De Elfstedentocht wordt in de volksmond ook wel de tocht de tochten genoemd. In 1909 werd de Elfstedentocht voor het eerste gereden en zowel de start als finish vindt in Leeuwarden plaats. Elk jaar is het weer spannend of de Elfstedentocht doorgaat, want alleen wanneer er voldoende natuurijs ligt is het mogelijk de Elfstedentocht ten uitvoer te brengen. In 1997 werd de laatste Elfstedentocht gereden en het is dan ook de vraag wanneer er weer eens één zal plaatsvinden.
De Elfstedentocht trekt door elf verschillende steden. De tocht voert echter ook langs een aantal dorpen, maar enkel voor de steden is het verplicht dat deze worden aangedaan. Een aantal jaar was het de vraag of de tocht wel of niet zou doorgaan. Na een langdurige vorstperiode was dit in 2012 hetzelfde geval en leek er dan ook een Elfstedentocht te komen. Het enige zwakke punt van de Elfstedentocht bleek tussen Stavoren en Sloten te liggen. Door een nieuw oplossing werd het aannemelijker om de tocht toch te verrijden. De Elfstedentocht zal op deze manier nog steeds langs de elf steden voeren en deze verplaatsing van het traject was dan ook geheel volgens het regelement. De volgende steden worden aangedaan tijdens de Elfstedentocht:
Als vanouds eindigt de Elfstedentocht in Leeuwaarden waar deze ook begonnen is. In totaal is de afstand 155 kilometer tussen de verschillende steden. Wanneer Dokkum niet wordt aangedaan kom je ongeveer 50 kilometer te kort.
Het is vaak de vraag of de Elfstedentocht wel of niet doorgaat. Wanneer de Elfstedentocht plaatsvindt is er voor de organisatie een dikte van minstens 15 centimeter benodigd. De ijsdikte moet aanwezig zijn op het gehele traject en de hoofden van elk rayon moeten hun goedkeuring geven. Wanneer de ijsdikte niet wordt behaald is het soms mogelijk om het ijs dikker te maken. Ook wakken worden opgevuld met andere stukken ijs. Wanneer een stuk ijs niet in orde is kunnen er omwegen worden verzonnen. Zo is het klunen ontstaan en kan de Elfstedentocht ondanks zwakke plekken in het traject nog steeds doorgaan. Ondanks als de lapmiddelen is er nog steeds een behoorlijke ijsdikte nodig op het gehele traject en het is zeldzaam dat deze behaald wordt.
Het gedeelte van Bartlehiem naar Dokkum wordt twee keer afgelegd en blijkt daardoor voor veel deelnemers een zwaar stuk te zijn. Ook andere delen worden twee keer afgelegd en sommige dorpen worden ook tweemaal bezocht. De Elfstedentocht lijkt soms een tocht met veel herhaling en vooral mentaal kan het daardoor een zware tocht zijn.
De Elfstedentocht kent in verband met de veiligheid slechts een beperkte capaciteit. Ongeveer 16.000 deelnemers krijgen een toegangsbewijs om aan de Elfstedentocht mee te doen. Sinds 1986 kent de vereniging al een ledenstop doordat het aantal leden een stuk hoger lag dan de capaciteit voor de Elfstedentocht. De Elfstedentocht wordt nauwelijks verreden en tegelijk is het voor een nieuweling onmogelijk om aan de Elfstedentocht mee te doen. Al deze factoren hebben gezorgd voor een heel bijzonder evenement.
Wanneer je lid bent van de Elfstedentocht kun je alleen met een startbewijs aan de Elfstedentocht meedoen. Een klein deel van de deelnemers doet mee zonder startbewijs. Tegenwoordig zijn de toelatingseisen strenger en mag je alleen meedoen wanneer er vanuit de vereniging wordt verwacht dat je fysiek ook instaat bent om de Elfstedentocht uit te rijden.
Wanneer je jezelf inschrijft voor de Elfstedentocht ontvang je hiervoor een stempelkaart. Met de stempelkaart ga je langs de verschillende steden en onderweg worden deze afgestempeld. Van een aantal stempelposten wordt de locatie niet doorgegeven om fraude te voorkomen. In sommige edities zijn er delen van het parcours met de auto afgelegd en in de toekomst wil men voorkomen dat dit nog eens plaatsvindt.
Als de Elfstedentocht succesvol is verreden ontvang je een Elfstedenkruisje. Je ontvangt de prijs alleen wanneer je voor middernacht over de streep komt. Wanneer je tot de vijf beste vrouwen of elf beste mannen behoort ontvang je een medaille. De winnaar van de Elfstedentocht ontvangt de zogenaamde Pim Mulier-wisselprijs en blijft vaak nog lang in ons collectief geheugen.
De Elfstedentocht wordt al sinds 1909 gereden en kent dan ook een lange geschiedenis. Elk editie is er iets speciaals of mogen we spreken van een uitzonderlijke weersomstandigheid. Pim Mulier heeft in 1890 de Elfstedentocht verreden door een tocht langs elf Friese steden te maken. Deze tocht heeft de basis gevormd voor het parcours en inmiddels is de Elfstedentocht slechts vijftien keer verreden.
Zowel in 1909, 1912 als 1985 is de Elfstedentocht bijvoorbeeld tijdens een periode van dooi verreden. Voor de meeste deelnemers is het op dit moment een extra zware tocht. De weersomstandigheden waren in de meeste jaren niet uitstekend. Zo is er in verschillende jaren veel sneeuw, strenge vorst of harde wind geweest.
In 1963 was de Elfstedentocht zwaarder dan deze ooit geweest is. In 1963 was het ijs heel slecht en vroor het hard. Ook in de middag was er nog veel wind, extreme kou en ook sneeuw. In totaal waren er 10.000 deelnemers en hebben slechts 57 van de wedstrijdrijders de Elfstedentocht volbracht. In totaal waren er 72 recreatieve rijders met een Elfstedenkruisje. De Elfstedentocht van 1963 is voor het eerst op televisie uitgezonden en sinds dit jaar is de Elfstedentocht dan ook nog een stuk populairder geworden.
Het is voor veel mensen de vraag of de Elfstedentocht ooit nog verreden wordt. In ieder geval is de organisatie er al jaren klaar voor en wanneer de juiste ijsdikte bereikt wordt komt er dan ook zeker een Elfstedentocht.
