Hoog water kan verschillende oorzaken hebben. Vaak is het een combinatie van natuurlijke processen en menselijke invloeden:
Natuurlijke oorzaken:
Hevige regenval: Langdurige of intense regenval kan rivieren en beken laten overstromen.
Smeltwater: In het voorjaar zorgt smeltend sneeuw- en ijswater uit berggebieden voor extra toevoer in rivieren.
Stormvloeden en springtij: Vooral aan de kust kan wind op zee het water opstuwen richting het land, met overstromingen als gevolg.
Menselijke invloeden:
Verstedelijking: In dichtbebouwde gebieden kan regenwater minder goed wegstromen door bestrating en bebouwing.
Klimaatverandering: Door stijgende temperaturen smelt er meer ijs, stijgt de zeespiegel en nemen extreme weersomstandigheden toe.
Ontbossing: Minder vegetatie betekent minder opname van regenwater in de bodem, waardoor het sneller naar beken en rivieren stroomt.
De impact van hoog water is vaak groot, zowel voor mensen als voor de natuur.
Voor mens en maatschappij:
Huizen en straten kunnen onderlopen.
Er ontstaat schade aan infrastructuur zoals bruggen, wegen en nutsvoorzieningen.
Evacuaties brengen onrust en stress met zich mee.
Voor natuur en milieu:
Overstromingen kunnen kwetsbare ecosystemen verstoren.
Verontreinigd water verspreidt zich over landbouwgrond.
Grond kan wegspoelen, wat leidt tot erosie.
Nederland kent een lange geschiedenis van overstromingen, van de Watersnoodramp in 1953 tot het hoge water in Limburg in 2021. In beide gevallen waren de gevolgen enorm, maar ook de lessen waardevol. Internationaal zien we vergelijkbare problemen, zoals in Bangladesh – waar jaarlijks miljoenen mensen worden getroffen – of in Venetië, dat regelmatig onder water komt te staan bij hoogtij.
Om hoog water te beheersen, worden wereldwijd tal van maatregelen genomen:
Preventieve maatregelen:
Dijken, dammen, en stormvloedkeringen beschermen het achterland.
Rivieren krijgen meer ruimte via uiterwaarden en nevengeulen.
Waterbergingsgebieden vangen tijdelijk overtollig water op.
Innovaties:
In Nederland spelen de Deltawerken een sleutelrol in waterveiligheid.
Steeds vaker wordt ook gebruikgemaakt van ‘natuurlijke’ oplossingen zoals wetlands.
Sensoren en slimme software helpen bij voorspellingen en snelle reacties.
Overheden, waterschappen en internationale instanties werken nauw samen om overstromingsrisico’s te beperken, maar ook particulieren kunnen zelf stappen zetten.
Wat kun jij zelf doen?
Hoog water is niet alleen iets van de overheid; ook jij kunt bijdragen aan waterveiligheid:
Blijf geïnformeerd: Volg meldingen van waterschappen en overheden bij hevige neerslag of waterstijging.
Voorzie je woning van slimme oplossingen: Denk aan regentonnen, groene daken en waterdoorlatende bestrating in je tuin.
Wees voorbereid: Zorg voor een noodpakket en weet wat je moet doen bij een overstroming.
Een praktische oplossing: de Floodingmanager
Een waterkering zoals de Floodingmanager helpt perfect tegen hoog water en overstromingen aan huis. Deze innovatieve panelen plaats je eenvoudig in de deuropening. Ze sluiten de ingang af en zorgen ervoor dat het water buiten blijft. Dit is een eenvoudige maar doeltreffende maatregel voor woningen en bedrijven in risicogebieden.
Lokale risico’s: ben jij kwetsbaar?
Niet elke plek in Nederland loopt hetzelfde risico bij hoog water. In laaggelegen gebieden, zoals delen van Zuid-Holland, Zeeland, Noord-Brabant en Limburg, is de kans op overstromingen het grootst. Gelukkig kun je zelf eenvoudig nagaan hoe kwetsbaar jouw woonomgeving is. Via de online tool van de Rijksoverheid kun je zien wat de risico’s zijn op jouw adres. Die bewustwording is de eerste stap richting goede voorbereiding.
Veel mensen denken dat waterschade altijd onder hun opstal- of inboedelverzekering valt, maar dat is niet altijd het geval. Schade door extreme neerslag of een kapotte waterleiding is vaak gedekt, maar bij overstromingen vanuit rivieren of zee ligt dat anders. Informeer daarom goed bij je verzekeraar wat wel en niet onder je dekking valt. Sommige polissen bieden aanvullende bescherming, of werken samen met de overheid bij grote rampen. Voorkomen is beter dan genezen – maar weten waar je aan toe bent, is net zo belangrijk.
Steeds meer gemeenten zetten in op klimaatadaptatie om buurten weerbaarder te maken tegen hoog water. Denk aan het vergroenen van straten, het aanleggen van wadi’s (ondiepe greppels die regenwater opvangen) en het verminderen van verharding. Ook bewoners kunnen bijdragen door regenwater op te vangen met regentonnen of tuinen te ontstenen. In sommige gemeenten kun je zelfs subsidie krijgen voor zulke maatregelen. Hoog water is een collectieve uitdaging, en samen maken we onze omgeving toekomstbestendig.
De invloed van klimaatverandering op hoog water is niet meer te negeren. Wetenschappers verwachten dat de zeespiegel deze eeuw met tientallen centimeters zal stijgen, mogelijk zelfs meer dan een meter bij een ongunstig scenario. Dat betekent dat stormvloeden vaker zullen voorkomen en dat rivieren hun water moeilijker kwijt kunnen. In combinatie met hevige neerslag en langere droge perioden (waardoor de grond minder water opneemt), ontstaan er nieuwe uitdagingen voor waterveiligheid. Daarom is het cruciaal dat we nú investeren in duurzame oplossingen.
Naast technische bouwwerken zoals dijken en stormkeringen, worden natuurlijke oplossingen steeds populairder. Denk aan het teruggeven van ruimte aan rivieren, het aanleggen van moerassen of het herstellen van uiterwaarden. Deze “zachte” ingrepen helpen niet alleen bij het opvangen van water, maar bevorderen ook biodiversiteit en recreatie. Het mooie is: natuur en veiligheid hoeven niet tegenover elkaar te staan. Door slim te ontwerpen, kunnen we beide versterken.
Digitalisering speelt een steeds grotere rol in waterbeheer. Moderne systemen gebruiken sensoren, satellieten en realtime data om waterstanden en regenval nauwkeurig te monitoren. Zo kunnen waterschappen snel ingrijpen als het nodig is. Ook voor burgers zijn er apps beschikbaar die waarschuwingen geven bij extreem weer of hoogwaterdreiging. En slimme producten, zoals de waterkeringen van Floodingmanager of waterdichte sensoren in kelders, worden steeds toegankelijker. Technologie helpt ons het water letterlijk een stap voor te blijven.
Hoog water is een complex probleem dat wereldwijd aandacht verdient. In Nederland hebben we veel ervaring met waterbeheer, maar ook wij zijn niet immuun voor de gevolgen van extreem weer en stijgende zeespiegels. Door gezamenlijke inzet – van overheid, bedrijven én burgers – kunnen we ons beter wapenen tegen de kracht van water. En met slimme maatregelen, zoals de Floodingmanager, houd je letterlijk en figuurlijk het hoofd droog.
