De wereld om ons heen zit vol met geluiden, klanken en ritmes. Als je die in de juiste volgorde achter elkaar zet krijg je muziek. Verschillende ritmes, verschillende toonhoogtes of lengtes van de klanken maken de muziek leuker, interessanter en spannender. In de loop der tijden zijn er heel wat verschillende stijlen muziek bedacht en uitgevoerd, en er zullen in de toekomst ongetwijfeld nog heel wat nieuwe stijlen bedacht worden.
Niet alleen de muziek verandert, dat geldt ook voor de instrumenten waarmee die muziek gemaakt wordt. De instrumenten die we tegenwoordig gebruiken hebben vaak al een lange ontwikkeling doorgemaakt en zijn doorontwikkeld uit vroege, primitievere voorlopers. Instrumentenbouwers in de oudheid, de middeleeuwen of de renaissance bouwden hun instrumenten vaak naar eigen idee en inzicht. Was de klank mooi en goed, dan gingen anderen in dezelfde stijl werken en brachten op hun beurt weer verbeteringen aan. Zo ontwikkelden zich allerlei instrumenten tot de vormen waaraan we nu gewend zijn. Dat wil niet zeggen dat het proces stopt. Nog steeds worden er dingen bedacht om de klank of de sterkte van het geluid te verbeteren, en ontstaan er nieuwe ideeën voor nieuwe groepen van muziekinstrumenten.
Wat de vroeger bedenkers en bouwers van muziekinstrumenten konden, dat kunnen we nog steeds. Met eenvoudige middelen kun je vaak al leuke muziekinstrumenten maken, en een beetje experimenteren helpt om het geluid mooier en beter te maken. Verwacht niet dat je meteen instrumenten zult bedenken die geschikt zijn voor de grote podia, maar dat is ook helemaal niet nodig. Muziekinstrumenten die je in eigen kring kunt gebruiken zijn al heel leuk om te hebben én om te maken. Zelf maken van muziekinstrumenten is niet alleen leuk voor volwassenen, het is ook erg leuk voor kinderen. Zeker regenachtige vakantiedagen zijn ideaal om de handen uit de mouwen te steken.
Er zijn allerlei materialen die je prima kunt gebruiken voor je eigen muziekinstrument. Denk bijvoorbeeld aan lege flesjes, doppen van flesjes, stukjes pvc-buis, elastiekjes of stukjes hout. Je kunt het eigenlijk zo gek niet bedenken. Met een beetje fantasie en wat experimenten kun je heel veel gebruiken om muziekinstrumenten na te bouwen of om zelf iets heel nieuws te bedenken.
Hieronder zie je een lijstje van muziek instrumenten die je zelf kunt maken. Maar er is natuurlijk nog veel mogelijk. Laat je door je materialen inspireren en misschien brengen onderstaande instrumenten je nog op heel andere ideeën.
Met stukjes pvc-buis, bijvoorbeeld een elektriciteitsbuis kun je een mooie panfluit maken. Zaag de stukjes buis op verschillende lengtes. De onderkanten van al die stukjes maak je dicht. Nu leg je alle buisjes op volgorde van groot naar klein en je plakt of bindt de stukjes aan elkaar. Zorg dat de bovenkanten allemaal even hoog zijn. Als alles goed vast zit kun je in de buisjes blazen, net zoals je in een bierflesje doet.
Claves of ritmestokken zijn twee stukjes rondhout. Hier kun je bijvoorbeeld stukjes van een houten bezemsteel voor gebruiken. Gebruik stukjes van ongeveer twintig centimeter lengte. De zaagkanten schuur je wat af, zodat er geen scherpe randjes meer aanzitten. Als je de stokjes tegen elkaar slaat hoor je scherpe tikken. Nu gebruik je ze als ritmestokken. Het geluid wordt harder en mooier als je ze als claves gebruikt. Zet hiervoor één stokje op de vingertoppen van een half geopende vuist. Hierdoor maak je een extra klankholte. Met de ander stok sla je er nu op. Let er wel op dat je niet op je vingertoppen slaat!
