Een actinische keratose is dus een plekje op de huid met een huidskleurige tot lichtbruine kleur. De huid voelt hier wat ruwer aan, omdat de hoornlaag op dit plekje wat dikker is. Als gevolg van beschadiging door teveel uren in de zon te hebben doorgebracht, groeien sommige huidcellen niet normaal uit. Hierdoor kan er vervolgens een plekje ontstaan en dit noemen we een actinische keratose. Meestal ontstaan actinische keratosen op lichaamsdelen die veel aan de zon worden blootgesteld, zoals het gelaat en de handruggen.
Meestal wordt actinische keratose gezien bij mensen van middelbare leeftijd of ouder die al veel buiten zijn geweest. De helft van de personen die vijftig jaar of ouder zijn heeft deze plekjes. In de afgelopen jaren komt de aandoening echter ook steeds vaker voor bij jongere personen. Dit komt doordat we vaker in de zon zitten, op vakantie gaan en soms ook regelmatig naar de zonnebank. Onze huid wordt steeds meer blootgesteld aan zonlicht, waardoor het beschadigd raakt.
Indien je een licht huidtype hebt, loop je een verhoogd risico op actinische keratose. Met een licht huidtype verbrand je namelijk ook sneller als je in de zon zit. Verder is het zo dat personen die langdurig medicijnen hebben gebruikt met een onderdrukkende werking hebben op het afweersysteem snellet last krijgen van actinische keratose. Dit is ook het geval als je voor lange tijd in de tropen hebt gewoond of als je veel op reis gaat naar zonnige landen.
Actinische keratose ontstaat dus na langdurige blootstelling van de huid aan zonlicht. Het gaat hierbij om de ultraviolette straling van de zon. Hierdoor raakt de huid beschadigd. Als je onder de zonnebank gaat, stel je de huid ook bloot aan ultraviolette straling. Daarom kan veel zonnebanken ook een rol spelen bij het ontstaan van actinische keratose. De kans op deze aandoening is groter indien je een lichter huidtype hebt of wanneer je je huid in je leven langdurig aan ultraviolette straling hebt blootgesteld. Als gevolg van het zonlicht beschadigt de huid en uiteindelijk kun je daardoor te maken krijgen met actinistische keratose.
Vaak is het lastig om actinische keratosen te herkennen, omdat de symptomen die duidelijk zijn. In het begin zul je ze niet zo snel zien, maar wellicht wel voelen. Het kan lijken op een wratje of een eczeemplekje. Als de kleur lichtbruin tot rood is, kun je het plekje wel gemakkelijker ontdekken. Toch wordt er dan vaak nog niet gedacht dat het om actinische keratose gaat, omdat men ervan uitgaat dat het een stootplekje is of het aan een andere aandoening toewijst. De grootte van het plekje is ergens tussen een paar millimeter tot enkele centimeters. Vaak heb je niet één actinishce keratose, maar wel meer.
Actinische keratosen kunnen onder andere ontstaat op je gewizcht en je hoofdhuid. Ook is het mogelijk dat de plekjes voorkome op de bovenskan of het onderste deel van je armen. Bij vrouwen kunnen de plekjes eveneens ontstaan in de decolleté. De plekjes jeuken niet, maar kunnen bij aanraking wel gevoelig zijn.
Het is mogelijk dat er uit actinische keratosen huidkanker ontstaat. We hebben het dan over het plaveiselcelcarcinoom en het basaalcarcinoom. Er is ongeveer vijf tot tien procent kans dat dit ook echt gebeurd. Gelukkig gaat het hier niet om agressieve kankersoorten en zijn deze twee typen vaak goed te behandelen. Wel is het daarom belangrijk om de actinische keratosen te laten behandelen.
De diagnose actinische keratose wordt eigenlijk altijd met het blote oog worden gesteld. De behandelend arts bekijkt plekjes en stelt aan de hand daarvan de diagnose. Het komt echter wel eens voor dat de arts een biopt - een klein monster van de huid - wil afnemen voor nader onderzoek. Hiervoor wordt gekozen als de keratosen zeer onrustig zijn, zoals bij roodheid, overmatige verhoorning of niet genezende wondjes.
Aangezien actinische keratose een voorloper kan zijn van huidkanker is het noodzakelijk om deze plekjes te behandelen. Indien het gaat om enkele losse plekjes, kan de arts deze plekjes bevriezen met een vloeibare vloeistof.Ook is het mogelijk om te kiezen voor de zalf Imiquimod- of 5-fluorouracil-crème. Dit smeer je op de plekjes totdat het oppervlak beschadigd raakt. Dit betekent dat de actinische keratosen ook kapot zijn. Het insmeren met deze zalf werkt goed als je last hebt van meerdere actinische keratosen.
Verder kun je een fotodynamische behandeling ondergaan. De huid wordt dan eerst behandeld met zalf en daarna volg je lichttherapie. Er zal dan een reactie plaatsvinden in de huid en de ongunstige huicellen zullen hierdoor afsterven. Daarnaast is een chemische peeling ook een mogelijkheid. Hierbij wordt een laag vamn de opperhuid verwijderd door erover te scrubben.
Het is ook mogelijk dat de arts ervoor kiest om eerst een stuk van het plekje weg te schrapen en het achtergebleven weefsel weg te branden. Verder lasertherapie een uitkomst bieden. Hierbij wordt het bovenlaagje van je huid met een laser verdampt. Beginnende actinische keratosen kunnen worden ingesmeer met een crème met vitamine-achtige stof (tretinoïne). In uitzonderlijke gevallen zal de arts ervoor kiezen om de actinische keratosen weg te snijden.
Als je actinische keratose hebt, wil je waarschijnlijk niet dat deze plekjes nog verder beschadigen. Het is daarom belangrijk om minder lang in de zon te zitten en in de zon altijd beschermende kleidng en een hoofddeksel te dragen. Smeer de huid van tevoren ook in met een zonnebrandmiddel met een hoge beschermingsfactor. Houd bij het kiezen van een zonnebrandmiddel ook rekening met je huidtype. Het is niet zo dat een zonnebrandmiddel is bedoeld om langer in de zon te blijven. Een zonnebrandmiddel beschermt alleen de huid gedurende de tijd dat je in de zon zit. Ook is het belangrijk om zonnebannken zoveel mogelijk te mijden.
Door minder in de zon te zitten en zonnebanken zoveel mogelijk te vermijden, wordt je huid minder blootgesteld aan ultraviolette straling. Deze straling is schadelijk voor je huid en veroorzaakt de actinische keratosen. Daarom is het belangrijk om er rekening mee te houden dat je je huid niet teveel blootstelt aan ulraviolette straling.
