Basilicum, verzorging en gebruik

Basilicum (Ocimum basilicum), kruiden plant

Basicilum is ook bekend onder veel andere namen: balsemkruid, basiliekruid, basil, bazielkruid, Jozefkruid en koningskruid (deze laatste naam komt van Basileus oud-grieks, dat koning betekent). Basilicum behoort tot de bekende kruiden.

• Er wordt met enige zekerheid gezegd dat de herkomst van basilicum Voor-Indië is. Ook in landen rond de Middellandse Zee groeit basilicum.
• In de 12 eeuw kwam basilicum pas onze kant op, over de Alpen. Basilicum behoort tot de  Labiatae, de familie van de lipbloemigen. De plant basilicum vertakt zich heel mooi, de stengels van de plant zijn kantig, de bladeren zijn ietwat gewelfd, langgerekt ovaal. De bloemen ontstaan aan de toppen van de plant.
• De basilicum bloeit van juli tot september. De bloemen van basilicum zijn er in de tinten ivoorwit tot roze. Deze bloemen vormen een soort van schijnkrans. De hoogte varieert naargelang de standplaats van 15 tot 60 cm. Dit kruid is te koop in veel soorten en variëteiten. Het blad van basilicum geeft een kruidig aroma en kan aan veel gerechten worden toegevoegd.
• Veel mensen lusten basilicum. De plant wordt meestal als eenjarige plant behandeld, maar kan ook als potplant overwinteren binnen in huis of in een kas. Kies daarvoor de variant Ocimum  minimum. Deze wordt namelijk slechts ongeveer 30 cm. hoog. Basilicum staat het liefste op een warme, zonnige en beschutte plaats. De grond moet goed afwateren en vruchtbaar zijn. Je kunt basilicum al in april zaaien, doe dat dan wel onder glas bij een temperatuur van 13 à 15 graden.
• Half mei ga je beginnen met het afharden van de jonge plantjes. Afharden betekent de plantjes elke dag enkele uren in de buitenlucht zetten en 's avonds op tijd weer naar binnen halen.
• Eind mei of begin juni mogen de plantjes definitief naar buiten. De afstand tussen de plantjes moet ongeveer 25 tot 30 cm. zijn. Je kunt er ook voor kiezen, bijvoorbeeld als je geen kas hebt en niet in de gelegenheid bent om onder glas te zaaien meteen ter plekke zaaien in de volle grond. Zet er even een markering bij! Dat kun je vanaf half mei doen.
• Het oogsten van de blaadjes moet gebeuren voordat de bloemen in augustus open gaan. Er kan een tweede pluk worden gedaan zo vlak voordat het gaat vriezen. Je kunt de blaadjes invriezen, maar ook drogen. Basilicum kan in de koelkast worden bewaard. Je kunt basilicum vermeerderen door zaadjes van de uitgebloeide bloemen te nemen. Je kunt uiteraard het zaad ook kopen, let op de uiterste verkoopdatum.
• Met zelf gekweekte kruiden kun jij je gerechten verfijnen, op smaak brengen en variatie aanbrengen in de maaltijden. Kruidenplanten zijn fijn om in de keuken te gebruiken, maar de planten zijn tevens een aanwinst voor je tuin.
• Basilicum en nog veel meer andere kruidenplanten zijn heel aantrekkelijke planten voor je tuin, met prachtige bloemen. Als je de planten aanraakt verspreiden ze vaak ook een heerlijke geur.
  
  

Soorten basilicum

In de tuin kun je kiezen voor kleine- en grootbladige basilicum.

• Kleinbladige basilicum heeft een fijnere smaak.
• De grootbladige basilicum is een plant met meer weerstand, deze plant is sterker. Ook roodbladige basilicum is in de handel.
• Naast deze variaties van het blad is er ook variatie op het gebied van geur. Er bestaat basilicum met kaneelgeur, citroengeur en anijsgeur.
• De meer pittige basilicum komt uit Thailand, India, Mexico, Afrika en Turkije. Deze basilicum kun je eenvoudig op de vensterbank in de keuken of huiskamer of zelfs op de slaapkamer en de zolder zaaien.
• Ben je in het bezit van een kas, dan zaai je daar de basilicum. Basilicum kiemt gemakkelijk. Je hoeft over de zaadjes slechts een klein beetje aarde te strooien. Het verspenen gebeurt in groepjes, die je overplant in potjes. Om ze wat steviger te laten te staan kun je de jonge plantjes een beetje dieper zetten.
• Vanaf midden mei mogen de jonge planten naar buiten. Zet de jonge basilicum op een warme, zonnige en beschutte plaats.
• Basilicum houdt van humusrijke, wat zandige grond. Het is belangrijk om de jonge planten bij droogte goed nat te houden. Knip op tijd de middelste top weg om een bossige groei te bevorderen, waardoor de oogst nog beter zal zijn.
• Tip: zet ook wat basilicum in grote potten die je eventueel binnen kunt zetten als je te maken krijgt met een natte en koele zomer. De planten zullen dan binnen beter groeien dan buiten. Oogst het jonge blad, dat is het lekkerst. Oudere blaadjes hebben een wat scherpe smaak. Basilicum kan gedroogd worden.
• Om het aroma echter volledig te behouden kun je er beter voor kiezen om een pot basilicum op de vensterbank voor het keukenraam te plaatsen en deze daar laten overwinteren. Zo kun je ook in de winter genieten van verse kruiden.

Gebruik basilicum

Basilicum wordt edelkruid genoemd. Deze naam heeft uiteraard een betekenis. Vroeger werd basilicum koningskruid genoemd. Het blad is rijk aan etherische olie. Heb je last van krampen, dan kan een kop thee van basilicum de kramp verminderen. Een kop basilicum thee werkt ook goed op de maag. Basilicum stimuleert de eetlust en als je last hebt van winderigheid ook dan kun je basilicum proberen om dit te onderdrukken of te verminderen. Het gebruik van kruiden in de keuken is voor de keukenprins of keukenprinses van grote waarde. Er zijn zoveel mogelijkheden met kruiden in de maaltijden en het is voor de echte kok steeds weer een uitdaging om iets nieuws te proberen met kruiden bij bepaalde gerechten.

Kruiden in de keuken zijn van grote waarde, maar ook in de tuin doen kruiden planten het bijzonder goed. De planten en de bloemen zijn een aanwinst voor elke tuin. Ook de geuren in de tuin geven jouw tuin iets eigens. Basilicum wordt in de Franse en Italiaanse keuken heel veel gebruikt, maar ook in Nederland komt basilicum steeds vaker op tafel. Denk aan tomatengerechten en pesto.

Basilicum is een smaakmaker voor veel gerechten: konijn, gevogelte, groenten, sauzen, soepen, kaas, vis enz. Ben jij thuis de kok dan kun je basilicum eigenlijk overal wel een keer bij proberen en omdat smaken verschillen bepaal je hoe jij de maaltijd de volgende keer bereidt met of zonder basilicum. Wanneer je verse basilicum gebruikt dan moet je deze niet mee laten koken, omdat er veel smaak tijdens het koken verdwijnt. Gedroogde basilicum moet je wel even mee laten koken. De verse basilicum moet je plukken, wassen, van de steeltjes ontdoen en (fijn) snijden. Je kunt de blaadjes ook heel laten, mooi en lekker als garnering. Tip: ook al zou je basilicum als niet als keuken kruid gebruiken dan is het toch aan te bevelen een pot basilicum in de keuken te plaatsen. Het houdt namelijk vliegen weg, een mooie eigenschap van een prachtig plantje!!