Het maken van sambaballen, de maracas, vraagt iets meer tijd. Een sambabal is een bolle vorm op een stok. Voor de bolle vorm kun je plastic bakjes gebruiken, je kunt het ook wat professioneler aanpakken. In dat geval pak je een ballon, die je maar voor een klein deel opblaast. Knoop de ballon dicht. We gebruiken de techniek van papier-maché. Nu pak je een bakje met behangerslijm waar je steeds strookjes toiletpapier indoopt. Die strookjes plak je over de ballon, zodat alles goed bedekt wordt. Alleen het tuitje mag open blijven. Als alles goed bedekt is en nat van de behangerslijm laat je alles goed drogen. Dat kan een paar dagen duren. Nu knip je de ballon stuk, laat het harde omhulsel leeg. Je hebt nu precies de vorm van de sambabal. Doe in de lege vorm, of in het plastic bakje als je dat had gebruikt wat droge erwten of droge rijst. Had je een bakje gebruikt, maak er dan een gaatje in. Steek een stokje, dat je als handvat gebruikt in de opening en plak alles goed dicht. Je kunt dat eventueel opnieuw met papier-maché doen. Zo maak je ook de tweede sambabal. Als alles goed droog is kun je er natuurlijk een vrolijke schildering op aanbrengen.
Het geluid van een woodblock lijkt erg op dat van de claves. Het woord woodblock betekent letterlijk blok hout, en dat is precies wat het is. Je hebt een blokje hout nodig, dat je een beetje uitholt waardoor er een klankkamer ontstaat. Met een stokje kun je nu op de bovenkant tikken, waardoor je scherpe tikken hoort. Met een te kleine klankkamer hoor je het geluid niet zo goed.
Pak een lange kartonnen koker. Deze maak je eerst aan één kant goed dicht. Je kunt nu wat droog materiaal, zoals gruis, rijst of erwten in de buis doen en daarna maak je ook de andere kant dicht. Als je de buis omdraait valt al het materiaal naar de andere kant, wat een ruisend geluid geeft. Wil je dat het geluid langer duurt, dan zul je het materiaal moeten vertragen. Dat kun je doen door een heleboel spijkers in de zijkant van de koker te slaan.
Neem een heleboel dopjes van bierflesjes of zoiets. Deze doppen hebben een metalen kant, waardoor ze lekker geluid kunnen maken. Plastic dopjes werken hier niet. Sla met een hamer buiten op de stoep je doppen plat. Neem een flinke spijker en sla een stuk of vijf van de doppen aan één spijker. Je moet de spijker niet al te vast slaan, zodat de doppen nog heen en weer kunnen bewegen. Maak op deze manier een aantal spijkers met doppen vast aan hetzelfde stokje. Als je nu het stokje heen en weer beweegt hoor je de schellen, in ons geval de doppen, een lekker geluid maken.
Het flessenorgel vraagt weer iets meer tijd. Je hebt een aantal glazen flessen nodig, wijnflessen werken het beste. Vul de flessen allemaal verschillend met water. Als je nu tegen de fles aantikt hoor je een klank. Hoe meer water er in de fles zit, hoe groter en zwaarder het stuk is waar de klank wordt gemaakt en hoe lager de klank zal klinken. Als je het goed uitmikt kun je met je flessenorgel zelfs kleine melodietjes spelen. Het wordt nog mooier, maar ook wat moeilijker, als je de flessen kunt ophangen aan een rekje. De klank wordt daardoor mooier en beter hoorbaar.
Je ziet, er zijn allerlei ideeën te bedenken voor je eigen instrumenten. En dan hebben we het nog niet gehad over elastiekjes die je over open doosjes kunt spannen om een gitaar-achtig instrument te maken. Het is leuk om zelf te experimenteren. Misschien ben jij wel de bedenker van een heel nieuw soort instrument!
