Zweten wordt meestal niet als aangenaam ervaren, maar het heeft wel verschillende belangrijke functies. Allereerst wordt door zweten de temperatuur in ons lichaam gereguleerd. Dit wordt gedaan door de zogenaamde eccriene zweetkliertjes die over het gehele lichaam verspreid zijn. Op momenten dat de lichaamstemperatuur stijgt, gaan de zweetklieren vocht uitscheiden. Dit vormt een laagje water op je huid en het vocht zal vervolgens verdampen. Het verdampte vocht neemt de warmte van het lichaam mee, waardoor de lichaamstemperatuur afneemt. Op momenten dat je je zwaar inspant of op warme dagen, maakt ons lichaam gebruik van dit mechanisme om af te koelen. Hierdoor kan oververhitting van het lichaam worden voorkomen.
Verder zorgen de eccriene zweetkliertjes er ook voor dat de handpalmen vochtig blijven. Als je iets vastpakt, heb je hierdoor meer grip. Ook op momenten dat je heftige emoties ervaart, zullen de eccriene zweetkliertjes extra worden gestimuleerd. Dit kan bijvoorbeeld voorkomen op momenten dat je heel boos, bang of zenuwachtig bent. Als gevolg van de emoties, maakt je lichaam meer adrenaline aan. Hierdoor gaat je hart sneller kloppen en gaat je ademhaling eveneens omhoog. Zweten is hiervan het directe gevolg. In dit soort situaties is zweten dus een reactie van het lichaam op de emoties, maar het heeft geen duidelijke functie.
Naast eccriene zweetkliertjes zijn er ook apocriene zweetkliertjes. Deze klieren worden door het lichaam gebruikt om te communiceren door bepaalde geuren af te scheiden. Deze vorm van communicatie is onbewust en heeft veel invloed op de reactie van de ander. Aprocrien zweet wordt de gehele dag door in kleine hoeveelheden geproduceerd. Ze scheiden voornamelijk vetten uit, zoals cholesterol, vetzuren en triglyceriden. Het zweet dat door de apocriene zweetkliertjes wordt afgescheiden is bedoeld voor seksuele doeleinden. Het bevat zogenaamde feromonen die bij de andere persoon direct naar de hypofyse in de hersenen worden gestuurd. Het bepaalt of de ander jou aantrekkelijk vindt of juist helemaal niet.
Zweet zelf is eigenlijk geurloos. Bacteriën kunnen er echter voor zorgen dat zweet gaat stinken, aangezien deze micro-organismen het zweet omzetten naar geurende stoffen. Aangezien er onder de oksels en op de voeten veel bacteriën aanwezig zijn, stinken zwetende oksels en voeten vaak veel meer dan bijvoorbeeld zweethanden.
Aan de hand van de plaatsen waar je overmatig zweet, kunnen we een onderscheid maken tussen drie verschillende vormen van overmatig zweten. Er kan bijvoorbeeld sprake zijn van primair gelokaliseerde hyperhidrose, waarbij je op één punt van je lichaam overmatig zweet. Het gaat hierbij om een van de plaatsen waar je vaak iets meer zweet, zoals onder de oksels, op de handpalmen, op de voetzolen of op het voorhoofd. Over de rest van je lichaam zweet je 'gewoon'. Bij primair gelokaliseerde hyperhidrose is er bij het overmatig zweten sprake van symmetrie. Dit betekent dat het onder beide oksels of aan beide handen voorkomt.
Het is niet helemaal duidelijk waardoor deze vorm van overmatig zweten wordt veroorzaakt. Sommige zweetklieren lijken gewoon veel meer zweet aan te maken dan nodig is. In ieder geval zweet je niet alleen in bepaalde situaties overmatig, maar ook op andere momenten. Wel kan het in bepaalde situaties nog erger worden. Het kan voorkomen dat overmatig zweten in de familie zit. De meeste personen krijgen hier voor het eerst last van als ze jonger dan 25 zijn. Primair gelokaliseerde hyperhidrose komt voor bij ongeveer dertig procent van de mensen.
Het kan ook zijn dat je op een ander deel van je lichaam overmatig zweet en dat niet symmetrisch is (het komt dus niet bij de andere hand voor). We spreken dan van secundair gelokaliseerde hyperhidrose. Deze vorm van overmatig transpireren komt niet zo vaak voor. Het wordt veroorzaakt door een ziekte of een beschadiging van het ruggenmerg.
De laatste vorm van overmatig zweten is gegeneraliseerde hyperhidrose, waarbij je over het gehele lichaam overmatig transpireert. Dit komt ook een stuk minder voor dan primair gelokaliseerde hyperhidrose. Het wordt in veel gevallen veroorzaakt door een onderliggend medisch probleem, zoals vaak van streek zijn, beschadiging van de zenuwen in het ruggemerg, hartproblemen of een overactieve schildklier. Ook bepaalde soorten kanker, ontstekingen en gebruik van bepaalde medicijnen kunnen overmatig transpireren veroorzaken.
