De aandoening artritis psoriatica is een combinatie van ontstekingsreuma en de huidaandoening psoriasis. Hierdoor krijg je zowel last van huidproblemen als gewrichtsontstekingen. Artritis staat voor gewrichtsontsteking. Deze ontstekingen komen bij artritis psoriatica meestal voor in de gewrichten in de armen of benen, bijvoorbeeld in de ellebogen, de knieën, de handen of de voeten. Het is daarnaast ook mogelijk dat je last krijgt van ontstekingen in de rug,in het bekken of op de plaats waar de rubben aan de borstkas vastzitten.
Psoriasis is een huidziekte die eveneens optreedt bij artritis psoriatica. De bekendste vorm van deze huidaandoening is psoriasis vulgarig. Hierbij wordt de huid rood en gaat het erg schilferen. In de meeste gevallen treden deze huidproblemen op aan de buitenkant van de ellebogen en knieën, de hoofdhuid en de huidplooien. Daarnaast kan het ook zo zijn dat de huiduitslag rondom de handpalmen, de voetzolen, de bilnaad en de navel ontstaat. Het kan ook zo zijn dat je last heb van psoriasis unguum (een andere vorm van psoriasis). Hierbij ontstaan er putjes in de nagels en bruine verkleuringen onder de nagels.
De reumatische aandoening artritis psoriatica is een vorm van spondyloartritis. Dit is een verzamelnaam voor verschillende reumatische aandoeningen die gemeenschappelijke kenmerken hebben. Enkele symptomen die bij deze aandoeningen overkomen zijn ontstekingen in de gewrichten van de armen of benen, in de wervelkolom en/of in het bekken. Er kan een onderscheid worden gemaakt tussen twee verschillende vormen van spondyloartritis, namelijk axiale spondyloartritis en perifere spondyloartritis. Bij axiale spondyloartritis heb je meer last van ontstekingen aan de wervelkolom en het bekken. Bij perifere spondyloartritis treden er daarentegen voornamelijk ontstkeingen op in de armen of benen. Artritis psoriatica is een vorm van perifere spondyloartritis.
Artritis psoriatica komt bij mannen en vrouwen ongeveer even vaak voor. Meestal openbaren de eerste symptomen zich tussen het twintigste en dertigste levensjaar, maar de aandoening kan op elke leeftijd ontstaan.
Het is niet bekend wat de precieze oorzaak is van artritis psoriatica. Wel weten we dat het ontstaan van deze ziekte iets met T-lymfocyten te maken heeft. Dit zijn witte bloedcellen die een grote rol spelen in het afweermechanisme van ons lichaam. Alle stoffen die niet in het lichaam horen worden door T-lymfocyten opgespoord en vernietigd. Hierdoor kan je lichaam infecties met bacteriën en virussen voorkomen. Als je artritis psoriatica hebt, vallen de T-lymfocyten ook je eigen cellen aan, waardoor er ontstekingen in de gewrichten ontstaan. We spreken dan ook wel van een auto-immuunziekte.
Aangezien artritis psoriatica vaker voorkomt in bepaalde families, lijkt het erop dat er een genetische aanleg voor deze ziekte bestaat. Daarnaast kunnen ook andere factoren een rol spelen bij het ontstaan van artritis psoriatica, zoals stress, overbelasting, alcohol, roken, bepaalde medicijnen en infecties die het immuunsysteem verzwakken. Verder is het zo dat patiënten meer klachten ervaren bij koud en vochtig weer.
Artritis psoriatica kun je onder andere herkennen aan de rode verkleuringen, schilferingen en jeuk op de huid. Daarnaast zul je last krijgen van ontstekingen in de gewrichten in de ellebogen, knieën, vingers en/of tenen. Deze ontstekingen gaan gepaard met pijn en stijfheid in de aangedane gewrichten. Hierdoor kan het meer moeite kosten om armen, vingers, knieën of tenen te bewegen. Dit kan het dagelijks leven beïnvloeden, aangezien het moeilijker is om bijvoorbeeld een deksel van een pot te draaien of te schrijven. Op momenten dat je de voet afzet (bijvoorbeeld bij het lopen), kunnen de ontstekingen in de tenen of knieën meer pijn gaan doen.
De ontsteking komt bij ongeveer twintig tot dertig procent van de mensen met artritis psoriatica tevens voor in de wervelkolom. Het komt vaak voor dat personen met artritis psoriatica 's nachts uit hun slaap worden gehouden als gevolg van de pijn in de gewrichten. Dit kan er weer voor zogen dat je je moet en lusteloos gaat voelen. Ook is het mogelijk dat je last krijgt van droge ogen en hierdoor kan er een oogontsteking ontstaan.
Als de huisarts een vermoeden heeft dat het om een reumatische aandoening gaat, zal hij of zij je in de meeste gevallen doorverwijzen naar een reumatoloog. Deze arts zal je een aantal vragen stellen om de klachten in beeld te brengen. Ook zal de reumatoloog een lichamelijk onderzoek uitvoeren om te onderzoeken of er sprake is van huidafwijkingen en/of ontstekingen in de gewrichten.
