Eiwitpoeder is een geconcentreerde bron van eiwitten, bedoeld om je dagelijkse eiwitinname te ondersteunen. Veel mensen gebruiken het als aanvulling op hun voeding, vooral na het sporten of wanneer het lastig is om voldoende eiwit uit gewone voeding te halen.
Je hebt dierlijke en plantaardige eiwitpoeders. De bekendste variant is whey, afkomstig uit melk. Maar er zijn ook plantaardige opties zoals erwteneiwit, soja-eiwit en rijsteiwit. Wat ze gemeen hebben, is dat het allemaal draait om het isoleren en concentreren van eiwit, zodat je een puur product overhoudt met zo min mogelijk vet, koolhydraten en andere onnodige stoffen.
Eiwitpoeders beginnen bij een natuurlijke bron. Dit kan melk zijn, maar ook planten zoals soja of erwten. Bij zuivel gaat het om wei (whey) of caseïne. Deze eiwitten zitten van nature in melk, maar worden er tijdens het productieproces uitgehaald.
Bij plantaardige poeders worden peulvruchten, granen of zaden gebruikt. Denk aan erwten, bruine rijst of hennep. Deze worden eerst fijngemalen en vervolgens verder verwerkt tot een poeder met een zo hoog mogelijk eiwitgehalte.
Bij dierlijke eiwitten begint het vaak met melk. Die melk wordt meestal eerst gebruikt voor kaasproductie. Het bijproduct van dit proces is wei: een dunne, waterige vloeistof die veel eiwitten bevat. In plaats van dit restproduct weg te gooien, wordt het opgevangen en gebruikt als basis voor whey eiwitpoeder.
Bij plantaardige eiwitten verloopt het anders. Hier wordt bijvoorbeeld een grote partij erwten verwerkt. De erwten worden schoongemaakt, gemalen en gezeefd. Daarna wordt het eiwitmechanisch gescheiden van de vezels, zetmelen en vetten. Wat overblijft is een eiwitrijke basisvloeistof of -pasta.
In beide gevallen begint het dus met een natuurlijke, maar relatief onbruikbare grondstof. Pas na verdere zuivering ontstaat het eiwitpoeder dat je kent.
Na het winnen van de eiwitrijke basis wordt deze vloeistof gezuiverd. Hierbij wordt het eiwit zoveel mogelijk gescheiden van vet, koolhydraten en andere ongewenste componenten. Dit gebeurt via methodes als microfiltratie of ultrafiltratie.
Bij whey worden bijvoorbeeld kleine filters gebruikt die alleen het eiwit doorlaten, terwijl grotere moleculen zoals lactose en vetten achterblijven. Dit verhoogt de zuiverheid van het product.
Na filtratie is het eiwit nog steeds vloeibaar. Daarom volgt er een droogproces, meestal via sproeidrogen. Hierbij wordt de eiwitvloeistof verneveld in een warme droogkamer, waardoor het water verdampt en er fijne poederdeeltjes overblijven.
Na het drogen wordt het poeder gemengd. In veel gevallen gaat het om puur eiwitpoeder zonder toevoegingen, maar soms worden er nog hulpstoffen bijgevoegd. Denk aan aroma’s, zoetstoffen, enzymen voor betere vertering, of vitamines en mineralen.
Het mengen gebeurt in grote roestvrijstalen mengketels. Deze zorgen voor een gelijkmatige verdeling van alle ingrediënten, zodat je bij elke schep dezelfde samenstelling hebt.
Daarna volgt kwaliteitscontrole. Er wordt getest op het exacte eiwitgehalte, microbiologische veiligheid (zoals de afwezigheid van salmonella), en soms ook op zware metalen of andere verontreinigingen. Alleen partijen die aan alle eisen voldoen, worden verder verwerkt en verpakt.
Niet alle eiwitpoeders zijn hetzelfde. Er zijn een paar belangrijke factoren die de kwaliteit bepalen:
Er bestaan verschillende soorten eiwitpoeders omdat ze elk hun eigen eigenschappen hebben. Hieronder een korte uitleg:
Welke soort het beste is, hangt af van je doel, je dieet en je persoonlijke voorkeur.
Als het poeder klaar is en getest, wordt het verpakt. Dit gebeurt in een gecontroleerde omgeving om blootstelling aan vocht of bacteriën te voorkomen.
Eiwitpoeders worden meestal verpakt in luchtdichte zakken of bussen. Op het etiket staan de voedingswaarden, ingrediënten, allergenen en soms gebruiksadviezen.
Daarna gaat het de distributie in: naar sportwinkels, webshops, supermarkten of direct naar gebruikers. Van fabriek tot keukenkastje kan het hele proces soms binnen een paar weken plaatsvinden.
Niet elk eiwitpoeder is op dezelfde manier tot stand gekomen. Sommige producten bevatten puur eiwit uit natuurlijke bronnen, terwijl andere sterk zijn bewerkt of verrijkt met extra stoffen.
Natuurlijk eiwitpoeder bevat meestal weinig toevoegingen. Denk aan pure whey concentraat of plantaardig poeder zonder smaakstoffen. Deze bevatten vaak nog kleine hoeveelheden vet, koolhydraten of vezels uit de oorspronkelijke grondstof.
Bewerkte eiwitpoeders zijn verder gefilterd of zelfs gedeeltelijk voorverteerd. Hierbij wordt de structuur van het eiwit aangepast om het sneller opneembaar te maken of om het beter te laten mengen. Dit zie je bijvoorbeeld bij hydrolysaat, waar het eiwit in kleinere stukjes is geknipt.
Er worden soms ook andere ingrediënten toegevoegd, zoals:
Het ene is niet per se beter dan het andere. Het hangt vooral af van jouw doel, voorkeur en eventuele intoleranties. Als je gevoelig bent voor lactose of kunstmatige toevoegingen, is een natuurlijker product vaak prettiger. Zoek je vooral gemak en snelle opname? Dan kan een bewerkt poeder beter passen.
Let dus altijd goed op het etiket en de ingrediëntenlijst. Zo weet je wat je binnenkrijgt en kun je een eiwitpoeder kiezen dat past bij jouw lichaam en levensstijl.
Eiwitpoeder is handig, maar geen wondermiddel. Het is een aanvulling op je voeding, geen vervanging.
Je haalt eiwitten ook prima uit eieren, kip, kwark, linzen of tofu. Alleen is dat niet altijd praktisch of voldoende. Zeker als je veel sport, of vegan eet, kan eiwitpoeder een nuttig hulpmiddel zijn.
Gebruik het dus slim: als ondersteuning, niet als basis. Echte voeding blijft de fundering.
Eiwitpoeder is veilig als het goed geproduceerd wordt. Toch zijn er een paar dingen waar je op moet letten:
Let dus altijd op de herkomst en samenstelling. Kies liever voor duidelijk geformuleerde producten, zeker als je eiwitten een vast onderdeel van je voeding zijn.