Als je overmatig zweet produceert je lichaam veel zweet, ook op momenten dat je geen inspanning levert. Vaak zijn er vochtplekken zichtbaar in de kleding, bijvoorbeeld onder de oksels en/of op de rug. Overmatig zweten gaat vrijwel altijd gepaard met een onaangename geur, waardoor veel mensen zich hiervoor schamen.
Als je last hebt van zweetvoeten, zijn de voeten vrijwel continu vochtig. De bacteriën die op de voeten aanwezig zijn zorgen voor een onaangename geur. De huid van de voeten wordt door het overmatig zweten meer kwetsbaar. Als gevolg hiervan kun je sneller een schimmelinfectie of een infectie met bacteriën oplopen. Als je last hebt van overmatig zwetende voeten, is het daarom aan te raden om dit goed in de gaten te houden. Een schimmelinfectie kun je herkennen aan roodheid, kloofjes en blaasjes tussen de tenen en op de voetrand.
Bij zweethanden zijn de handen vaak warm, nat en klammig. Doordat de handen zo vochten zijn kun je grip verliezen, waardoor het moeilijker kan zijn om bepaalde voorwerpen vast te houden. Mensen die last hebben van overmatig zweten op de handen schamen zich ook vaak als ze iemand de hand schudden.
Je kunt overmatig zweten zelf bestrijden met behulp van huis-, tuin- en keukenmiddeltjes. Bij het bestrijden van overmatig transpireren is een goede hygiëne zeer belangrijk. Was de delen van je lichaam waar je overmatig zweet regelmatig en gebruik hierbij niet tevele zeep. Spoel de zeepresten goed weg en droog je lichaam vervolgens goed af. Het helpt vaak ook om dagelijke schone kleding aan te trekken en zoveel mogelijk losse kleding van katoen of wol te dragen. Heb je last van zweetvoeten? Dan kun je het beste zoveel mogelijk op blote voeten lopen en leren schoenen dragen.
Verder kun je een anti-zweetmiddel of een deodorant gebruiken om het overmatig transpireren tegen te gaan. Verder wordt aangeraden om de omgevingstemperatuur zo koel mogelijk te houden en te zorgen voor goede ventilatie. Ook kun je stress het beste zoveel mogelijk vermijden. Daarnaast kan het helpen om minder alcoholische dranken te drinken. Door de alcohol worden de bloedvaatjes onder de huid namelijk verwijd en stroomt er meer bloed naar huid, waardoor het lichaam warmer aanvoelt en meer transpireert. Verder kan zout of kruidig eten het transpireren verergeren, bijvoorbeeld Chinees, Thais of Indonesisch voedsel, aangezien je lichaam harder moet werken om de voeding te verteren. Probeer daarom minder voedsel te eten dat sterk gekruid of gezout is.
Zweet je veel tijdens de slaap? Controleer dan eens of je beddengoed of je slaapkleding niet te warm is. Je kunt het beste kiezen voor slaapkleding en beddengoed dat gemaakt is van katoen, aangezien synthetische stoffen niet goed ademen. Zet de verwarming 's avonds laag voordat je gaat slapen en doe eventueel een raampje open.
Aangezien personen die last hebben van overmatig zweten zich hier meestal voor schamen en bang zijn om meer te gaan zweten, blijven de klachten bestaan en worden ze vaak zelfs erger. Dit komt doordat de emoties je adrenaline verhogen, waardoor je lichaam meer gaat zweten. Bedenk dat zweten niet vies is, maar een nuttige functie heeft. Probeer hier minder bang voor te zijn en je minder te schamen.
Het is belangrijk dat je het vocht dat je verliest door het zweten weer aanvult. Drink daarom minstens anderhalf tot twee liter per dag.
Lukt het niet om het overmatig zweten te verminderen met de bovengenoemde adviezen? In dat geval kun je een bezoek aan de huisarts brengen, als je je schaamt voor het overmatig zweten. De huisarts zal in veel gevallen de oorzaak van het overmatig transpireren niet kunnen vinden, maar kan je wel een middel voorschrijven dat helpt om het zweten te verminderen. Zo kan de huisarts je bijvoorbeeld antizweetpoeder of -vloeistof, formaldehyde-oplossing, aluminiumhoudende crèmes, cloorhexidine-oplossing of crèmes met antibiotica voorschrijven. Deze crèmes, vloeistoffen en poeders worden op de huid aangebracht.
Ook kan de behandelend arts je botox injecties aanraden. Hierbij wordt er een zenuwgif in je lichaam gespoten, waardoor ze zenuwkliertjes niet meer aangeven wanneer de zweetkliertjes zweet moeten gaan produceren. Een botox injectie zal het overmatig zweten ongeveer vier tot zes maanden lang sterk verminderen. Zijn de klachten zeer ernstig en voel je veel schaamte over het overmatig zweten? In dat geval kan er ook worden gekozen voor een operatie. De actieve zweetkliertjes worden tijdens de operatie verwijderd.
