie verkeerd, om zo klachten die betrekking hebben op bijvoorbeeld de organen, maar ook op de stoelgang te kunnen voorkomen. Tijdens een gezonde stoelgang is het belangrijk dat de bekkenbodem spieren goed kunnen ontspannen.
Het komt helaas vaak voor dat mensen verschillende soorten klachten ondervinden. Deze klachten worden niet altijd geassocieerd met de bekkenbodemspieren. Een van de redenen hiervoor, is dat door de plek waar deze spiergroep zicht bevindt die niet als de meest bespreekbare plek van het lichaam wordt gezien. Daarnaast zijn er bovendien bekkenbodem klachten die kunnen voorkomen voor, tijdens en na seksuele gemeenschap. Het is dan ook belangrijk om problemen die ontstaan bespreekbaar te maken, zodat je met simpele oefeningen of therapie klachten en problemen kan voorkomen en verhelpen.
Dyspareunie is een pijn die zowel bij vrouwen als mannen kan plaatsvinden tijdens, voor en na het vrijen. Deze pijn bevindt zich vaak op en rond het geslachtsorgaan en is in sommige gevallen bij vrouwen gelinkt aan de bekkenbodemspieren. Deze spiergroep draagt namelijk bij aan het functioneren van het geslachtsorgaan. Soms kan een vrouw pijn ervaren wanneer deze spiergroep te gespannen is. Hierdoor kan penetratie pijnlijk zijn en is er ook een kans op urineverlies tijdens het vrijen. Ook bij mannen kunnen erectieprobleem een gevolg zijn van een probleem met de bekkenbodemspieren die de doorbloeding van de penis negatief beïnvloeden. Een probleem waar sommige vrouwen last van hebben is vaginisme. Vaginisme is het samentrekken van de spieren rond de vagina voor of tijdens de geslachtsgemeenschap. Hiervoor zijn verschillende oorzaken te bedenken die vaak in verband staan met de bekkenbodemspieren. Ook een traumatische ervaring uit het verleden kan een oorzaak van vaginisme zijn.
De bekkenbodemspieren spelen een belangrijke rol rondom de zwangerschap en hebben een cruciale functie tijdens de bevalling. Er gebeurt echter nogal wat in het lichaam tijdens een zwangerschap, wat in sommige gevallen kan leiden tot bekkenklachten. Door de veranderende hormoonhuishouding tijdens de zwangerschap worden de spieren rond het bekken aanzienlijk flexibeler. Hierdoor kan de stabiliteit van de bekken negatief beïnvloed worden. Op zich is hier niet zoveel mis mee en is dit vrij gebruikelijk tijdens een zwangerschap. Door oefeningen te doen kunnen de spieren getraind worden en kan er stabiliteit worden teruggewonnen, waarbij de klachten meestal weer afnemen. Het lastige, is dat beweging vaak een goede remedie is, maar dat door de klachten je vaak liever niet wil bewegen.
Zoals gezegd spelen de bekkenbodemspieren een belangrijke rol bij de stoelgang. De aanspanning en vooral ontspanning moet ervoor zorgen dat de ontlasting op het juiste moment en manier ons lichaam verlaat. Helaas kan het voorkomen dat deze spieren verkrampen of aanspannen op verkeerde momenten, waardoor de ontlasting ongewenst naar buiten komt. Het kan voorkomen dat activiteiten zoals niezen of sporten zorgen voor ongewenst ontlastingsverlies, omdat de spieren zich niet aanspannen. In dit geval spreken we ook wel van inspanningsincontinentie. Het trainen van de bekkenbodemspieren kan helpen dit te voorkomen.
Net zoals bij alle spiergroepen in ons lichaam is ook bij de bekkenbodemspieren vaak een goede training de oplossing voor de fysieke klachten. De klachten ontstaan vaak, omdat de spiergroep al dan niet onbewust niet doet wat deze behoort te doen. Bij de bekkenbodemspieren komt het er vaak op neer dat deze aanspannen op de verkeerde momenten en ontspannen op de verkeerde momenten. Door specifieke oefeningen te doen is het mogelijk om de controle over deze spiergroep te krijgen, zodat je kan sturen wat je wilt dat er gebeurt.
Wanneer je een diagnose hebt met betrekking tot jouw klachten kun je ervoor kiezen om deze zelf te behandelen of te verzorgen met specifieke en gerichte oefeningen. Er is op het internet relatief veel informatie te vinden omtrent oefeningen en ook zijn er diverse video’s beschikbaar. Een veel gebruikte methodiek om de spieren te trainen en bewust te voelen waar deze zitten, is om tijdens het plassen de plas te stoppen of kort op te houden. Wanneer dit lukt voel je direct waar de spiergroep zich bevindt en hoe het voelt om deze aan te spannen. Wanneer je deze oefening herhaalt kun je meer controle krijgen en bijvoorbeeld ongewenst urineverlies voorkomen.
Zelf de bekkenbodemspieren behandelen door oefeningen te doen is natuurlijk de makkelijkste en meest verkozen optie, maar helaas werkt dit niet bij iedereen. In sommige gevallen ligt de oorzaak iets complexer en is het raadzaam om gebruik te maken van de diensten van een bekkenbodemspecialist.
Een bekkenbodemtherapeut of specialist kan worden vergeleken met een fysiotherapeut, maar dan specifiek gericht op de bekkenbodemspieren. De specialist begint met het vaststellen van de diagnose. Dit kan door middel van een inwendig onderzoek, waarbij bijvoorbeeld gekeken kan worden of de bekkenbodemspieren verslapt zijn. Dit is een relatief eenvoudige ingreep, waarbij met een apparaatje de spierspanning wordt gemeten of gestimuleerd. Vaak kan na een aantal sessies alsnog overgegaan worden op de zelf help methodiek, waarbij oefening zelfstandig zonder specialist uitgevoerd kunnen worden. Een huisarts verwijst op basis van de klachten en mogelijke oorzaken mensen door naar de bekkenbodemtherapeut.
Een bekkenbodem specialist kan ook helpen bij het voorkomen van vaginisme, waarbij de spiergroep zich afsluit of samen knijpt wanneer er met een vinger, tampon of bij penetratie geprobeerd wordt de vagina binnen te gaan. Wanneer de oorzaak is vastgesteld, dit kan zowel psychisch als fysiek zijn, kan er worden gekozen voor een behandelmethode, waarbij met een klein voorwerp zoals de pink of een wattenstaafje de vagina opgerekt kan worden. Een dilatorset is hierbij een veelgebruikt hulpmiddel met verschillende dilators van verschillende formaten. Dit gaat stap voor stap en kan klachten bij het vrijen of gemeenschap verhelpen.
