Wanneer je een bepaald doel voor ogen hebt, is het belangrijk dat deze haalbaar is. Wanneer je de lat voor jezelf te hoog legt, loop je het risico dat de weg naar je doel op een grote teleurstelling uitloopt. Je zult het gevoel hebben dat je hebt gefaald. Dit zal je gevoel van eigenwaarde en zelfvertrouwen niet ten goede komen. Zorg dus dat je je doel op een zodanige manier formuleert, dat de kans op succes groot is. Je zult op deze manier niet alleen je gestelde doel behalen, maar het gevoel dat je over jezelf hebt zal positiever zijn dan wanneer je faalt. Met een positief gevoel over jezelf is het gemakkelijker om door te zetten om verdere doelen te bereiken, dan wanneer je teleurstellingen te verwerken krijgt.
Een veelgemaakte fout die mensen maken, wanneer zij een bepaald doel voor ogen hebben, is dat zij een groot doel hebben. Nu is het niet erg om een groot doel te hebben, maar wanneer je jezelf bijvoorbeeld voorneemt om € 1000,- te sparen, dan zal dit lastiger zijn dan wanneer je tien subdoelen hebt om € 100,- te sparen. Het uiteindelijke hoofddoel is hetzelfde, namelijk € 1000,- sparen. Toch is de kans bij de tweede methode aanzienlijk hoger dat het je lukt. Het motiveert namelijk ontzettend wanneer je een doel, hoe klein ook, behaalt. Wanneer je je eerste subdoel van € 100,- sparen hebt voltooid, kun je deze van je lijstje afstrepen. Je weet nu dat je € 100,- kunt sparen. En wanneer dat één keer lukt, dan lukt het je hoogstwaarschijnlijk vaker. Langzaamaan komt je hoofddoel dichterbij door je subdoelen stuk voor stuk af te vinken. De manier waarop je een situatie benadert, bepaalt grotendeels de mate van succes.
De zogenaamde SMART-methode kan je helpen om jouw toekomstdromen te realiseren. SMART staat voor:
Focus je op één doel, ook al heb je misschien meerdere doelen voor ogen. Je kunt je overige doelen ‘parkeren’ totdat je eerste doel bereikt is. Kies voor nu het doel dat voor jou het belangrijkst is en werk dit uit. Als je met meerdere doelen tegelijkertijd aan de slag gaat, dan bestaat de kans dat je hebt overzicht verliest of dat het toch teveel wordt, met als gevolg dat je opgeeft, omdat je simpelweg het gevoel hebt dat het niet langer haalbaar is.
Zorg dat je jezelf een specifiek, concreet doel stelt. Ga vage begrippen en stellingen uit de weg. Dit wordt in de volgende stappen van de SMART-methode steeds duidelijker. Wanneer je doel meetbaar is, wordt het gelijk een stuk specifieker. Probeer je doel in ieder geval positief te formuleren. Zo kun je in plaats van te zeggen dat je niet meer in de problemen wilt komen bij onvoorziene uitgaven, zeggen dat je een spaarpotje wilt opbouwen. Kortom, zeg wat je wilt in plaats van je te focussen op zaken die je niet wilt. Het komt op hetzelfde neer, maar je focus ligt nu op iets positiefs en niet op een negatieve zaak. Dit zal je motiveren om ermee aan de slag te gaan.
Maak je doel meetbaar. Bij het bovenstaande voorbeeld kun je het doel “Ik wil een spaarpotje opbouwen” aanpassen naar “Ik wil een spaarpotje van € 1000,- opbouwen”. Nu heb je een concreet doel waar je naartoe kunt werken.
Vraag jezelf af of je gestelde doel acceptabel is. Dit wil zeggen, ga na over er mensen in je omgeving zijn die je kunnen steunen en wellicht kunnen helpen met het behalen ervan. Zijn er mensen die last hebben van jouw plannen? Kunnen jouw plannen negatieve gevolgen hebben voor je naasten? Andermans mening hoeft jouw doel niet in de weg te staan, maar het kan niet de bedoeling zijn dat anderen hier schade van ondervinden. Nu zal dat in het voorbeeld van een bedrag van € 1000,- sparen, niet het geval zijn.
Is je doel realistisch? Ofwel, is het door jou gestelde doel haalbaar? Dit is het punt waar je je hoofddoel, wanneer deze te groot is, onder te verdelen in subdoelen. Is € 1000,- teveel? Maak dan bijvoorbeeld tien subdoelen van € 100,-. Je kunt je subdoelen zodanig aanpassing, dat ze haalbaar zijn voor je. Voor mensen die moeten rondkomen van een uitkering, is een subdoel van € 100,- misschien teveel. Zij kunnen subdoelen van € 50,- of € 25,- maken, zodat een dergelijk spaardoel ook voor hen haalbaar is.
Om je doel nog concreter te maken, verbind je er een begin- en een einddatum aan. Stel vast wanneer je wilt beginnen met het werken naar je doel en op welke datum je dit gehaald wenst te hebben. Zorg ook in dezen dat het realistisch blijft. Je kunt wel binnen een maand € 1000,- willen sparen, maar de kans van slagen is dan voor de meeste mensen ontzettend laag. Kijk in dit voorbeeld naar hoeveel geld je per maand of per week redelijkerwijs kunt missen. Leg de lat niet te hoog, houd het haalbaar. Mocht het doel onverhoopt toch niet haalbaar zijn, dan kun je dit gaandeweg altijd bijstellen.
Het kan handig zijn om een notitieboekje aan te schaffen om je doelen volgens deze methode uit te werken. Het is aan te raden om het boekje ook alleen hiervoor te gebruiken en niet voor andere doeleinden. Dit boekje is van jou en zal je helpen te realiseren wat je wilt. Zie het als een middel dat inzicht geeft en je motiveert om door te zetten. Vink je successen af en zie hoe je doel steeds dichterbij komt.
Haalbare doelen zijn te realiseren en wanneer je een (sub)doel hebt bereikt, kun je deze afvinken. Beloon jezelf wanneer je een doel hebt behaald en wees trots! Een beloning hoeft niet altijd in de vorm van geld te zijn. Je kunt jezelf ook belonen door eens de tijd te nemen om iets te doen wat je leuk vindt. Geniet vooral van het feit dat het gelukt is en besef dat je het kunt! Je zult het volgende subdoel nu vol vertrouwen tegemoet gaan.
