Hersenvliesontsteking wordt veroorzaakt door een virus of een bacterie. Als je kind besmet wordt door een bacterie, kan dat heel gevaarlijk zijn en dien je direct contact op te nemen met een arts. Om de hersenen zelf zit een vlies en wanneer dit ontstoken raakt, wordt gesproken van hersenvliesontsteking. Dit wordt ook wel meningitis of nekkramp genoemd. De eerste symptomen lijken sterk op die van griep: je kind heeft hoofdpijn, is misselijk en krijgt koorts. Dit alles vindt plaats in een korte tijd.
Als de symptomen dezelfde dag nog verergeren en je kind een stijve nek krijgt, die hij of zijn moeilijk of helemaal niet meer naar voren kan bewegen, is de kans groot dat je kind een hersenvliesontsteking baby heeft. Van alle mensen die ooit hersenvliesontsteking gehad hebben heeft zo’n 20% er later nog last van, in die zin dat je leerproblemen kunt krijgen of overgevoelig bent voor licht en geluid.
Als je kindje nog maar een baby is, kan hij zelf ook niet aangeven wat hij mankeert. Dan is het aan jou om de symptomen van een hersenvliesontsteking baby te herkennen en zo snel mogelijk tot handelen over te gaan. Omdat je baby niet kan aangeven waar hij pijn heeft, kun je meningitis herkennen aan de volgende signalen. Je baby hoeft niet alle signalen die genoemd worden te vertonen en ze komen in elke willekeurige volgorde voor. Het is niet zo dat altijd eerst het ene symptoom zich voordoet en dat ook altijd gevolgd wordt door het andere.
Je baby heeft koorts, koude handen en voeten. Bij zuigelingen kan het overigens ook zijn dat ze, in tegenstelling tot kinderen en volwassenen, juist geen koorts vertonen.
Je kind is chagrijnig en wil niet opgepakt worden. Omdat alle bewegingen aan het hoofd pijn doen, reageert je baby daar zo fel op. En niet alleen aanrakingen aan het hoofd doen zeer. Als je de baby verschoont, zal hij daar ook sterker dan normaal op reageren. Dit wordt ook wel luierpijn genoemd.
Als je kind ademhaalt, klinkt dat als een knorrend geluid en gaat het met een hoge frequentie gepaard.
Je baby huilt en kreunt op ongebruikelijke momenten.
Je baby heeft een stijve nek en kan zijn hoofdje niet makkelijk naar voren bewegen. Fel licht is duidelijk vervelend en je baby kan daar niet tegen als hij hersenvliesontsteking heeft.
Je baby wil niet eten en geeft ook over.
Je baby reageert niet goed en is slaperig of passief. Ook een apathische blik in de ogen komt voor.
Een bleke, vlekkerige huid is ook kenmerkend. Je kunt hiervoor de zogenaamde glastest doen om dit te testen.
De fontanel boven op het hoofd van je baby (die op deze leeftijd nog niet volledig aan elkaar gegroeid is) is opgezwollen of voelt gespannen aan.
Je baby krijgt toevallen of vertoont stuiptrekkingen.
Als je kind de babyfase al voorbij is en wat ouder is, krijgt hij vaak naast de bovengenoemde symptomen ook last van hoofdpijn, spierpijn en verwardheid. Omdat een hersenvliesontsteking zich heel snel ontwikkelt, is het raadzaam om direct een arts te waarschuwen als je ook maar enigszins vermoedt dat je kind symptomen van deze ziekte vertoont.
Hersenvliesontsteking komt vaak voor met bloedvergiftiging (sepsis). In het geval van sepsis krijgt je kind rode vlekjes op de huid. Deze verdwijnen niet als je er druk op uitoefent. Dit kun je goed zien als je de zogenaamde glastest doet. Druk een glas op de huid van je kind en als de vlekjes zichtbaar blijven of terugkomen terwijl je het glas nog op de huid gedrukt hebt, is er sprake van sepsis. Neem dan direct contact op met je arts.
