Hoewel er tegenwoordig veel digitaal wordt gecommuniceerd worden er ook nog veel brieven en kaarten verstuurd. Het is logisch dat er aan de verzending van poststukken een financieel kantje zit. Tot 1840 was het de ontvanger van een brief die betaalde, maar dat bleek in de praktijk niet zo handig. Stel je maar eens voor, soms waren de geadresseerden niet thuis, wilden ze het poststuk niet aannemen of waren ze verhuisd of overleden. Er was in zo’n geval wel een postdienst geleverd waarvoor niet betaald was. Met de introductie van de postzegel veranderde dat. Die eerste postzegel werd in het Verenigd Koninkrijk uitgegeven in het jaar 1840. Door het kopen en plakken van de postzegel was het voortaan de afzender van het poststuk die vooraf betaalde voor de te leveren postdienst. Het idee om postzegels te gebruiken om de betaling van de postdienst te leveren sloeg aan, andere landen volgden snel. In België werden vanaf 1848 postzegels gebruikt, in Nederland was dat vanaf 1851. Postzegels worden dus al zo’n 170 jaar gebruikt op poststukken.
Het verwerken van een poststuk lijkt simpel. Je stopt je brief in één van de brievenbussen van PostNL, ze wordt vervolgens opgehaald en bij de ontvanger in de brievenbus gestopt. Inderdaad lijkt het nogal rechttoe-rechtaan, maar het wordt een stuk ingewikkelder als je bedenkt dat er vele duizenden poststukken op verschillende plaatsen moeten worden opgehaald en op totaal verschillende bestemmingen in de juiste brievenbussen gestopt, en dat bovendien nog eens binnen één twee dagen. Het verwerken van al die poststukken is een complex en arbeidsintensief proces, waar dan ook een stevig prijskaartje aan hangt. Het zijn de postzegels die we op onze kaarten en brieven plakken die dit hele proces moeten financieren.
Met de opkomst van alle digitale mogelijkheden om met elkaar te communiceren, die bovendien allemaal een heel stuk sneller zijn dan de gewone brieven-post, is het goed te begrijpen dat het totale postvolume al jaren terugloopt met wel zo’n tien procent per jaar. Dat betekent logischerwijs dat er minder inkomsten zijn. Toch stellen we prijs op een goed georganiseerde postdienst. Met teruglopende inkomsten is het niet mogelijk om dezelfde dienstverlening overeind te houden.
Om het verschil tussen uitgaven in inkomsten op te vangen heeft PostNL de afgelopen jaren allerlei maatregelen genomen. Er werd waar mogelijk bezuinigd, op personeel en kantoren. Postkantoren hebben het veld moeten ruimen en daarvoor in de plaats vinden we nu postloketten en postagentschappen in winkels of bij benzinestations. Waar mogelijk zijn de verwerkingsprocessen geoptimaliseerd, geautomatiseerd en efficiënter gemaakt. Maar dat was niet genoeg. Het was onvermijdelijk dat er ook iets aan de tarievenkant moest gebeuren. Zo zijn we de afgelopen jaren steeds met nieuwe tariefsverhogingen geconfronteerd en is de verwachting dat deze stijging van tarieven ook de komende jaren nog zal doorgaan. Deze reeks van tariefverhogingen voor de postdiensten is overigens geen uitsluitend Nederlands gegeven, het is een trend die je ook in onze buurlanden en elders in de wereld aantreft.
Op de postzegel kon je vroeger zien hoeveel deze waard was. Om aan het juiste tarief te komen kon je ofwel één zegel met de juiste waarde plakken, of je koos voor een combinatie van verschillende zegels. Zeker na een tariefwijziging moest er flink worden bijgeplakt, de oude zegels hadden immers nog een ontoereikende waarde. Was het tarief met twee cent gestegen, dan moest je een aantal zegels van 2 cent kopen en er elke keer eentje van bijplakken, tot je oude voorraad postzegels op was. Dat was op de eerste plaats onhandig voor de consument, maar het leidde bovendien tot ongewenste kostenstijgingen voor PostNL, en dat in een tijd dat er toch al flink bezuinigd moest worden. De kosten van het drukken van zegels van één of enkele centen waren relatief te hoog. Maar hier is iets op gevonden.
Tegenwoordig vind je op een zegel geen bedrag meer aangegeven. In plaats daarvan zie je een waarde-aanduiding, ofwel een 1 ofwel een 2. Een zegel met de aanduiding 2 is precies evenveel waard als twee zegels van 1. Je gebruikt een zegel met aanduiding 1 voor een gewoon poststuk tot 20 gram. Stijgt het tarief, dan kun je je oude zegels gewoon blijven gebruiken en je hoeft dus niets extra’s bij te plakken. Het is zelfs slim om vlak voor een tariefverhoging nog wat extra zegels in huis te halen, je betaalt dan de oude prijs en gebruikt de zegels in een tijd dat het nieuwe tarief geldig is. Dit is niet alleen prettig voor de consument. Ook PostNL profiteert, omdat er geen extra kosten gemaakt hoeven worden voor bijplak-zegels.
Brieven en kaarten binnen Nederland
0 – 20 gram: € 0,78. Je plakt één zegel met aanduiding 1.
20 – 50 gram: € 1,56. Je plakt één zegel met aanduiding 2, of twee met aanduiding 1.
50 – 100 gram: € 2,34. Je plakt een combinatie van zegels die samen de waarde 3 opleveren.
100 – 250 gram: € 3,12. Je plakt een combinatie van zegels die samen de waarde 4 opleveren
250 gram – 2 kilogram: € 3,80. Je plakt een combinatie van zegels die samen de waarde 5 opleveren.
Aangetekende verzending is voor alle bovenstaande categorieën € 8,35. Print je de zegel voor de aangetekende verzending zelf uit, dan betaal je € 7,90
Brieven en kaarten internationaal
Pakketten binnen Nederland
Pakketten internationaal
