Bij een goede mondverzorging denken veel mensen uitsluitend aan de witte en gave tanden. En natuurlijk is een mooi en gezond gebit belangrijk, maar een gezonde mondholte is meer dan je gebit alleen. Aandacht voor gezondheid gaat dus voor je mond verder dan mooie en gaatjes-vrije tanden. Je houdt je mondholte gezond door het poetsen en flossen van je tanden en kiezen, maar ook door te kiezen voor gezond eten en drinken.
Een goed en gezond gebit helpt je op verschillende manieren vooruit. Denk hierbij bijvoorbeeld aan:
Om de spijsvertering te bevorderen wordt je voedsel in je mondholte door je kiezen fijngemalen. Tegelijk met dit fijnmalen wordt het vermengd met speeksel. De enzymen in je speeksel zorgen voor de eerste stappen in het spijsverteringsproces. Bovendien wordt door die vermenging en door het fijnmalen het gemakkelijker om het voedsel door te slikken.
Misschien sta je er niet altijd bij stil, maar een gezond gebit helpt je bij het vormen van mooie klanken en dus bij je spraak. Op het moment dat je een tand mist en begint te slissen wordt zoiets pijnlijk duidelijk. Een gezond gebit is dus belangrijk voor een goede verstaanbaarheid.
Je kijkt liever naar iemand met mooie tanden dan naar iemand met bruine en afgebroken tanden. Dat geldt ook omgekeerd. Een mooi gebit geeft je daardoor ook meer vertrouwen om jezelf te presenteren in het maatschappelijk verkeer.
Wie te maken krijgt met problemen in de mondholte, zoals cariës of ontstekingen in de mondholte weet hoe lastig en pijnlijk dat kan zijn. Bovendien zorgen dit soort onaangenaamheden ervoor dat er allerlei schadelijke stoffen en bacteriën worden ingeslikt en in je lijf terecht kunnen komen.
Een gezond gebit is meer dan het ontbreken van cariës, ofwel gaatjes. In je mondholte spelen diverse factoren een rol die invloed hebben op je gebit en de gezondheid ervan:
Het speeksel voorziet in de mondholte in diverse functies. Zo zorgt het er voor dat, zoals al aangehaald, het voedsel tijdens het kauwen wordt gemengd, en dit gemakkelijker kan worden doorgeslikt. Bovendien zorgen de in het speeksel aanwezige enzymen al voor de eerste voorbereidingen voor het spijsverteringsproces. Daarnaast zorgt het speeksel ervoor dat de slijmvliezen in de mondholte vochtig en soepel blijven. Dat is niet alleen prettig bij het eten, maar ook bij het spreken en het proeven. De in het speeksel aanwezige calcium en fosfaten dragen bovendien bij aan het herstel van het tandglazuur. Slik je medicijnen die invloed hebben op de speekselproductie, dan heeft dit niet alleen een droge mond tot gevolg, maar heeft het ook effect op de gezondheid van de mondholte. In zo’n geval is overleg met de arts gewenst.
Eiwitten uit het speeksel kunnen een laagje over de tanden en kiezen vormen. Aan dit laagje kunnen bacteriën zich hechten en hierdoor zie je een gelig laagje op je tanden en kiezen. Dit laagje wordt tandplaque genoemd. De bacteriën in deze tandplaque zetten suikers om in zuren en andere schadelijke stoffen en hierdoor kunnen je tanden en kiezen aangetast raken. Het gevolg kan zijn dat je gaatjes krijgt (cariës).
De calcium in je speeksel kan ervoor zorgen dat de tandplaque die niet goed is weggepoetst kan verharden. Dit verharde laagje wordt tandsteen genoemd. Het ontstaan van tandplaque kun je met goede tandverzorging een heel eind voorkomen. Is er eenmaal sprake van tandplaque dan krijg je het niet zomaar weggepoetst en moet de tandarts of mondhygiënist er aan te pas komen.
Voor het optimaal in conditie houden van een gezonde mondholte zijn een aantal punten die de aandacht vragen:
Gezond en gevarieerd eten is belangrijk voor een goede gezondheid. Kijk je specifiek naar je gebit dan is het goed om een beperkt aantal voedingsmomenten te hebben, bijvoorbeeld drie hoofdmaaltijden en een paar keer een tussendoortje. Zo geef je de mondholte tussendoor ook de tijd om weer in goede balans te komen. Het is voor een gezonde mondholte niet goed om de hele dag door te eten en te drinken.
De meeste mensen ademen door de neus in en door de mond uit. Doordat je door de neus inademt worden schadelijke stofjes uitgefilterd door de neusslijmvliezen. Hierdoor voorkom je dat dit soort ongewenste stofjes in de mondholte terecht komen, waar ze een negatieve invloed op een gezonde mondholte hebben. Sommige mensen ademen echter niet door de neus, maar door de mond in. Dat gebeurt bij iedereen wel eens, bijvoorbeeld als door een verkoudheid de neus verstopt zit. Voor sommige mensen is een open mond echter een aangeleerde gewoonte, bijvoorbeeld door een te slappe mondmotoriek. Wie zich hiervan bewust is kan oefeningen doen om de mondmotoriek te versterken en proberen de mond gesloten te houden en bewust door de neus in te ademen.
Door de tanden te poetsen worden schadelijke bacteriën van de tanden en kiezen verwijderd voor ze een hinderlijke laag tandplaque kunnen vormen. Het is aan te raden om minimaal één keer twee minuten te poetsen voor het naar bed gaan, maar twee keer is beter. Het is belangrijk dat bij het poetsen er aandacht is voor zowel de binnenkant als de buitenkant en de bovenkant van alle tanden en kiezen. Bij het tanden poetsen kan gebruik gemaakt worden van een handtandenborstel, of van een elektrische tandenborstel. De elektrische borstel is voor de meeste mensen gemakkelijk in gebruik en de ingebouwde timer geeft met tril- en geluidssignalen elke halve minuut aan. Dat maakt het ook gemakkelijker om lang genoeg te poetsen.
Met de tandenborstel kun je wel de buitenkant van je rij tanden poetsen, maar de borstel kan niet goed tussen de tanden komen. Hier kunnen zich soms toch voedselresten vastzetten en kan zich gemakkelijker een laagje tandplaque vormen. Om ook hier te reinigen kan gebruikt geworden van speciale tand flos. Dit is een gewaxte dunne draad die gemakkelijk tussen de tanden door kan worden gehaald. Door de draad heen en weer te bewegen komen voedselresten los en wordt de beginnende tandplaque weggeveegd. De flosdraad is stevig genoeg en zal normaal gesproken niet snel breken. Eventueel kan ook een tandenstoker gebruikt worden.
