Je kunt op allerlei manieren een bepaald onderwerp presenteren aan anderen, je klas, je klanten of je collega’s. Eén van die manieren is een spreekbeurt. Hoewel de wijze van presenteren in wezen hetzelfde is worden spreekbeurten voor klanten en collega’s meestal presentatie, lezing of voordracht genoemd. Het woord spreekbeurt lijkt meer te associëren met het presenteren van een bepaald thema op school. Maar, zoals gezegd, erg veel verschil is er niet. Bij een spreekbeurt vertel je over een bepaald thema. Je geeft informatie en je laat eventueel het een en ander aan afbeeldingen en/of demonstratiemateriaal zien. Met het houden van een goede spreekbeurt laat je aan je publiek merken dat je de besproken stof beheerst. Scholen gebruiken spreekbeurten dan ook vaak om je kennis over een bepaald onderwerp te toetsen. Maar er zit ook voor de toehoorders een voordeel aan een spreekbeurt. Het is leuk om naar te luisteren en te kijken en je doet allerlei interessante nieuwe informatie op.
Als je nog nooit een spreekbeurt hebt gehouden kan het best spannend zijn. Afgezien van het spreken voor een grotere groep vraag je je ook af hoe je zo’n spreekbeurt het beste kunt aanpakken. Het is niet alleen belangrijk te weten waar je aan moet denken tijdens de spreekbeurt zelf. Zeker zo belangrijk is de voorbereiding. Je moet weten wat je wil vertellen, wat je erbij wil laten zien, welke voorwerpen je eventueel bij je hebt en hoe je dat allemaal wil gaan organiseren. Een soort handleiding voor de spreekbeurt kan handig zijn. Waar kun je zoal aan denken bij het voorbereiden en houden van je spreekbeurt?
Een goede voorbereiding is het halve werk. Als je precies weet wat, hoe en waarmee je wil vertellen dan kom je al snel een heel eind. Hieronder zie je een aantal tips en actiepunten die je kunt zetten om de voorbereiding optimaal te laten verlopen.
Als je zelf niet goed weet waarover je onderwerp gaat dan kun je ook niets aan je publiek overbrengen. Voor je erover kunt praten zul je dus eerst zelf allerlei informatie moeten opzoeken over je thema en dat goed doornemen. Het is slim om verschillende boeken en websites te raadplegen. Je zult ontdekken dat de informatie niet overal hetzelfde is. Soms geeft de ene bron méér informatie, soms kom je ook fouten tegen. Door meerdere bronnen in te zien kun je achterhalen welke informatie in ieder geval wel juist is.
Het is slim om net wat meer te weten dan je eigenlijk wil vertellen. Dat helpt je aan meer achtergronden en geeft je meer inzicht over je thema. Heb je zelf meer kennis en informatie dan wat je in je spreekbeurt gebruikt, dan ben je ook gewapend tegen eventuele vragen. En het maakt absoluut een positieve indruk als je zoveel van je onderwerp weet dat je ook die extra vragen moeiteloos kunt beantwoorden.
Maak een lijstje van alle boeken die je over je thema hebt gelezen en de van de websites en andere bronnen die je bekeken hebt. Hiermee heb je meteen een actuele literatuurlijst. Dat is handig voor jezelf als je nog even moet teruggrijpen naar die informatie, maar het is ook eerlijk naar de auteurs. Ere wie ere toekomt.
Nu je allerlei informatie hebt gelezen maak je een lijstje waarop je alle kernpunten of steekwoorden noteert over je thema. Als je dat gedaan hebt zet je al die kernpunten in een logische volgorde. Hiermee zie je de eerste structuur van je spreekbeurt al opdoemen.
Bij elk kernpunt kun je een stukje tekst schrijven. Leg uit wat het betekent, welke informatie daarbij past. Eigenlijk ben je hiermee de hoofdstukken van je spreekbeurt aan het invullen, die is de informatie die je tijdens je spreekbeurt ongeveer aan je publiek vertelt.
