De naam HELLP is in 1982 door Dr. Louis Weinstein bedacht en staat voor de drie symptomen die kenmerkend zijn voor deze aandoening. De H staat voor Hemolysis en hiermee wordt verwezen naar de afbraak van rode bloedcellen. EL is de afkorting van EvelatedLiverenzymes en staat voor de verhoogde leverenzymen. LP betekent Low Plateles en beschrijft de verlaging van het aantal bloedplaatjes in het lichaam.
Het VUmc heeft in 2012 onderzoek gedaan naar de mogelijke oorzaken van het HELLP syndroom. Uit dit onderzoek kwam naar voren dat de oorzaak van de aandoening bij de placenta ligt. Een bepaald gen zorgt ervoor dat er iets niet goed gaat bij de aanleg van de moederkoek. Als gevolg hiervan verloopt de bloeddoorstroming tussen moeder en kind niet goed. Door de verminderde bloedcirculatie wordt de bloeddruk in het lichaam van de moeder verhoogd en verder kom en er giftige stoffen vrij in het bloed van de moeder. Hierdoor ontstaan er diverse klachten en soms ook ernstige complicaties bij vrouwen met het HELLP syndroom.
Gevolgen voor het lichaam
De giftige stoffen die zijn vrijgekomen zorgen er vaak voor dat de bloedvaten dichtslibben. In sommige gevallen slibben ook de bloedvaten in de hersenen dicht. Hierdoor kan een vrouw in coma raken. Het komt vaak voor dat vocht uit de bloedvaten zich verplaatst naar weefsels rondom de vaten. Als gevolg hiervan kunnen vochtophopingen in het lichaam ontstaan. In veel gevallen raken de nieren beschadigd en worden er eiwitten doorgelaten door de bloedvaten in de nieren. Deze eiwitten verlaten het lichaam door zich te mengen met de urine.
De bloedplaatjes in de bloedvaten van vrouwen met het HELLP syndroom kunnen gaan samenklonteren en dit verhoogt de kans op bloedingen. Ook kunnen er stoornissen plaatsvinden in de leverfunctie, waardoor de vrouw te maken kan krijgen met verschillende bovenbuikklachten.
In veel gevallen komt het HELLP syndroom tijdens de eerste zwangerschap voor. Verder zien we dat vrouwen met een donkere huidskleur of vrouwen die zwanger zijn op jonge of oudere leeftijd een hogere kans hebben om de aandoening te ontwikkelen. Dit zien we eveneens terug bij vrouwen die zwanger zijn van een meerling en vrouwen met overgewicht. Ook is het ziektebeeld erfelijk en een dochter of zus van iemand met het HELLP syndroom loopt daarom ook een hoger risico.
De klachten die voorkomen bij vrouwen met het HELLP syndromen lijken in eerste instantie vaak op een virus of een gewone griep. Zo heeft de vrouw vaak last van hoofdpijn, pijn in de bovenbuik, een grieperig gevoel en sterretjes zien. De bovenbuikpijn en hoofdpijn zijn vaak echter anders dan gewone buikpijn of hoofdpijn. De meeste vrouwen met het ziektebeeld hebben namelijk last van een soort bandgevoel. De klachten in de bovenbuik zijn namelijk een gevolg van de verstoorde leverfunctie en de hoofdpijn ontstaat door vochtophopingen in het hoofd.
Verder zijn er ook een aantal symptomen die kenmerkend zijn voor het HELLP syndroom, waardoor je zeker weet dat je met deze aandoening te maken hebt. Je kunt bij de meeste vrouwen vochtophopingen (of zogenaamde oedemen) waarnemen op de handen, de voeten en in het gelaat. Ook is de bloeddruk bij vrouwen met deze zwangerschapscomplicatie verhoofd en in de meeste gevallen is er sprake van eiwitten in de urine.
Pre-eclampsie
Het kan voorkomen dat het HELLP syndroom zomaar uit het niets ontstaan, maar bij een aantal vrouwen gaat hier eerst pre-eclampsie aan vooraf. Dit is een zwangerschapscomplicatie die te herkennen is aan de verhoogde bloeddruk en eiwitten in de urine. Het verschil met het HELLP syndroom is dat er bij dit ziektebeeld geen sprake is van stollingsproblemen en afbraak van rode bloedcellen. Deze twee symptomen kunnen echter wel later ontstaan en vanaf dat moment spreken we van het HELLP syndroom.
Als het HELLP syndroom pas in een later stadium wordt herkend, kan het ernstige vormen aannemen. Hierdoor kunnen een aantal complicaties ontstaan die levensbedreigend kunnen zijn voor de moeder. Zo is het mogelijk dat er een longoedeem of hersenoedeem ontstaat. Verder kan de moeder overlijden door ernstige stollingsproblemen in het bloed of een lever- of hersenbloeding. Ook kunnen er stoornissen aan de lever, het hart of de nieren voorkomen.
