Vaak wordt er gekozen voor een glutenvrij dieet, omdat men te maken heeft met coeliakie. Coeliakie staat voor glutenintolerantie en dit is een chronisch auto-immuunziekte die bij ongeveer 1% van de mensen voorkomt. Gluten is een mengsel van eiwitten en komt van nature voor in bepaalde granen, bijvoorbeeld in tarwe. Bij mensen met coeliakie veroorzaakt het eten van gluten een reactie in het slijmvlies. Als gevolg hiervan raakt de darm beschadigd en dit kan verschillende klachten met zich meebrengen. Denk bijvoorbeeld aan buikpijn, diarree, gewichtsverlies, vermoeidheid en hoofdpijn.
Als je weet dat je coeliakie hebt en je mag geen gluten meer of je kiest om een andere reden voor een glutenvrij dieet, is de eerste stap alle glutenvrije voedingsmiddelen in huis die glutenvrij zijn identificeren. Bekijk de etiketten van alle voedingsmiddelen die je in huis hebt en kijk of er gluten in zitten. Als dit het geval is, kun je deze voedingsmiddelen het beste weggooien of aan andere personen weggeven. Er zijn ook genoeg voedingsmiddelen die van nature glutenvrij zijn, zoals eieren, fruit rundvlees of kip. Bij deze producten hoef je dus niet het etiket na te gaan.
De volgende stap is om glutenvrije maaltijden en tussendoortjes te bedenken voor de hele week. Verderop in dit artikel kun je zien wat je wel en niet mag eten, zodat dit al een stuk gemakkelijker wordt. Als je een planning hebt gemaakt, kun je een boodschappenlijstje maken. Daarna kun je naar de winkel gaat om deze producten in huis te halen. Lees wel de etiketten van de producten elke keer goed. Doe dit steeds als je naar de winkel gaat, omdat het zomaar zo zou kunnen zijn dat de ingrediënten iets zijn gewijzigd.
Helaas zijn er heel wat producten die gluten bevatten en dan met name granen. Zo kun je met een glutenvrij dieet bijvoorbeeld geen tarwe, rogge, gerst, spelt, kamut of triticale eten. Ook zemelen, grutten, cassava en amaranth bevatten gluten, net als manioc en sorghum. Dit soort granen komen voornamelijk voor in brood, ontbijtgranen, crackers, koek, pizza en pasta’s. Vaak worden granen ook als bindmiddel gebruikt, bijvoorbeeld voor soep, worst of saus.
In de fabrieken waar dit soort granen worden verwerkt worden soms ook andere granen verwerkt die eigenlijk glutenvrij zijn. Deze granen kunnen dan ook verontreinigd worden. Denk hierbij aan haver, quinoa, gierst, teff of boekweit. Alleen als het ‘Glutenvrij’ logo op de verpakking staat, kun je deze producten wel eten.
Verder zijn er nog heel wat andere voedingsproducten die gluten bevatten, zoals bulgur, couscous en seitan. Vaak bevatten meel en bloem ook gluten, omdat deze voedingsmiddelen van granen zijn gemaakt. Om die reden kun je ook weer gluten terugvinden in vleeswaren, drop, vla en andere producten. Zelfs in vitaminesupplementen kunnen gluten voorkomen, dus het is ook belangrijk om deze ingrediënten van te voren te onderzoeken.
Met een glutenvrij dieet mag je heel wat voedingsmiddelen niet eten, maar er zijn gelukkig ook heel wat producten die je wel mag eten. Er zijn een aantal voedingsmiddelen die van nature glutenvrij zijn en waarbij je dus niet op de verpakking hoeft te kijken. Vers fruit en groenten, verse eieren en verse gewone boter, melk of room zijn een aantal van die producten. Ook vers rundvlees, kip, varkensvlees, vis en kalkoen bevatten van nature geen gluten. Daarnaast kun je met een glutenvrij dieet ook zonder zorgen gewone bonen, maïs, witte of bruine rijst en noten en zaden nuttigen. Verder zijn specerijen of kruiden zonder additieven, bepaalde oliën, suiker en honing ook prima te eten voor mensen die een glutenvrij dieet volgen.
De normale graanproducten kun je met een glutenvrij dieet vervangen door rijst, aardappelen en peulvruchten. Ook is het mogelijk om producten te eten die gemaakt zijn van glutenvrije granen, zoals haver, gierst of boekweit. Kijk wel altijd goed op het etiket of deze granen niet in dezelfde fabriek als andere granen die gluten bevatten. Zuivelproducten zonder toevoegingen – zoals melk, yoghurt en kwark – kun je ook gewoon eten. Koffie, thee en water zijn ook glutenvrij, behalve enkele theesoorten die mout bevatten.
Als je in de winkel staat en twijfelt of een bepaald product wel glutenvrij is (dat dit in ieder geval van nature niet is), kijk dan of het Glutenvrij logo op de verpakking van het product staat. Leverancierd kunnen zich hiervoor door de NCV laten certificeren na een uitgebreide screening van het product. Op die manier weet je zeker dat dit product wel glutenvrij is.
Kruisbesmetting kan voorkomen in de fabriek, maar ook voor jou thuis. Als je zelf voedsel eet zonder gluten en anderen in jouw gezin eten wel producten met gluten, dan kan kruisbesmetting zo optreden. Jouw glutenvrije producten kunnen namelijk op verschillende manieren in contact komen met voedingsmiddelen die gluten bevatten enzo besmet raken.
