Hoe kun je je cholesterol verlagen?
In het dagelijks leven merk je niets van een hoog cholesterolgehalte, maar het kan ernstige gevolgen hebben. Hierbij kun je bijvoorbeeld denken aan verschillende hart- en vaatziekten. Als je een hoog cholesterol hebt, is het daarom van belang om dit te verlagen. Wil je je cholesterol verlagen? In dit artikel leggen we je uit wat cholesterol precies is en hoe je dit kunt verlagen.
Wat is cholesterol?
Cholesterol is een klein wasachtig vetmolecuul dat ervoor zorgt dat het membraan van je cellen (de celwand) waterdicht is. Het is daarom één van de belangrijkste stoffen in je lichaam. Doordat het membraan van je cellen waterdicht is, kunnen reacties in de cel gescheiden blijven van de omgeving. Indien je te weinig cholesterol in je lichaam hebt, zal de lever extra cholesterol aanmaken. Alle cellen in je lichaam bevatten cholesterol. Het is ook nodig om zonlicht om te zetten in vitamine D. We kunnen vitamine D enkel op een natuurlijke wijze binnenkrijgen via zonlicht, dus cholesterol is essentieel voor de hoeveelheid vitamine D in je lichaam. Daarnaast speelt cholesterol een rol bij de werking van belangrijke hormonen, zoals oestrogeen, testosteron, cortisol en DHEA.
Aangezien cholesterol niet in water oplost, kan het niet zomaar in de bloedbaan worden vervoerd. Je lichaam maakt echter lipoproteïnen aan, waardoor het cholesterol in water kan oplossen en dus in de bloedbaan kan worden vervoerd. Lipoproteïnen bestaan deels uit eiwitten en deels uit lipiden. Ze komen voor in verschillende vormen. Drie belangrijk vormen van lipoproteïnen die ons helpen om de werking van cholesterol te begrijpen zijn VLDL (very low density lipoproteïne), LDL (low density lipoproteïne) en HDL (high density lipoproteïne).
VLDL transporteert triclyceriden en LDL transporteert triglyceriden en cholesterol van de lever naar weefsels door het hele lichaam. De lipoproteïne HDL transporteert het teveel aan cholesterol van de weefsels weer terug naar de lever. LDL en HDL vervullen dus belangrijke functies in het lichaam en we hebben beide lipoproteïnen nodig. Als de verhouding tussen HDL en LDL niet goed is (weinig HDL en veel LDL) is de kans op hart- en vaatziekten groter. Indien de verhouding HDL/LDL in je lichaam niet goed is, doe je er dus goed aan om je cholesterol te verlagen.
Wat zijn de oorzaken van een verhoogd cholesterol?
Er zijn verschillende factoren die een hoog cholesterolgehalte kunnen veroorzaken. In de meeste gevallen gaat het om een combinatie van verschillende factoren. Zo kunnen overgewicht en het eten van veel verzadigd vet zorgen voor een hoog cholesterol. Andere factoren die een rol kunnen spelen zijn diabetes, erfelijke aanleg en een traag werkende schildklier.
LDL transporteert cholesterol dus naar de weefsels in ons lichaam. Onderweg kan deze lipoproteine zich in de wanden van slagaders nestelen, waardoor de slagaders kunnen vernauwen of dichtslibben. We noemen dit ook wel slagaderverkalking. Als de slagaders erg vernauwd zijn, is er een groot risico op hart- en vaatziekten. Het teveel aan cholesterol wordt door HDL weer terug naar de lever vervoerd. Indien er in verhouding te weinig HDL in het lichaam aanwezig is, zal het teveel aan LDL dus in de slagaders aanwezig blijven en de kans op hart- en vaatziekten vergroten.
LDL staat daarom ook wel bekend als 'slecht cholesterol' en HDL als 'goed cholesterol'. Dit klopt echter niet, aangezien ons lichaam ook LDL nodig heeft. Indien er teveel LDL in ons lichaam aanwezig is, kan dit echter gevolgen hebben.
Wat zijn de gevolgen van een hoog cholesterol?