Eclampsie
In sommige gevallen kan een ernstige vorm van het HELLP syndroom gepaard gaan met eclampsie. Deze complicatie vindt tijdens de zwangerschap, tijdens de bevalling of in de kraamtijd plaats. Eclampsie is een stuipaanval waarbij een vrouw te maken kan krijgen met stuipen, insulten, bijten op de tong en urineverlies. Als gevolg hiervan kan soms een hersenbloeding of coma ontstaan.
Als het HELLP syndroom tijdens de zwangerschap ontstaat, kan het ook ernstige gevolgen hebben voor het ongeboren kind. De verminderde bloedcirculatie in de placenta zorgt ervoor dat de foetus minder voedingsstoffen binnenkrijgt, waardoor er een achterstand in de groei kan ontstaan. Daarbij is het mogelijk dat er te weinig vruchtwater is of dat de placenta loslaat. In sommige gevallen kan de baby dan in de baarmoeder overlijden.
Zwangerschap vroegtijdig beëindigen
Het kan voorkomen dat de artsen ervoor kiezen om de zwangerschap vroegtijdig te beëindigen, omdat de complicaties voor de moeder zeer ernstig zijn en het leven van de moeder bedreigen. Vaak wordt getracht om de zwangerschap nog zo lang mogelijk te continueren, zodat de baby levensvatbaar is. Helaas is dit niet altijd mogelijk en kan het kind komen te overlijden tijdens of vlak na de geboorte.
Is het kind wel levensvatbaar na de geboorte? Dan kan de vroeggeboorte nog een aantal gevolgen hebben voor de baby. Zo is het mogelijk dat hersenen en/of de longen nog niet volledig zijn ontwikkeld of er kunnen infecties optreden. Op de langere termijn kan het kind een lichamelijke of geestelijke handicap ontwikkelen.
Als het HELLP syndroom bij een vrouw wordt vermoed, zal een verpleegkundige als eerste de bloeddruk meten. Is de bloeddruk te hoog? Dan is er een redelijke kans dat het inderdaad om dit ziektebeeld gaat. Om de diagnose vast te stellen wordt eerst echter nog de hoeveelheid eiwitten in de urine gemeten en er wordt een laboratoriumonderzoek uitgevoerd waarbij het aantal bloedplaatjes, het hemoglobinegehalte en de lever- en nierfunctie worden gemeten.
Er is helaas nog geen medicijn gevonden om het HELLP syndroom te behandelen, maar de symptomen kunnen wel worden tegengegaan. Een vrouw met deze aandoening dient zoveel mogelijk bedrust te houden. Daarnaast wordt ze meestal in het ziekenhuis behandeld met medicijnen en een infuus die ervoor zorgen dat de bloeddruk wordt verlaagd. De vitale functies van de vrouw worden daarnaast continu in de gaten gehouden door het eiwitgehalte in de urine, de bloeddruk en de hartslag regelmatig te controleren.
Als het HELLP syndroom optreedt tijdens de zwangerschap, worden eveneens de functies van de foetus gecontroleerd. De artsen houden de bloeddruk en de hartslag goed in de gaten. Verder worden er in de meeste gevallen hartfilmpjes en echoscopische filmpjes gemaakt.
Vrouwen genezen automatisch van het HELLP syndroom als het kind is geboren. Na de geboorte nemen de symptomen af, maar de vrouw kan zich nog wel gedurende een aantal weken of maanden niet helemaal fit voelen. Bij vrouwen waarbij het HELLP syndroom tijdens de bevalling of in de kraamtijd optreedt, nemen de symptomen vaak ook binnen enkele dagen af.
Tijdens een zwangerschap met het HELLP syndroom spelen er vaak verschillende emoties. De vrouw is bang om haar kind te verliezen, maar ze is ook onzeker over haar eigen gezondheid. De artsen houden de functies van moeder en kind goed in de gaten en steeds opnieuw moet er een keuze worden gemaakt. Voor de meeste vrouwen is deze periode van angst en onzekerheid erg zwaar.
Zodra het kind is geboren en de vrouw is genezen, is het tijd om de emoties te verwerken. Dit kan vaak wel een aantal maanden duren. Ook komt het regelmatig voor dat er psychische klachten optreden, zoals somberheid, vermoeidheid en concentratiestoornissen. Sommige vrouwen ontwikkelen een posttraumatische stress-stoornis.
Veel vrouwen die te maken hebben gehad met het HELLP syndroom zijn bang voor een volgende zwangerschap. De herhalingskans is echter maar twee tot zes procent. Hypertensie komt echter wel vaker voor tijdens de volgende zwangerschap bij vrouwen die het HELLP syndroom hebben gehad. De kans hierop is ongeveer twintig tot veertig procent. Er wordt aangeraden om bij een volgende zwangerschap preconceptioneel advies in te winnen.
