Angst is een gevoel van onbehagen, bezorgdheid en nervositeit. Wanneer het aanhoudend aanwezig is en een invloed heeft op het dagelijks leven, kan het een teken van een angststoornis kan zijn. De gegeneraliseerde angststoornis, een veel voorkomende vorm van angststoornis, treft naar schatting 5,9% van de volwassenen in Nederland.
Het hebben van angst omvat gevoelens van bezorgdheid en nervositeit. Van tijd tot tijd kunnen onaangename periodes van angst natuurlijk en zelfs productief zijn. Doordat het lichaam signalen opmerkt, kan angst mensen helpen om gevaar te vermijden.
Echter kan aanhoudende, doordringende angst het dagelijks leven verstoort, of het nu op school, op het werk of met vrienden is. Deze vorm van voortdurende angst kan leiden tot een angststoornis. Bijna 1/3 van de Nederlands komt op een punt in zijn of haar leven waarbij zij worstelen met een dergelijke stoornis.
Mensen die lijden aan angst kunnen zich rusteloos, onrustig en geïrriteerd voelen. Ze kunnen moeite hebben om zich te concentreren of hun emoties onder controle te houden. Fysieke symptomen kunnen ook vermoeidheid, trillen, slaapproblemen, buikpijn, hoofdpijn en spierspanning zijn.
Angst houdt vaak in dat men zich vaak in een intense, overdreven mate zorgen maakt. Deze zorgen kunnen van toepassing zijn op elk aspect van het leven, van sociale situaties en gezinsdynamiek tot fysieke gezondheid zorgen over het professionele leven.
De angst of vrees die een persoon ervaart, kan drastisch buiten verhouding staan tot de werkelijke uitdagingen waar hij of zij voor staat. Mensen kunnen ook irrationeel geloven dat het ergste scenario onvermijdelijk is.
Angststoornissen manifesteren zich op verschillende manieren. Echter zijn diagnoses vaak verschillend. Een gegeneraliseerde angststoornis is een chronische toestand van ernstige bezorgdheid en spanning en dat vaak zonder provocatie. Een paniekstoornis verwijst dan weer naar plotselinge en herhaalde paniekaanvallen van intense angst en ongemak die binnen enkele minuten hun hoogtepunt bereiken. Obsessief-compulsieve stoornis wordt gekenmerkt door opdringerige gedachten of dwang om specifiek gedrag uit te voeren, zoals het wassen van de handen. Posttraumatische stressstoornis kan zich dan weer ontwikkelen na het ervaren of meemaken van een traumatische gebeurtenis.
Angst gaat vaak gepaard met depressie en beide delen een onderliggende genetische architectuur.
Naast genetische aanleg kunnen ervaringen uit de kindertijd, zoals vroege trauma's of over bescherming van de ouders, een rol spelen bij de vorming van een angstig karakter. Bij mensen met angststoornissen lijkt het hersencircuit dat de dreigingsreactie controleert, mis te gaan: De amygdala, een structuur die gevaar detecteert, kan overactief worden, waardoor het idee van een dreiging ontstaan waarbij er eigenlijk geen is.
Fysieke symptomen van een angststoornis kunnen gemakkelijk verward worden met andere medische aandoeningen, zoals hart- en vaatziekten of hyperthyreoïdie. Daarom zal een arts waarschijnlijk een evaluatie uitvoeren met een lichamelijk onderzoek, een interview en laboratoriumtests. Na het uitsluiten van een onderliggende lichamelijke ziekte, kan een arts een persoon doorverwijzen naar een geestelijke gezondheidswerker voor evaluatie.
Met behulp van de Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM) kan een professional in de geestelijke gezondheidszorg het specifieke type angststoornis identificeren dat symptomen veroorzaakt en eventuele andere mogelijke stoornissen die daarbij betrokken kunnen zijn. Het aanpakken van alle stoornissen door middel van een uitgebreide behandeling is de beste herstelstrategie.
Angst wordt vaak succesvol behandeld met behulp van therapie, medicatie of beide. Mensen kunnen zich bezighouden met gesprekstherapie die is afgestemd op hun specifieke angsten.
Medicatie kan patiënten helpen hun angst onder controle te houden, maar ze kunnen de onderliggende aandoening niet genezen. Artsen kunnen snelwerkende benzodiazepinen voor een beperkte periode voorschrijven. Bètablokkers bieden nog een andere oplossing op korte termijn, omdat ze verontrustende symptomen zoals een hartslag of trillende handen voor een specifieke gebeurtenis in bedwang kunnen houden. Antidepressiva, zoals selectieve serotonineheropnameremmers (SSRI's) of minder vaak tricyclische middelen, worden gebruikt als behandeling op de langere termijn en kunnen enkele weken of maanden nodig hebben om te beginnen werken.
Zoals bij alle geneesmiddelen dienen patiënten een arts te raadplegen om de bijwerkingen van een bepaald geneesmiddel te begrijpen en om een geneesmiddel veilig op- of af te bouwen.
Cognitieve gedragstherapie is een van de meest effectieve opties, waarbij patiënten leren om problematische denkpatronen te identificeren en te veranderen hoe ze hierop reageren. Sociale angst kan worden verminderd door blootstellingstherapie, waarbij patiënten veilig en geleidelijk aan hun angsten worden blootgesteld, zodat ze deze niet langer kunnen vermijden. Mindfulness meditatie is voor vele anderen een effectieve techniek.
Consulteer een arts wanneer:
Ga zeker naar een arts of psychiater voordat je angst verergert. Het is gemakkelijker te behandelen als je in een vroeg stadium hulp krijgt.
Veranderingen in de levensstijl kunnen mensen die last hebben van milde tot gematigde angst helpen. Gewoonten zoals sporten, goed slapen en het beperken van de hoeveelheid cafeïne en alcohol zijn allemaal nuttig.
Onderzoekers stellen steeds vaker dat mindfulness meditatie ook een succesvolle techniek is. Diep ademhalen, het observeren van je gedachten zonder oordeel en het erkennen van de grenzen van je controle kan je gevoelens van spanning verminderen.
Het identificeren van de omstandigheden die iemands angst opwekken, en vervolgens terug te dringen tegen angstige of irrationele gedachten, kan helpen om zich beter voorbereid te voelen op de toekomst.
Er is geen enkele manier om met zekerheid te voorspellen of iemand een angststoornis zal ontwikkelen, maar je kunt wel maatregelen nemen om de impact van de symptomen te verminderen als je angstig bent:
Het is altijd goed om hulp te vragen. Eigenlijk is het vragen van hulp zelfs moedig. Klaar voor een behandeling? Probeer dan zeker met je arts te praten om meer te weten te komen over hoe je je voelt en hoe je je geestelijke gezondheid kunt verbeteren.