Een goed verhaal is mooi, maar soms maakt een plaatje of een bepaald voorwerp iets nog duidelijker. Het laten zien van materialen en afbeeldingen zorgt ook dat je publiek afwisseling krijgt waardoor ze je spreekbeurt met meer interesse zullen volgen. Natuurlijk moet je niet zoveel laten zien dat jouw verhaal op de achtergrond raakt. Een goede balans tussen verhaal en demonstratiemateriaal is belangrijk.
Als je gebruik maakt van demonstratiemateriaal bedenk dan van tevoren goed hoe je dit wilt organiseren. Houd je een voorwerp zelf in je hand, dan is het maar de vraag of iedereen het goed kan zien. Het voordeel van het doorgeven van een voorwerp is dat iedereen de kans krijgt om goed naar alle details te kijken. Het nadeel is dat dit ook onrust veroorzaakt. Zeker als je in een schoolklas iets aan elkaar laat doorgeven moet je hier rekening mee houden. Laat je tegelijkertijd meerdere voorwerpen aan elkaar doorgeven dan moet je er rekening mee houden dat er even minder aandacht is voor jouw verhaal, waardoor je publiek informatie gaat missen.
Er zullen altijd vragen zijn over je verhaal. Soms omdat sommige van je toehoorders iets niet verstaan of begrepen hebben, soms ook omdat er behoefte is aan aanvullende informatie. Bedenk van tevoren hoe je die vragen wil organiseren. Mogen de vragen meteen gesteld worden, of moeten ze worden opgespaard tot jij er nadrukkelijk ruimte voor geeft, bijvoorbeeld aan het eind van je verhaal? Als je daar zelf duidelijkheid over hebt, geeft dat aan het begin van je spreekbeurt dan ook aan je publiek aan. Zo voorkom je onnodige onrust die je uit je concentratie kan halen.
Een spreekbeurt is geen voorleesbeurt. Het is dan ook niet de bedoeling dat je hele lappen tekst letterlijk gaat staan voorlezen, het is niet voor niets een spreekbeurt. Toch kan het prettig zijn om wat steekwoorden in de juiste volgorde op papier te zetten. Het helpt je om niet in de spanning van het moment belangrijke stukken informatie te vergeten.
Bij sommige spreekbeurten kan het gebruik van een presentatie, bijvoorbeeld met behulp van een Powerpointpresentatie, ondersteunend werken. Maar pas op dat zoiets inderdaad alleen ondersteunend werkt. De nadruk moet liggen op jouw als spreker en het verhaal dat je te vertellen hebt. Het is erg vervelend als je alleen maar een powerpointpresentatie afdraait en daar hier en daar wat bij vertelt. Zorg dat je zelf het initiatief houdt. Als je gebruik maakt een presentatie, zorg dan dat je zeker kunt zijn van de techniek. Om te beginnen heb je voor een powerpointpresentatie een computer, een beamer en een scherm nodig, of een computer met een digibord. Het is goed om van tevoren te controleren of alles werkt en of jouw presentatie kan worden afgespeeld.
Met bovenstaande actiepunten heb je kunnen werken aan een goede voorbereiding. Dat helpt je bij het houden van een goede spreekbeurt. Dan heb je nog je eigen rol te spelen. Wie voor het eerst een spreekbeurt houdt kan daar best een beetje zenuwachtig over zijn. Wie wat gespannen is heeft de neiging sneller en gehaast te spreken. Dat is natuurlijk niet goed voor je verstaanbaarheid, maar het is ook niet goed om de aandacht van je publiek vast te houden. Probeer rustig te spreken. Als je zelf denkt dat het allemaal wat te traag gaat dan is het meestal precies het juiste tempo.
Vind je het lastig om je publiek aan te kijken om dat dit je nerveus maakt? Probeer dan nét over de hoofden heen te kijken. Je publiek denkt dan dat je hen toch aankijkt en het bespaart je extra zenuwen. Heb je je briefje met steekwoorden klaarliggen, zijn alle demonstratiematerialen aanwezig en werkt de techniek naar behoren? Dan staat niets je meer in de weg. Maak er een mooie spreekbeurt van!
