We weten allemaal wel dat de alvleesklier een orgaan is in ons lichaam, maar waar ligt het en welke functies heeft het? De alvleesvlier heeft bij volwassenen een lengte van ongeveer twaalf tot vijftien centimeter en een dikte van gemiddeld één tot drie centimeter. Het orgaan is eigenlijk een langgerekte, trosvormige klier. De alvleesklier ligt vlak voor de wervelkolom boven de dunne darm linksachter in de bovenbuik. Een belangrijke functie van het orgaan is het produceren van spijsverteringssappen om eiwitten, suikers en vetten te verteren. Het hormoon insuline en glucagon worden ook aangemaakt door kleine klieren in de alvleesklier (Eilandjes van Langerhans). Deze stoffen spelen een grote rol bij de suikerstofwisseling.
De spijsverteringsenzymen die worden geproduceerd door de alvleesklier worden normaal gesproken actief zodra ze in de dunne darm zijn. Het voedsel kan hier dan vervolgens worden verteerd. Bij een onsteking alvleesklier worden de spijsverteringsenzymen echter al actief in de alvleesklier. Hier beginnen ze dan al met het verteren, maar de alvleesklier wordt dan zelf verteerd. Als gevolg hiervan ontstaat er een ontsteking.
De meeste voorkomende vorm van pancreatitis is de oedemateuze alvleesklierontsteking. Ongeveer tachtig procent van de mensen met een ontsteking alvleesklier heeft te maken met deze vorm. Bij deze ontsteking hoopt vocht zich op in of rondom de alvleesklier en als gevolg hiervan zwelt de alvleesklier op. In de meeste gevallen verdwijnt het vocht weer vanzelf en de vooruitzichten zijn over het algemeen dus gunstig.
Een necrotiserende alvleesklierontsteking is de ernstige vorm van pancreatitis. Hierbij stergt een deel van het weefsel van de alvleesklier of het vet rondom het orgaan af. Dit proces wordt ook wel becrose genoemd, vandaar ook de naam 'necrotiserende alvleesklierontsteking'. Er is bij deze vorm een grote kans dat een bacterie zich in het afgestorven weefsel gaat nestelen. Als gevolg hiervan kan hier ook pus gaan iophopen en dit kan leiden tot de vorming van een abces (een holte gevuld met pus). Het is ook mogelijk dat er een hole ontstaat die gevuld is met lekkende alvleeskliersappen (vochtcollectie) en dit verdwijnt in de helft van de gevallen vanzelf. Het kan echter ook zo zijn dat er in deze holte ook een infectie ontstaat.
We kunnen een onderscheid maken tussen een acute en een chronische alvleesklierontsteking. Bij een acute alvleesklierontsteking treden de symptomen spontaan op en ook meteen in alle hevigheid. Een chronische alvleesklierontsteking is blijvend, maar de symptomen treden wel in lichtere mate op. In sommige perioden kan iemand zelfs helemaal geen last heb van de symptomen, terwijl het in andere perioden juist weer veel heviger is.
Het is niet altijd precies duidelijk waarom een ontsteking alvleesklier ontstaat. Wel wordt deze aandoening vaak veroorzaakt als gevolg van overmatig alcoholgebruik of galstenen. Als we het hebben over de chronische vorm, kan dit ook zijn ontstaan door een erfelijke aanleg of als bijwerking van medicijnen. Het is ook mogelijk dat de alvleesklier beschadigd is of dat een stofwisselingsziekte of een virusinfectie de veroorzaker is.
Als je te maken krijgt met een ontsteking alvleesklier, kun je dit herkennen aan een hevige pijn links en in het midden van de buik. Het is ook mogelijk dat deze pijn verder uitstraalt naar de linkerzij, de rug en de linkerschouder. Verder kun je ook last krijgen van misselijkheid en braken. Daarnaast zijn een snelle ademhaling, koorts en een verminderde eetlust eveneens mogelijke klachten.
De klachten bij de chronische vorm van pancreatitis zijn over het algemeen minder hevig of periodes met hevige klachten en weinig tot geen klachten wisselen zich af. Wel is het zo dat er bij de chronische vorm ook andere symptomen kunnen optreden. Aangezien de functie van de alvleesklier steeds meer achteruit zal gaan, kun je ook te maken krijgen met spijsverteringsstoornissen. Zo kan het voorkomen dat je last krijgt van diarree, omdat het voedsel in de darmen niet voldoende indikt door een tekort aan spijsverteringsenzymen. De spijsverteringsstoornissen kunnen er ook voor zorgen dat je veel afvalt. Verder is het mogelijk dat de alvleesklier uiteindelijk stopt met de productie van insuline, waardoor er suikerziekte kan optreden.
Over het algemeen zul je met een acute of chronische ontsteking alvleesklier niet te maken krijgen met complicaties, maar dit is echter wel mogelijk. Zo kan het voorkomen dat de darmen stil komen te liggen en je kunt te maken krijgen met ademhalingsproblemen. Andere complicaties van een alvleesklierontsteking zijn een ernstige daling van de bloeddruk, geelzucht en pseudocysten.
Als je klachten ondervindt die duiden op een ontsteking alvleesklier, dien je direct contact op te nemen met de huisarts. Hij of zij kan je vervolgens doorverwijzen naar een internist of een maag-darm-leverarts. Er worden verschillende onderzoeken gedaan om te kijken of het inderdaad om een alvleesklierontsteking gaat. Zo worden er bijvoorbeeld een bloedonderzoek, een echografie en een CT-scan of een MRI scan uitgevoerd. Ook zal de arts een röntgenfoto maken indien de darmen stil zijn komen te liggen als gevolg van een acute alvleesklierontsteking.
Een acute en chronische alvleesklierontsteking worden meestal behandeld door de onderliggende oorzaak weg te nemen. Een chronische ontsteking zal echter nooit genezen, maar de symptomen kunnen wel worden verlicht.Als de ontsteking is veroorzaakt door alcoholgebruik, wordt geadviseerd om geen alcohol meer te nuttigen. Indien galstenen het probleem zijn, zullen deze worden verwijderd met behulp van een ERCP. Het is echter niet altijd duidelijk wat de onderliggende oorzaak is en daarom kan de onsteking niet altijd op deze manier worden behandeld.
Indien er sprake is van een acute ontsteking alvleesklier, wordt je eigenlijk altijd opgenomen in het ziekenhuis. Hier krijg je een infuus waarmee vocht wordt toegediend en in sommige gevallen ook sondevoeding. Verder worden er pijnstillers voorgeschreven als de buikpijnklachten hevig zijn. Bij een chronische alvleesklier wordt er soms voor gekozen om een operatie uit te voeren om de pijnklachten te bestrijden. Hierdoor kan ontstoken littekenweefsel worden verwijderd. Daarnaast is het ook mogelijk dat er een operatie moet worden gedaan om het alvleeskliersap weer goed naar de dunne darm te laten lopen.
Als je een ontsteking alvleesklier hebt en je wilt hier zo snel mogelijk vanaf of je wilt de klachten verminderen, is het belangrijk dat je geen alcohol drinkt, niet rookt en gezond eet.
