Hoe zie je dat iemand een zonnesteek heeft opgelopen? Een zonnesteek herken je aan de volgende uiterlijke kenmerken:
Als je ziet dat iemand een zonnesteek heeft opgelopen, dan zorg je er in de eerste plaats voor dat hij of zij in een koele omgeving wordt gelegd of gezet. Geef de patiënt rust. Laat hem of haar drinken, maar zorg ervoor dat het drinken niet ijskoud is. Waarschuw een arts, als de toestand verslechtert, duidelijk niet verbetert en uiteraard bij twijfel.
Iedereen kan een zonnesteek oplopen. Een zonnesteek ontstaat door de straling van de zon op de nek en het hoofd (meest kwetsbare plekken). Bijvoorbeeld als je op het strand ligt te zonnen, in slaap valt en de zon constant op je hoofd of nek schijnt, zonder dat jij een keer anders gaat liggen, een duik in het water neemt, een hoed draagt enz. Er is direct contact van de zonnestraling op het lichaam. Het dragen van een pet kan je hoofd beschermen, echter je nek staat dan nog steeds bloot aan de zonnestraling. Het dragen van een hoed geeft meer bescherming namelijk van het hoofd en de nek. Zoals gezegd verhoogt directe straling van de zon op het lichaam de kans op een zonnesteek. Wanneer het erg warm is, zul je veel zweten. Als je veel zweet neemt het zoutgehalte in je lichaam sterk af. Ook een laag zoutgehalte kan de kans op een zonnesteek vergroten. Dus veel drinken en luchtige kleding dragen.
Voor alle vervelende aandoeningen geldt dat voorkomen beter is dan genezen. Dat geldt dus ook voor zonnesteek, die niet geheel ongevaarlijk is, maar zelfs levensbedreigend kan zijn. Je kunt proberen om zonnesteek te voorkomen door:
Elke ehbo'er zal de symptomen van zonnesteek herkennen. Tijdens een wandeltocht moeten zij er op voorbereid zijn dat er mensen uit kunnen vallen door zonnesteek. Het slachtoffer zal afgevoerd worden naar een koele plek, in elk geval uit de zon worden gelegd of gezet. Hij of zij mag zich niet inspannen, maar moet wel drinken (drinken dat niet te koud is). 1-1-2 wordt gebeld als de toestand niet positief verandert.
Een zonnesteek of zonneslag, zo wordt een zonnesteek in België genoemd, kan iedereen oplopen die onbeschermd tijdens een warme zomerse dag, waarop de zonnekracht hoog is, buiten komt. Na de zonnesteek voel je je ziek. Je lichaam is sterk verhit, waardoor je temperatuur stijgt. Bij een te hoge lichaamstemperatuur kan het lichaam de warmte niet meer op een natuurlijke manier afvoeren. Je kunt zelfs bewusteloos raken en overlijden door zonnesteek. Zonnesteek krijg je door een teveel aan zon, hitte en directe zonnestraling met een tekort aan water en schaduw. Tussen oververhitting en een zonnesteek zit een groot verschil. Bij oververhitting hoeft de zon geen rol te spelen, bij een zonnesteek is de zon altijd de boosdoener. Zonnesteek wordt ook wel een hitteberoerte genoemd en is een zeer ernstig verschijnsel.
Het slachtoffer moet naar een koele omgeving worden gebracht, uiteraard uit de zon, mag zich niet inspannen, moet drinken en moet in de gaten gehouden worden. Na een zonnesteek kan iemand flauwvallen, bewusteloos worden en zelfs overlijden. Als er dus, na de genoemde maatregelen, geen verbetering optreedt moet je een arts waarschuwen en niet te lang afwachten, ook bij twijfel schakel je een arts in of bel je 1-1-2.
Ja, ook dieren kunnen een zonnesteek oplopen. Wanneer een dier zich bevindt op een plek met een hoge temperatuur en een hoge vochtigheidsgraad, kan het bevangen worden door de warmte en hieraan bezwijken (overlijden). Wat gebeurt er? De temperatuur van het lichaam van het dier stijgt en het dier kan zelf die temperatuur niet meer omlaag krijgen door te zweten en te hijgen. Het gevolg is dat het dier overlijdt. Een vreselijk voorbeeld is de hond die in de auto op zijn baasje wacht. Toen het baasje de auto parkeerde stond deze in de schaduw, even later volop in de zon…. Of het baasje is net even wat langer weggebleven dan de bedoeling was, met vreselijke gevolgen. Let op dieren als de zon op volle kracht schijnt, zorg voor een schaduwplek en water, ook voor paarden en koeien in de wei. In sommige gevallen is het dier nog te redden, haal het dier uit de warme omgeving, breng zijn temperatuur omlaag, bied hulp en snel. Kun je zelf niet naar en dierenarts rijden, bel dan gerust de dierenambulance.
Je loopt een zonnesteek op. Je lichaam is oververhit en je lichaamstemperatuur stijgt. Je lichaam is niet meer in staat de temperatuur te regelen en omlaag te brengen door zweten. De temperatuur daalt niet. Een zonnesteek kent 3 vormen, hieronder volgen ze met de bijbehorende symptomen.
Zonnesteek is dus niet onschuldig, maar kan een zeer gevaarlijke vorm aannemen. Je weet nu wat zonnesteek is, wat je moet doen om deze te voorkomen, maar ook wat je te doen staat als er iemand in jouw omgeving een zonnesteek oploopt. Je weet nu hoe je kunt helpen en dat voelt beter dan machteloos toekijken. Bel een arts of 1-1-2 als de toestand levensbedreigend is, als je de toestand niet in kunt schatten en uiteraard ook bij twijfel.
