Atopisch eczeem
Atopisch eczeem is een ontsteking op de huid die meestal al op jonge leeftijd begint. Het is de meeste voorkomende vorm van eczeem. Wat houdt atopisch eczeem nu precies in en wat zijn de oorzaken en symptomen? Hoe kan atopisch eczeem worden behandeld en wat kun je hier zelf tegen doen? In dit artikel vertellen we je hier meer over!
Wat is atopisch eczeem?
Eczeem is een ontsteking van de huid en wordt ook wel dermatitis genoemd. Er zijn verschillende soorten eczeem, waarvan atopisch eczeem er één is. Dit is ook de meeste voorkomende vorm van eczeem. Een jeukende ontstoken huid is het belangrijkste kenmerk van deze aandoening. Kinderen met atopisch eczeem hebben een erfelijke aanleg om allerlei allergieën te ontwikkelen, zoals hooikoorst, voedselallergie of een allergie voor kattenharen. Dit wordt ook wel atopie genoemd. Bij atopisch eczeem is er sprake van een allergische reactie. Personen met deze aandoening hebben daarnaast ook een grotere kans om andere allergieën op te lopen. Zo komen astma en hooikoorts vaak voor in combinatie met atopisch eczeem.
Atopisch eczeem begint meestal in de eerste levensjaar en verdwijnt dan weer tegen de puberteit of eerder. Het kan echter ook voorkomen dat de eczeem blijft tot na de puberteit of dat het pas ver na de puberteit verdwijnt. In sommige gevallen blijft het eczeem chronisch aanwezig of verdwijnt het eerst en komt het vervolgens op latere leeftijd weer terug.
Hoe ontstaat atopisch eczeem?
Het is niet bekend wat nu eigenlijk de precieze oorzaak is van atopisch eczeem. Wel zijn er verschillende factoren waarvan we weten dat ze kunnen bijdragen aan het ontstaan van atopisch eczeem. Het is bijvoorbeeld duidelijk dat er vrijwel altijd sprake is van een erfelijke aanleg. Ook kan de mate van allergische en niet-allergische factoren uit de omgeving bijdragen aan het ontstaan van atopisch eczeem. Het kan hierbij zowel gaan om factoren die van buitenaf de huid beïnvloeden als factoren die van binnenuit op de huid inwerken.
Een allergie voor bepaalde voedingsmiddelen (koemelk, pinda's, noten of kippenei) of een allergie voor stoffen die worden ingeademend (huismijtof pollen) kan bijvoorbeeld een rol spelen bij het ontwikkelen van atopisch eczeem. Niet-allergische factoren die het eczeem kunnen veroorzaken zijn bijvoorbeeld water, zeep, wartme, droge lucht, wolle kleding en zweten. De prikkeldrempel van de huid kan daarnaast worden verlaagd door lichamelijke of psychische stress en dit kan ook een factor spelen bij het ontwikkelen van atopisch eczeem. Verder kunnen infecties door bacteriën en virussen de huiduitslag erger maken.
Wat zijn de symptomen?
Als je last hebt van atopisch eczeem, voelt de huid meestal droog aan. Daarnaast zijn sommige delen van de huid ontstoken en rood gekleurd. Het eczeem ontstaat vaak in de huidplooien, zoals in de achterkant van de knieën, in de polsen, in de ellebogen en rond de nek. Bij baby's en kinderen komt atopisch eczeem vaker voor in het gezicht. Verder hebben mensen met atopisch eczeem regelmatig last van vlammende roodheid, oftewel een flare up. Deze roodheid verdwijnt na een tijdje weer. De ernst en de duur hiervan kan per individu erg verschillen.
Atopisch eczeem kan in een milde vorm voorkomen, waarbij de huiduitslag op één of twee kleine gebieden ontstaat (bijvoorbeeld op de ellebogen of op de knieën). Bij de milde vorm van deze aandoening komt een eczeem uitbarsting slechts af en toe voor. Het is ook mogelijk dat je last hebt van een ernstige vorm van atopisch eczeem. Hierbij ontstaat de uitslag op meerdere gebieden op het lichaam. Een uitbarsting kan dan wel enkele weken duren en je zult vaker last hebben van uitbarstingen. Meestal gaat de ernstige vorm van atopisch eczeem gepaard met veel schaamte, stress en ongemak. Bij de meeste mensen met atopisch eczeem gaat het om een vorm die tussen de milde en ernstige vorm in ligt.
Hoe wordt de diagnose gesteld?
De diagnose atopisch eczeem kan worden vastgesteld door een dermatoloog. Deze arts zal kijken of er sprake is van huidafwijkingen en jeukklachten. Verder zal de dermatoloog ook vragen of je last hebt van een allergie, zoals astma, hooikoorts of een voedselallergie. Aan de hand van deze gegevens kan worden vastgesteld of het inderdaad om atopisch eczeem gaat en zal de arts ook bepalen welke behandeling het meest geschikt is. Het is voor het vaststellen van atopisch eczeem niet nodig om een allergologisch onderzoek uit te voeren.
Hoe wordt atopisch eczeem behandeld?
Een milde tot matig ernstige vorm van atopisch eczeem kan op verschillende manieren worden behandeld. Vaak wordt er een vette zalf op de huid gesmeerd om de huid in goede conditie te houden. Het vochtgehalte in de huid wordt hierdoor op peil gehouden en het eczeem krijgt hierdoor minder kans.
