Normaal gesproken is de hartslag regelmatig. Het kan echter voorkomen dat het tijdsverloop tussen twee polsslagen niet gelijk is. In dat geval spreken we van een onregelmatige hartslag. Het wordt ervaren als hartkloppingen, hartbonzen of overslagen. Meestal wordt een onregelmatige hartslag veroorzaakt door een onregelmatige ademhaling. Dit kan het gevolg zijn van inspanning, nervositeit of gejaagdheid. Een onregelmatige hartslag komt bij jongvolwassenen vaak voor. In de meeste gevallen is er niets ernstigs aan de hand, maar het kan ook zo zijn dat een onregelmatige hartslag optreedt als symptoom van een hartritmestoornis.
Een onregelmatige hartslag kan dus een teken zijn van een hartritmestoornis. Stoornissen in het hartritme kunnen ontstaan door ouderdom, een te snel werkende schildklier of hartspierziekte (cardiomyopathie). Ook is het mogelijk dat je last krijgt van een hartritmestoornis als gevolg van een hartinfarct die je in het verleden hebt gehad. Hartfalen of een aangeboren hartafwijking kan tevens een stoornis in het hartritme veroorzaken. Daarnaast is het zo dat een operatie aan het hart of het geburik van bepaalde middelen (alcohol, tabak, drugs) ervoor kan zorgen dat je een hartritmestoornis krijgt die gepaard gaat met een onregelmatige hartslag.
Het is daarnaast ook mogelijk dat je vaak last hebt van een onregelmatige hartslag, als je hyperventilatie hebt. De hartkloppingen ontstaan dan doordat je te snel en/of te diep ademhaalt. Bij het inademen ademen we zuurstof in en bij het uitademen blazen we koolzuur uit. Als je te snel of te diep in- en uitademt, ontstaat er in het bloed een tekort aan koolzuur. Dit heeft als gevolg dat de PH-waarde van het bloed zal stijgen en hierdoor gaan de spieren meer melkzuur aanmaken. Door de afzetting van melkzuur ontstaan er in de spieren kleine kortsluitingen, waardoor ze zullen gaan samentrekken. Het hart is ook een spier en dit komt dan dus ook hier voor. Als gevolg hiervan kun je last krijgen van een onregelmatige hartslag en hartkloppingen.
Meestal is een onregelmatige hartslag geen probleem als je niet langer dan een paar minuten last hebt van hartkloppingen of als het hart slechts af en toe overslaat. Zeker als je je vlak hiervoor lichamelijk of geestelijk hebt ingespannen, is er vaak niets aan de hand. Indien je hier echter vaker of voor langere tijd last van hebt, is het aan te raden om langs de huisarts te gaan. Neem in ieder geval contact op met een arts als je plotseling last krijgt van een onregelmatige hartslag of als de klachten niet verdwijnen als je een aantal minuten rustig gaan zitten. Ook wanneer je veel last hebt van hartkloppingen of het gevoel hebt dat er iets mis is, is het verstandig om een arts te raadplegen. Zoek ook contact met een arts als de hartkloppingen steeds erger worden.
Er zijn een aantal situaties waarin het belangrijk is om zo snel mogelijk medische hulp te zoeken. Dit is bijvoorbeeld het geval als de onregelmatige hartslag gepaard gaat met pijn op de borst, kortademigheid of benauwdheid. Ook als je duizelig of misselijk wordt, veel gaat transpireren, bleek ziet of flauwvalt, dien je zo spoedig mogelijk contact op te nemen met een arts. Bij vrouwen die in de overgang zitten komt een onregelmatige hartslag vaker voor. Komen de hartkloppingen echter vaak voor of heb je hier veel last van? Dan is het van belang dat je contact opneemt met de huisarts.
Een arts kan gebruikmaken van verschillende methoden om bij een onregelmatige hartslag vast te stellen of er sprake is van een hartritmestoornis. Zo kan de behandelend arts bijvoorbeeld een hartfilmpje (ECG) maken of een inspanningsonderzoek uitvoeren. Ook kan het hartritme worden geregistreerd met een Holteronderzoek, een eventrecorder of een implanteerbare hartritmemonitor. Als blijkt dat er inderdaad sprake is van een hartritmestoornis en de arts wil weten op welke plek deze stoornis precies ontstaat, kan hij of zij hiervoor een elektrofysiologisch onderzoek uitvoeren.
In niet alle gevallen is het nodig om een hartritmestoornis te behandelen. De arts zal kijken hoeveel last je hebt van de klachten en hoe goed het hart functioneert. Aan de hand hiervan zal hij of zij met je bespreken of het nodig is om de aandoening te behandelen. Indien er wordt gekozen voor een behandeling, kan dit bestaan uit medicijnen die het hartritme beïnvloeden of bloedverdunnende medicijnen om de vorming van bloedstolsels te voorkomen. Verder kan een onregelmatige hartslag door een hartritmestoornis worden behandeld met elektrische cardioverdie, waarbij met een elektrische prikkel wordt geprobeerd om het hartritme weer regelmatig te krijgen (met name bij atriumfibrilleren).
Ook kunnen de cellen in de hartwand worden weggebrand. Dit wordt ook wel ablatie genoemd. Als laatste kan de behandelend arts ervoor kiezen om een pacemaker te plaatsen. Dit is een klein apparaatje dat onder de huid wordt geplaatst en het ritme van het hart bewaakt. Indien het hartritme onregelmatig is, zal de pacemaker het bijsturen.
Op het moment dat je last hebt van een onregelmatige hartslag kun je het beste even rust nemen. Je hart kan dan weer zijn normale ritme terugvinden. Ga ergens rustig zitten of wandel een stukje op een laag tempo. Heb je veel last van stress? Probeer dan uit de stressvolle situatie te gaan en andere situaties die spanning opleveren te vermijden. Verder kan het helpen om rustig te ademen, zeker als je last hebt van hyperventilatie. Dit zorgt er ook voor dat je lichaam en geest zich meer ontspannen. Adem diep in door de neus en adem vervolgens uit door de mond. Het kan tevens helpen om het punt achter de linkeronderkaak even te masseren met je wijs- en middelvinger.