Aangezien de kransslagaderen sneller dichtslibben bij een hoog cholesterol, krijgt je hart minder zuurstof toegevoerd. Dit heeft als gevolg dat het hart minder zuurstof en energie heeft om het bloed goed rond te pompen door het lichaam. Door de vernauwing van de kransslagaderen kan er uiteindelijk een blokkade ontstaan. Hierdoor komt er geen zuurstof meer bij bepaalde delen van de hartspier, waardoor je een hartinfarct of een ernstigere aandoening kunt krijgen.
Het dichtslibben van de aderen is een langzaam proces en je zult dus niet direct een hart- of vaatziekte oplopen. Het is echter wel zo dat je bloeddruk zal stijgen, aangezien je aderen steeds kleiner worden door het laagje cholesterol. Je hart moet het bloed immers door vernauwde aderen pompen, waardoor het meer kracht moet zetten.
Vernauwde aderen en een verhoogde bloeddruk is een gevaarlijke combinatie. Er is een redelijke kans aanwezig dat er ergens in het lichaam een cholesterolafzetting losschien en vervolgens de toevoer in een kleine ader op een andere plaats in het lichaam helemaal blokkeert. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren in de longen of de hersenen. Hier zitten namelijk ook kleine bloedvaatjes. Het gedeelte achter de blokkade wordt niet meer voorzien van bloed en zal afsterven. Denk hierbij bijvoorbeeld aan een beroerte of een longembolie.
Hoe wordt het cholesterolgehalte vastgesteld?
Het cholesterolgehalte in je lichaam kun je zelf meten met een apparaat die je bij de apotheek kunt halen of online kunt bestellen. Het is echter beter om je cholesterol te laten meten bij de huisarts, zodat je zeker weet dat het klopt. De behandelend arts zal niet alleen de waarde van het totale cholesterolgehalte controleren. Hij of zij zal daarnaast ook de waarden van LDL, HDL en triglyceriden vaststellen. Bij een verhoogd cholesterol gaat het namelijk niet om het totale cholesterol, maar om de verhouding tussen LDL, HDL en triglyceriden. Indien je een hoog LDL-cholesterolgehalte of een hoog triglyceridengehalte hebt, is dit ongunstig. Een hoog HDL-cholesterolgehalte daarentegen is wel goed.
Hoe kun je je cholesterol verlagen?
Wil je je cholesterol verlagen? Zorg er dan in eerste instantie voor dat je voldoende water drinkt. Probeer frisdranken en vruchtensappen zoveel mogelijk te vervangen door water. Op die manier kun je voorkomen dat het suiker uit deze dranken in je bloed terecht komt en je ontstekingswaarden verhoogd. Als gevolg hiervan kunnen de bloedvaten waaraan het LDL cholesterol zich heeft gehecht beschadigen. Pas ook op met voedingsmiddelen die veel geraffineerde suikers bevatten. Probeer deze voedingsmiddelen zo min mogelijk te nuttigen.
Een gezond voedingspatroon is sowieso belangrijk. Zorg ervoor dat je in ieder geval alle goede voedingsstoffen binnenkrijgt die je lichaam nodig heeft. Eet dagelijks voldoende fruit en groenten. Ook is het aan te raden om minder verzadigde vetten te eten. Hierdoor wordt je cholesterol inname namelijk verhoogd. Eet bijvoorbeeld minder vlees of kies voortaan voor mager vlees. Probeer minder boter of olie te gebruiken bij het koken en eet minder vette snacks (friet, pizza, chips). Vis is wel weer heel goed, omdat het omega 3 dat hierin zit helpt om je LDL cholesterol te verlagen. Je kunt ook je cholesterol verlagen door het eten van noten, aangezien noten rijk zijn aan vitamine E. Dit beschermt je bloedvaten tegen beschadigingen, waardoor LDL zich hier minder snel in kan gaan nestelen.
Verder kan beweging helpen om je cholesterol te verlagen. Beweeg dagelijks in ieder geval een half uur en probeer een aantal keren per week te sporten. Hierdoor zul je vet verbranden en daarmee ook je cholesterol verlagen. Vind je het lastig om dagelijks voldoende te bewegen? Probeer dan eens wat vaker ergens heen te lopen of te fietsen en pak minder vaak de auto of het openbaar vervoer.