Het kan voorkomen dat de behandelend arts ervoor kiest om een bloedonderzoek uit te voeren. Vaak levert dit weinig informatie op en aan de hand van dit onderzoek kan meestal geen diagnose worden gesteld. Het is wel zo dat bij personen met artritis psoriatica de BSE (bloedbezinking) wat verhoogd is en er is meestal sprake van een lichte bloedarmoede. In het beginstadium van de ziekte zijn de afwijkingen vaak niet te zien op een röntgenfoto. Indien de patiënt al langere tijd artritis psoriatica heeft, kan er echter wel gewrichtsschade ontstaan en dit is dan te zien bij een röntgenonderzoek.
Helaas is de ziekte artritis psoriatica nog niet te genezen, maar de symptomen kunnen wel worden behandeld. Er zijn verschillende behandelingsmogelijknheden en de complete behandeling die iemand krijgt verschilt per persoon. Dit komt doordat het verloop van de aandoening bij iedereen verschillend is en de symptomen ook wisselend zijn. Het kan voorkomen dat de klachten na enige tijd vanzelf verdwijnen, maar ze kunnen bijvoorbeeld ook verergeren.
Meestal krijg je meerdere behandelingen door verschillende behandelaars. De psoriasis wordt behandeld door een dermatoloog. Vaak zal de dermatoloog de huid eerst ontschilferen met een zalf, crème, gel, shampoo of lotion van salicylzuur. Dit middel bevat in de meeste gevallen bepaalde hormonen (corticosteroïden), waarmee de ontsteking kan worden geremd en het loslaten van de schilfers kan worden bevorderd. Ook is gebleken dat vitamine B12, vitamine D en koolteer een gunstig effect hebben op de huiduitslag.
Indien deze behandeling niet genoeg blijkt te werken en de huiduitslag zich op minimaal twintig procent van de huid bevindt, kan de dermatoloog ervoor kiezen om lichttherapie in te zetten. Hierbij wordt de huid beschenen met kunstmatig ultraviolet licht (UVA of UVB). Dit licht zorgt ervoor dat de versnelde celdeling en de ontsteking van de opperhuid wordt geremd.
Daarnaast zal een reumatoloog de symptomen van artritis behandelen. Hierbij wordt vaak gebruik gemaakt van pijnstillers en ontstekingsremmers. Op die manier worden zowel de pijn als de oorzaak van de symptomen behandeld. De reumatoloog kan je paracetamol aanraden als pijnstiller. Het wordt voornamelijk aangeraden om paracetamol in te nemen op het moment dat je moeite hebt met bewegen of slaap. De ontsteking wordt meestal tegen gegaan met NSAID's, bijvoorbeeld ibuprofen, diclofenac of naproxen. Hierdoor wordt de ontsteking geremd en heb je minder last van stijfheid en pijn. het nadeel van NSAID's is dat het gebruik hiervan vaak maagklachten veroorzaakt. Daarom zal de reumatoloog in de meeste gevallen ook een middel voorschrijven dat de maag beschermd.
Het is ook mogelijk dat er costicosteroïden worden gebruikt om de ontstekingen in de gewrichten tegen te gaan, zoals prednison. Ook wordt er momenteel onderzocht hoe de werking is van biologische ontstekingsremmers (biologicals) is op artritis psoriatica, zoals etanercept, golimumab, adalimumab en infliximab. Biologicals kunenn zowel worden ingezet voor het behandelen van de huiduitslag en de ontstekingen in de gewrichten. Het remt de ontstekingen snel en gaat ook gewrichtsschade tegen. Er kan al worden gekozen voor een behandeling met biologicals, maar de patiënt moet wel aan bepaalde eisen voldoen.
Het is belangrijk om dagelijks voldoende te bewegen, want hierdoor kan verstijving van de gewrichten zoveel mogelijk worden voorkomen. Wel is het belangrijk dat je zorgt voor een goede balans tussen beweging en rust. Het is ook niet goed om de ontstoken gewrichten te veel te belasten. Neem op tijd lichamelijke rust en zorg ook voor voldoende geestelijke rust. Vermijd te grote lichamelijke en geestelijke inspanning zoveel mogelijk en probeer zo min mogelijk in vochtige, koude ruimten te komen. Als een gewricht rood en warm is en pijnlijk aanvoelt, kun je hier een koud kompres op leggen om de pijn te verminderen.
Aangezien bewegen al wordt bemoeilijkt door de ontstekingen in de gewrichten, kun je het beste geen strakke kleding en schoenen dragen. Dit kan het bewegen namelijk nog meer bemoeilijken. Kies daarom voor comfortabele, goed passende kleding en schoenen. Ook wordt het aangeraden om op je lichaamshouding te letten, zodat je de gewrichten niet belast door een verkeerde houding. Een goed nachtrust is daarnaast ook van belang. Zorg ervoor dat je elke nacht voldoende slaapt. Kun je niet goed in slaap komen door de pijn? Neem dan een pijnstiller in voor het slapen gaan. Als je last hebt van droge ogen als gevolg van de artritis psoriatica kun je kunsttranen in de ogen druppelen.
