De ziekte van Parkinson is een neurologische aandoening die langzaam verergerd. Het is een ongeneeslijke ziekte die op elke leeftijd kan voorkomen, maar meestal zijn de mensen met Parkinson ouder dan 50 jaar. De ziekte gaat gepaard met klachten van algehele stijfheid, trillen van de armen en benen en bewegingsarmoede. Er zijn nog een aantal anderen ziekten die veel weg hebben van Parkinson, maar op een andere manier verlopen of gepaard gaan met andere klachten. Deze aandoeningen worden ook wel aangeduid met de term parkinsonisme.
De oorzaak van de ziekte van Parkinson is een tekort aan het stofje neurotransmitter dopamine. Dit stofje ligt in een diep gelegen gebied van de hersenen. In dit gebied worden de automatische bewegingen geregeld door verschillende hersencellen die met elkaar communiceren. Voor de communicatie zijn stofjes nodig die ook wel neurotransmitters worden genoemd.
Bij iemand met de ziekte van Parkinson raken de hersencellen in dit gebied beschadigd en daardoor ontstaat er een tekort aan de neurotransmitter dopamine. Het is niet bekend waarom deze hersencellen beschadigd raken, maar we weten wel dat er een familiaire aanleg is voor de ziekte van Parkinson. De klachten van Parkinson ontstaan pas als 80% van de hersencellen in dit diep gelegen gebied kapot is.
Indien er sprake is van parkinsonisme is er vaak wel een oorzaak aan te wijzen. De ziektes die hieronder vallen kunnen worden veroorzaakt door medicijnen die worden ingenomen om een psychose te behandelen, meerdere beroertes, onrust bij ouderen of een infectie van de hersenen. Parkinsonisme kan ook ontstaan als gevolg van meerdere zeldzame hersenziekten of een teveel aan hersenvocht in de hersenen.
Het kenmerk dat als eerste optreedt bij de ziekte van parkinson is een verandering in de manier van bewegen. In de meeste gevallen beginnen de klachten aan één kant van het lichaam. Het komt bijvoorbeeld vaak voor dat een van de handen gaat trillen. In een later stadium kunnen de verschijnselen ook aan de andere kant ontstaan. In de loop der jaren kunnen er meer klachten gaan optreden en de klachten worden geleidelijk erger.
Je kunt de ziekte van Parkinson dus in eerste instantie herkennen aan een verandering in de manier van bewegen. Zo kun je last hebben van trillende armen, handen en benen. Ook kan de ziekte gepaard gaan met stramheid, traagheid en minder uitdrukking in het gezicht. Verder kan het moeilijker worden om te fietsen, te schrijven en te stoppen tijdens het lopen. Wankelen en schuifelen zijn ook enkele kenmerkende symptomen van Parkinson.
Daarnaast heeft de ziekte ook invloed op je emoties. Je kunt je depressief en angstig gaan voelen, maar ook lusteloos en verward. Er kan eveneens een verandering in gedrag optreden. Veel mensen met de ziekte van Parkinson worden vergeetachtig (dementie), zien of horen dingen die er niet zijn en zijn moeilijk af te remmen. Ook kun je bij parkinson meer behoefte krijgen aan winkelen, gokken, eten of seks.
Verder kan het lichaam anders gaan werken. Je kunt je vaker verslikken en last krijgen van verstoppingen. Veel zweten, kwijlen en afvallen komen ook vaak voor. Daarnaast kun je te maken krijgen met een erectiestoornis of plasproblemen. Andere lichamelijke kenmerken van Parkinson zijn minder goed ruiken, veel zweten en duizeligheid. Het kan tevens je slaap beïnvloeden. Mensen met Parkinson worden 's nachts vaak wakker en kunnen daarna moeilijk inslapen.Ook kun je 's nachts last hebben van rusteloze benen, krampen en angst en overdag vaak zomaar in slaap vallen.
Het verloop van de ziekte van Parkinson verschilt per persoon. Bij sommige personen treden slechts enkele verschijnselen op, terwijl anderen met veel meer klachten te maken krijgen.
De diagnose van de ziekte van Parkinson wordt gedaan door een neuroloog. Hierbij wordt gelet op de uiterlijke verschijnselen. Eventueel kan er nog een nader onderzoek worden gedaan met bijvoorbeeld een hersenscan. Aan de hand hiervan kunnen andere oorzaken worden uitgesloten. Als de patiënt goed reageert op het antiparkinson medicijn levodopa, wordt de diagnose bevestigd. Het is echter nooit helemaal 100% zeker of iemand inderdaad de ziekte van Parkinson heeft.
Nadat de neuroloog de diagnose Parkinson heeft gesteld, kan er eventueel worden gestart met de behandeling. Er is helaas geen behandeling die leidt tot genezing, maar de symptomen van de ziekte kunnen wel worden bestreden. Er wordt in de meeste gevallen gekozen voor een behandeling met medicijnen. Deze medicijnen zorgen ervoor dat er meer dopamine beschikbaar komt in de hersenen, waardoor je je weer zelfstandig kunt redden. Er zijn veel verschillende soorten medicijnen voor de ziekte van Parkinson en samen met de neuroloog moet er worden gekeken wat de juiste medicijnen zijn, in welke hoeveelheden je ze dient in te nemen en op welke tijdstippen.
Als de ziekte van Parkinson een ernstige vorm heeft aangenomen, kan er ook worden gekozen voor een operatieve behandeling. Hierbij wordt er een stimulator in het hoofd geplaatst die bepaalde gebieden in de hersenen stimuleert. De stijfheid en het trillen zullen hierdoor verminderen. Dit soort operaties worden enkel uitgevoerd door neurochirurgen in een centrum dat hierin gespecialiseerd is. In sommige gevallen is het beter om een bepaald gebied in de hersenen uit te schakelen. Dit kan ervoor zorgen dat de overtollige bewegingen stoppen.
Naast een behandeling met medicijnen en eventueel ook een operatieve behandeling worden vaak ook de fysiotherapeut, ergotherapeur en logopedist ingeschakeld. Zij begeleiden je om ervoor te zorgen dat je jezelf toch zo goed mogelijk kunt redden ondanks de beperkingen. De fysiotherapeut helpt bij het bewegen en geeft eventueel advies over bepaalde hulpmmiddelen. De ergotherapeut zal je leren hoe je voor jezelf kunt zorgen en bepaalde hobby's kunt uitvoeren. De logopodist helpt je bij het optimaal gebruiken van je stem en biedt eventueel ook ondersteuning bij slikproblemen. In sommige gevallen wordt er eveneens een maatschappelijk werkende, een psycholoog of een diëtist ingeschakeld.
Waarschijnlijk wil je het liefst zoveel mogelijk zelfstandig kunnen leven en zo min mogelijk last hebben van de symptomen. Probeer daarom in goede conditie te blijven en zoveel mogelijk zelf te blijven doen. Beweeg elke dag minstens een half uur (wandelen, fietsen, zwemmen, dansen). Vraag de fysio- of ergotherapeut eventueel om advies als het bewegen moeilijk gaat. Soms is het beter om gebruik te maken van hulpmiddelen.
De medicijnen die worden voorgeschreven bij de ziekte van Parkinson kunnen ervoor zorgen dat je overdag in slaap valt en daardoor 's nachts niet meer kunt slapen. Je kunt het beste proberen om gedurende de dag wakker te blijven en eventueel alleen een middagdutje te doen.