Om kruisbesmetting te voorkomen kun je het beste twee potten pindakaas, chocoladepasta mayonaise etc. kopen. Als je namelijk een pot deelt met de andere gezinsleden, kunnen er gluten in deze pot terechtkomen door broodkruimels die aan het mes zijn blijven hangen. Koop daarom aparte potten en plak er etiketten op, zodat je weet welke pot van wie is. Je kunt er echter ook voor kiezen om knijpflessen te kopen. Ook moet je eraan denken dat jouw glutenvrije producten op andere manieren niet in contact kunnen komen met de producten die wel gluten bevatten. Koop bijvoorbeeld twee broodroosters of leg er een vel aluminiumfolie in voordat je gaat roosteren.
Maak ook snijplanken en het aanrechtblad vaak genoeg schoon om kruimels te verwijderen. Hetzelfde geldt voor pannen, messen, kookgerei en de grill voordat je glutenvrij gaat koken. Koop een aparte zeef voor de pasta, want een zeef is niet zo heel gemakkelijk schoon te maken. Zet je glutenvrije producten ook altijd boven de voedingsmiddelen met gluten in de kast.
Vaak wordt gedacht dat je niet meer uit eten kunt als je een glutenvrij dieet volgt. Gelukkig is daar helemaal niets van waar. Er zijn tegenwoordig namelijk ook genoeg restaurants die glutenvrije gerechten serveren. Ook kun je naar een gewoon restaurant gaan en van tevoren alvast het menu op internet bestuderen en de gerechten op te schrijven die glutenvrij is. Je kunt tevens even naar het restaurant bellen en de chef-kok of manager vragen wat precies de mogelijkheden zijn.
Ga naar een restaurant toe buiten de piekuren om, want dan heeft het personeel ook voldoende tijd voor je. Je kunt hen vragen stellen over de maaltijden die ze aanbieden. Vaak is het beter om te vragen of een maaltijd bijvoorbeeld tarwe, rogge of gerst bevat, want het woord gluten begrijpt niet iedereen. Vraag ook hoe de maaltijden precies worden bereid. Is er een bindmiddel gebruikt voor het aanlengen van de saus? Wordt de kip bestrooid met bloem? Dit soort vragen helpen je om erachter te komen of een maaltijd wel of geen gluten bevat.
Een andere mogelijkheid om te kiezen voor een glutenvrij dieet is om af te vallen. Veel producten die gluten bevatten zijn tevens ook koolhydraatrijk. Als je minder koolhydraten nuttigt door producten met gluten weg te laten uit je eetpatroon, kun je al heel wat kilo’s afvallen. Zorg er wel voor dat je deze granen vervangt door bijvoorbeeld rijst, mais of bepaalde zaden. Als je een glutenvrij dieet volgt en tegelijkertijd ook gaat sporten, zul je waarschijnlijk nog sneller afvallen.
Personen met coeliakie moeten eigenlijk wel een glutenvrij dieet volgen, maar andere mensen kunnen er ook voor kiezen om dit te doen. Een glutenvrij dieet brengt ook een aantal voordelen met zich mee. Zo zul je bijvoorbeeld minder last krijgen van brandend maagzuur en je loop teen minder hoog risico op hart- en vaatziekten. Daarnaast zul je over het algemeen minder kant- en klare maaltijden gaan eten, waardoor je direct ook minder chemicaliën eet.
Houd er echter rekening mee date en glutenvrij dieet daarnaast ook een aantal nadelen met zich meebrengt. Zo kost het bijvoorbeeld veel tijd om het goed voor te bereiden en in de winkel zul je steeds opnieuw weer de ingrediënten van je boodschappen moeten controleren. Verder kun je een tekort opbouwen aan de stoffen foliumzuur en vitamine C. Dit kan echter wel verholpen worden door hier voedingssupplementen voor in te nemen. Net als bij veel andere diëten kan bij een glutenvrij dieet ook het jojo-effect opreden. Dit betekent dat als je met het glutenvrije dieet stopt en weer teruggaat naar je oude eetpatroon, je direct weer kunt toenemen in gewicht.
Het paleo dieet is een levenswijze waarbij geen suikers, lactose en gluten worden gegeten. Met dit dieet eet je eigenlijk alleen de producten die onze verre voorouders ook al aten, dus alleen natuurlijke voedingsmiddelen. Ons lichaam is hier ook opgebouwd en weet precies hoe het hiermee om moet gaan. Gluten eten we nog helemaal niet zo lang en daarom past het ook niet thuis in dit dieet.
Aangezien gluten bij sommige personen een allergische reactie kunnen veroorzaken wordt het door de aanhangers van de paleo levensstijl gezien als een stof die niet goed is voor ons lichaam. Het eten van gluten kan ook een zogenaamde ‘lekkende darm’ veroorzaken, waardoor onverteerde stoffen in onze bloedbaan terecht kunnen komen. Het immuunsysteem valt deze stoffen vervolgens aan en veroorzaakt chronische ontstekingen door het hele lichaam. Dit kan tot gevolg hebben dat het immuunsysteem overactief raakt en om die reden kunnen ook auto-immuunziekten ontstaan. Volgens het paleo dieet is dit ook een belangrijke reden om geen gluten meer te eten.
