Een ondernemingsraad is een invloedrijk orgaan binnen een organisatie. De raad dient opgezet te worden bij 50 werknemers die werkzaam zijn bij een bedrijf. De ondernemingsraad (OR) bestaat uit personeelsleden van het bedrijf. De leden van het OR dienen tijdens een verkiezing door het personeel uitgekozen te worden. Vanzelfsprekend worden er enkel personeelsleden gekozen die ook daadwerkelijk interesse hebben om deel te nemen aan de ondernemingsraad.
Na 3 jaar dienen de OR-leden gezamenlijk weer af te treden en zich eventueel opnieuw herkiesbaar te stellen. Mocht er tussendoor een nieuw OR-lid zijn, dan dient dit lid af te treden op het moment dat zijn voorganger af zou moeten treden. Dit kan dus veranderen met het termijn van de andere OR-leden.
Het doel van de OR is om namens het personeel te overleggen over personeelszaken of andere gerelateerde zaken en vervolgens dit weer door te geven aan het management. Het OR vertegenwoordigt hierbij het personeel en brengt ideeën en adviezen naar de werkgever.
Afhankelijk van de grootte van een bedrijf worden het aantal OR-leden gekozen. De raad kan uit maximaal 25 leden bestaan. Wanneer een bedrijf minder dan 50 medewerkers heeft kan een personeelsvertegenwoordiging opgezet worden. Het hebben van een personeelsvertegenwoordiging is niet verplicht. Om deze reden staan de taken ook niet vast zoals bij een ondernemingsraad.
Een OR heeft diverse taken die vast zijn gelegd in de Wet van de ondernemingsraden. Bij het optimaal uitvoeren van deze taken kan de OR het meeste invloed uitoefenen. De taken van een OR bestaan uit:
Verbeteren van het milieu op kantoor; hierbij kan er gedacht worden aan het kantoor verduurzamen;
Aandacht besteden aan de diversiteit op de werkvloer;
Opletten of iedereen binnen het bedrijf dezelfde rechten heeft en kansen krijgt; geen ongelijkheid tussen mannen of vrouwen;
Het bewaken van de arbeidsomstandigheden en de arbeidsvoorwaarden;
Meedenken over de toekomstplannen van het bedrijf en eventueel daarop inspelen;
In gesprek gaan met collega’s over de arbeidsomstandigheden en andere werkgerelateerde onderwerpen om zo eventuele pijnpunten op de werkvloer te kunnen spotten.
Zoals hierboven te lezen is, dient een OR naast de reguliere werkzaamheden nog een tal van andere werkzaamheden uit te voeren. Het is daarom belangrijk dat een OR-lid goed op de hoogte is van deze taken en ook aangeeft tijd te hebben om deze taken uit te voeren. Wanneer de OR-leden hun taken niet kunnen uitvoeren of half werk leveren zal de raad weinig tot geen zin hebben.
Om deze taken goed uit te kunnen voeren, dienen de leden een goed inzicht en inlevingsvermogen te hebben. Zij moeten draagvlak kunnen creëren en ook toenaderbaar zijn voor de andere personeelsleden.
Daarom is het belangrijk dat tijdens een verkiezing van de nieuwe raad goed nagedacht wordt over de bovenstaande punten.
Zoals eerder beschreven heeft de ondernemingsraad een grote invloed op de werkgever. Dit kunnen zij alleen hebben als de raad functioneert naar behoren. Een OR heeft diverse rechten waarbij zij invloed op uit kunnen oefenen. Deze rechten zijn ook weer vastgesteld in de wet:
Initiatiefrecht
Instemmingsrecht
Adviesrecht
Recht op informatie (van de werkgever)
Initiatiefrecht
Het initiatiefrecht zorgt ervoor dat de OR ongevraagd voorstellen mag doen over sociale, financiële, economische en organisatorische zaken. Als het bedrijf over het gedane voorstel wil beslissen, dienen zij eerst met het OR te overleggen. Dit moet minstens één overleg zijn, maar het mogen ook meerdere overleggen zijn. Na het overleg dient het bedrijf zo snel mogelijk schriftelijk uit te leggen wat de beslissing is.