Ook kan de behandelend arts een zalf met corticosteroïden voorschrijven. Deze zalf zorgt ervoor dat de ontsteking in de huid wordt onderdrukt, waardoor tevens de roodheid zal afnemen. Daarnaast wordt de jeuk hierdoor ook minder. Helaas kunnen dit soort zalven niet onbeperkt op de huid worden gesmeerd, aangezien de huid dun kan worden bij langdurig, onafgebroken gebruik. De effectiviteit van dit soort zalven zal daarnaast ook na verloop van tijd afnemen. Het is belangrijk dat je de zalf gebruikt volgens de voorschriften van de arts, aangezien de kans op het ontstaan van bijwerkingen hierdoor zeer klein wordt. De behandelend arts zal je de zalf ook laten opsmeren volgens een afwisselend schema, bijvoorbeeld enkele dagen achter elkaar en vervolgens enkele dagen niet.
De behandelend arts kan ook middelen voorschrijven die het immuunsysteem beïnbloeden, zoals tactolimus zalf en pimecrolimus crème. Deze stoffen remmen de ontstekingsreactie. Het voordeel van deze zalven ten opzichte van een zalf met corticosteroïden is dat deze zalven de huid niet dunner maken, waardoor ze voor langere tijd kunnen worden gebruikt. Wel kan de huid na het aanbrengen van deze zalven wat geïrriteerd aanvoelen. Verder kan teerzalf eveneens een ontstekingsdempend effect hebben en antibiotica kan helpen als de huid met eczeen geïnfecteerd is geraakt met bacteriën. Er kan ook gebruik worden gemaakt van verbandpakken van zuivere zijde die een anti-bacteriële werking hebben en tegen de jeuk kunnen anti-jeukmiddelen worden voorgeschreven.
Indien er sprake is van ernstig atopisch eczeem dat niet kan worden verminderd met de bovengenoemde medicatie zal er worden gekozen voor andere behandelingsmethoden. Zo kan bijvoorbeeld enkele dagen prednison worden gebruikt om de ergste huiduitslag te verminderen. Daarnaast kan de arts ciclosporine voorschrijven. Dit middel onderdrukt de immuunreactie die bij eczeem een belangrijke rol speelt. Helaas kan dit effectieve middel slechts enkele maanden achter elkaar worden gebruikt, aangezien het ernstige bijwerkingen met zich meebrengt zoals bloeddrukstijging en nierproblematiek. Verder kan UV-therpie een uitkomst bieden, aangezien eczeem vaak goed reageert op zonlicht.
Wat kun je zelf doen tegen atopisch eczeem?
Je kunt ook zelf een aantal dingen doen om atopisch eczeem te verminderen. Zo is het bijvoorbeeld belangrijk om factoren die het eczeem kunnen uitlokken zoveel mogelijk te vermijden. Geestelijke en lichamelijke stress kun je helaas niet altijd vermijden, maar je kunt wel proberen meer rustmomenten in te plannen. Verder kan een droge huid atopisch eczeem verergeren. In de winter wordt de huid vaak droger en eveneens bij guur weer. Smeer de huid dan in met vette crèmes. Soms kan een huidreactie door een contactallergie ook een nieuwe uitbraak van eczeem uitlokken.
Het is daarnaast ook aan te raden om zeep en bubbelbaden zoveel mogelijk te vermijden. Je huid kan hierdoor namelijk uitdrogen en dit vergroot de kans op eczeem. In plaats van normale zeep kun je beter gebruikmaken van een neutrale zeep (eventueel speciaal voor eczeem). Het is van belang dat je zoveel mogelijk probeert niet te krabben aan de plekken eczeem en deze ook niet aan te raken. Als je dit wel doet, kun je de huid namelijk beschadigen en de eczeem verergeren. Verder is het goed om grote verschillen in temperatuur te vermijden, aangezien dit de huid ook kan irriteren. Het is daarnaast ook beter voor de huid om katoenen kleding te dragen in plaats van wollen kleding.
Soms kan huismijt een uitbraak van eczeem veroorzaken. Daarom is hetaan te raden om het huis zo schoon mogelijk te houden, zodat het wordt ontdaan van hhuismijt. Het kan ook voorkomen dat een voedselallergie ervoor zorgt dat het atopisch eczeem erger wordt. Denk je dat bepaalde voedingsmiddelen het eczeem erger maken of dat je hier in ieder geval wellicht allergisch voor bent? Ga dan langs een dokter om te laten onderzoeken of er inderdaad sprake is van een allergie.
Verder is het verstandig om een gezond voedingspatroon aan te houden. Eet zoveel mogelijk verse producten en veel groenten. Vermijd koffie, alcohol, suiker en ongezonde vetten. Probeer zoveel mogelijk natuurlijke voeding te eten. Het is ook goed om regelmatig vette vis te eten, aangezien de oliën die hierin zitten ontstekingsremmend werken. Producten met vezels zijn ook goed om te eten, aangezien deze stoffen een grote rol spelen bij de darmfunctie. Zorg er ook voor dat je dagelijks voldoende water drinkt, minimaal 1,5 liter per dag.