Vertrouw op je eigen instinct. Als jij denkt dat er iets mis is met je kind, heb je het meestal bij het rechte eind. En raadpleeg altijd een arts in geval van twijfel. Snel ingrijpen is een vereiste bij meningitis. Bij sepsis telt ook iedere minuut. Hoe eerder je dit constateert, hoe eerder met de behandeling begonnen kan worden. Dit biedt echter nog geen garantie op genezing, want sepsis is een zeer ernstige aandoening. Mocht je twijfelen of je kind hersenvliesontsteking of sepsis heeft, kun je ook dag en nacht contact opnemen met de Nederlandse Meningitis Stichting (NMS).
Omdat meningitis er in het begin vaak uitziet als een zware griep, worden de symptomen niet altijd direct herkend. Het is in de meeste gevallen te genezen, alhoewel sommige gevallen een slechte afloop kennen. Sommige mensen kunnen er wel blijvend letsel aan overhouden. Hierbij kun je denken aan doofheid, hoofdpijn, gedragsproblemen of hersenbeschadiging. Ook worden een blijvende gevoeligheid voor licht, leerproblemen en concentratiestoornissen genoemd. Coördinatieproblemen en vermoeidheid komen ook voor en als de ziekte zich bij kleine kinderen voordoet, kan dit later ook betekenen dat ze sneller vaardigheden verliezen die ze nog niet lang kennen.
Er bestaan twee soorten hersenvliesontsteking. De ene wordt veroorzaakt door bacteriën, de andere versie kent zijn oorzaak in een virus. De virale vorm komt vaker voor maar de bacteriële variant is gevaarlijker voor de mens. Afhankelijk van het soort hersenvliesontsteking baby wordt er gekozen voor een behandeling met antibiotica of rust.
De meest voorkomende varianten van bacteriële meningitis zijn deze.
Meningokokkenmeningitis. Deze variant wordt veroorzaakt door keelontsteking-bacteriën.
Pneumokokken meningitis. Deze variant kent zijn oorzaak door bacteriën die longontsteking en oorontsteking veroorzaken.
Neonatale meningitis: deze vorm komt alleen voor bij zuigelingen en wordt veroorzaakt door verschillende bacteriën, zoals Ecolli, Streptokokken en soms Listeria.
Voor deze vormen van meningitis zijn nog altijd geen echt goed werkende vaccins beschikbaar en daarom komen ze het meeste voor. Een bacteriële hersenvliesontsteking baby kan worden behandeld met antibiotica.
In het geval van virale meningitis is geen behandeling met antibiotica mogelijk en zal de patiënt met rust dienen te genezen. Deze variant van hersenvliesontsteking is ook minder levensbedreigend dan de bacteriële variant en je bent er ook minder ziek van. Dat wil niet zeggen dat je er helemaal niet ziek van bent, maar het is minder erg. Het kan langdurige klachten veroorzaken zoals hoofdpijn en vermoeidheid.
De bacteriën die meningitis of sepsis veroorzaken zijn bij ieder mens aanwezig en bevinden zich vaak achter in de mond en keel. Deze worden verspreid door de lucht wanneer je inademt, niest, hoest, zoent of schreeuwt. De volgende leeftijdsgroepen lopen het meeste risico op een van beide ziektes: kinderen in de leeftijd van 0 tot 5 jaar, jongeren tussen de 14 en 21 jaar en ouderen met een verminderde weerstand. Behalve een verminderde weerstand kunnen ook factoren zoals een rokerige omgeving waarin kinderen opgroeien en soms ook een foutje in het immuunsysteem een rol spelen.
Belangrijk om te weten is dat hersenvliesontsteking baby zich kan openbaren als losse ziekte, maar ook als bijverschijnsel van andere ziektes, zoals mazelen, de bof en waterpokken. Ook komt het voor als bijverschijnsel van longontsteking, middenoorontsteking en een schedelbasisfractuur.
Als een aanstaande moeder drager is van het Streptokokken groep B virus is er - als de tijd tussen het breken van de vliezen en de daadwerkelijke geboorte van het kind vrij lang is - een risico op neonatale meningitis.