Instemmingsrecht
Indien het bedrijf wijzigingen wil maken in bijvoorbeeld de werktijden, het opleidingstraject of een voorstel wil doen over de arbeidsomstandigheden moet dit eerst overlegd worden met het OR. Het OR zal dan samen met de werkgever kijken en bepalen of dit in het voordeel of nadeel is van het personeel.
Als de werkgever niet overlegd met het OR of wanneer het OR niet akkoord gaat met de nieuwe regeling en de werkgever het toch doorvoert. Kan de OR naar de kantonrechter stappen en zal de rechter uiteindelijk een besluit moeten nemen.
Adviesrecht
De OR kan ook invloed uitoefenen op het adviesrecht van een organisatie. Als het bedrijf besluit te gaan fuseren of juist te reorganiseren horen zij advies te vragen aan het OR. Het advies dat de OR uitbrengt moet in acht genomen worden bij het maken van een beslissing. Wordt dit niet gedaan? Dan moet er een duidelijke reden gegeven worden voor het maken van een andere beslissing. Indien dit niet gebeurt, mag het bedrijf het definitieve besluit niet uitvoeren en moet het OR bepalen of ze in beroep gaan of niet. Vervolgens bepaalt het gerechtshof of het besluit wel of niet mag doorgaan.
Recht op informatie
Om bepaalde taken uit te kunnen voeren heeft de ondernemingsraad informatie nodig over het bedrijf. Hierbij kan gedacht worden aan een jaarrekening, beleidsplannen of een sociaal jaarverslag. De informatie kan opgevraagd worden wanneer het OR dit nodig vindt. In een bedrijf met meer dan 100 werknemers is het verplicht om deze informatie te delen met het OR.
Ten slotte, moet er twee keer per jaar een vergadering plaatsvinden tussen het OR en het management.
Wanneer de ondernemingsraad geen gebruik maakt van de rechten of niet op de hoogte is van de rechten en verplichtingen die zij hebben dan kan dit een negatieve invloed hebben op het functioneren. Om ervoor te zorgen dat de raad optimaal gebruik maakt van deze rechten kan er een extern bedrijf ingeschakeld worden om een ondernemingsraad training of cursus te geven.
In een ideale wereld functioneert de ondernemingsraad precies zoals van ze verwacht wordt. Maar, in de realiteit gaat het vaak toch wat anders. Omdat een ondernemingsraad uit personeelsleden bestaan die ook naast de raad bezig zijn met hun werk kan er weinig tijd overblijven voor de raad. Ook kan het soms niet duidelijk zijn wat een raad precies moet doen en wat van ze verwacht wordt. Nog een ander probleem kan zijn dat het management niet wil luisteren naar het advies dat gegeven wordt en dat de raad gedemotiveerd wordt hierdoor. Ondanks de rechten die ze hebben om naar de rechter of het gerechtshof te stappen.
Wanneer een ondernemingsraad zulke problemen ervaart kan er hulp ingeschakeld worden. Er zijn diverse trainingen opgericht om een ondernemingsraad beter te laten functioneren. Enkele voorbeelden van trainingen zijn:
Hulp bieden voor een nieuw OR-lid
Meer invloed uitoefenen op het bestuur
Een basistraining voor het OR
Maatwerking training ondernemingsraad
De ondernemingsraad naar een hoger niveau brengen
Conclusie:
Een ondernemingsraad is een raad dat opgericht wordt bij een bedrijf met minimaal 50 werknemers. De raad bestaat uit personeelsleden die gekozen worden door collega’s. Het doel van een ondernemingsraad is om op te komen voor de belangen van het personeel en mee te denken bij beslissingen die het bestuur wil maken. Een ondernemingsraad heeft diverse verplichte taken die ze moeten uitvoeren en hebben ook vier rechten om deze taken uit te kunnen voeren. Wanneer de ondernemingsraad deze rechten niet kent, wordt het moeilijk om goed te kunnen functioneren en invloed te kunnen uitoefenen. Om beter te kunnen functioneren kan de raad diverse trainingen volgen.
