De winter begint ieder jaar op 21 december, de astronomische winter. De winter is vaak te herkennen aan kou, ijzel, vorst, sneeuw en ijs. Er zijn veel mensen die geen zin hebben in de winter, ze houden niet van de koude en gure dagen. Het is ook vroeg donker.
We kennen vier seizoenen en de seizoenen duren allemaal precies drie maanden. Als de winter is afgelopen, volgt de lente. De lente begint op 20 maart dus de winter eindigt dan. Niet overal wordt dezelfde indeling gehanteerd. Er zijn ook landen die bijvoorbeeld de Ierse kalender gebruiken (zoals Ierland zelf). Daar wordt de periode van de winter bepaald door de duur van de dag. Er zijn ook Europese landen die 11 november zien als de dag van het begin van de meteorologische winter (het feest van Sint Maarten). De meteorologische lente zal dan beginnen op Valentijnsdag (14 februari). Dan is er nog de Chinese astronomie en dan begint de meteorologische winter op 7 november. Veel verschillende data voor de start van de winter, zoals je leest.
Veel mensen hopen vaak op een witte winter en dan met name een witte kerst. In Nederland is de kans hierop wel erg klein. Sneeuw in de winter zorgt voor prachtige winterplaatjes, maar ook voor ongemak en ongelukken door gladde wegen.
De winter is een van de seizoenen (ander woord voor seizoen is jaargetijde) en het afwisselen van de winter met de andere seizoenen heeft te maken met de schuine stand van de aardas. Gedurende de wintermaanden staat de aardas van de zon af op het noordelijk halfrond, maar in de zomer staat deze naar de zon toe. Als er dan gekeken wordt naar het zuidelijk halfrond, dan is dat precies omgekeerd. De winter kunnen we herkennen aan de lagere temperaturen, kale bomen en struiken en de dagen zijn ook wat korter (het is eerder donker).
In de winter verandert er veel, ook voor het dierenrijk. Sommige dieren overwinteren en dat kan alleen wanneer er verschillende morfologische en gedrag gerelateerde veranderingen plaatsvinden. Voorbeelden daarvan zijn de vogeltrek en de winterslaap, want dan wordt de stofwisseling verminderd. De camouflage van sommige dieren is dan ook anders, hierbij kun je denken aan de sneeuwhaas, de wezel en de poolvos bijvoorbeeld. Deze dieren worden dan net als de omgeving helemaal wit en zo zijn ze bijna niet te herkennen. Een ander opvallend item voor de winter is dat de eenjarige planten organismen zijn die in de winter niet overleven (vaste planten wel).
In de winter zijn er veel activiteiten waar je aan deel kunt nemen die de rest van het jaar niet vanzelfsprekend zijn. Een voorbeeld daarvan is de wintersport, in de sneeuw kun je bijvoorbeeld bobsleeën, maar ook skiën en snowboarden. Denk ook eens aan het rondrijden op een sneeuwscooter, sneeuwballen gooien, sleeën of sneeuwpoppen maken. Op het ijs kun je ijsfietsen, varen met een ijsboot, ijsduiken, ijsracen, schaatsen of een ijssculptuur maken of bekijken.
In de winter zijn er veel mensen die zich minder goed voelen. De gemoedstoestand van mensen verandert dan, dit kan komen doordat er veel minder zon is en mensen kunnen zich dan neerslachtiger voelen. Als het ernstig is, dan kan het een winterdepressie worden genoemd. Sommige mensen zijn er extra gevoelig voor. Er zijn ook mensen die er helemaal geen last van hebben en die genieten van de winter.
In de winter is de temperatuur gemiddeld 2,4 graden in het noordoosten en 4,2 graden in het zuidwesten. Als je naar de oostelijke helft gaat kijken en dan naar de temperatuur in de nacht, dan ligt deze vaak enkele tienden onder de nul graden. Als je dan naar het westen kijkt, dan is dat vaak een paar graden boven nul. Het kan ook zijn dat we een keer een winter hebben met temperaturen ver onder nul. Dan kunnen we spreken van een strenge winter. Om vast te stellen of dat het een strenge, koude, normale of zachte winter is, wordt er gekeken naar het koude getal of Hellmangetal. Dit is dan de belangrijkste maatstaaf. Als het gaat over een koude getal tussen de 40 en de 100, dan wil dat zeggen dat het een normale winter is. Als het koude getal boven de 300 is, dan is het een strenge winter en tussen de 100 en de 300 dan is het abnormaal koud in de winter. Als het koude getal onder de 40 ligt, dan is het een zachte tot zeer zachte winter.
Nog een paar aspecten die bij de winter horen en leuk zijn om te weten:
