Boulimia nervosa: wat houdt het in?
Boulimia nervosa is een eetstoornis waarbij eetbuien worden afgewisseld met perioden van streng lijnen, braken of het gebruik van laxeermiddelen. Dit noemen we ook wel compenseren. De letterlijke betekenis van boulimia nervosa is 'eten als een os door psychische oorzaak'. Iemand met deze aandoening heeft geen echte honger, maar de honger ontstaat door iets geestelijk. In dit artikel beschrijven we wat boulimia nervosa precies inhoudt.
Wat is boulimia nervosa?
Als je boulimia nervosa hebt, ben je continu bezig met eten en je gewicht en lichaam. Onbeheersbare eetbuien zijn het eerste kenmerk van deze eetstoornis. Tijdens een eetbui eet je veel voedsel in een zeer korte tijd zonder echt te proeven of ervan te genieten. Het tweede belangrijke kenmerk van boulimia nervosa is het compenseren van de eetbuien. Je wilt niet aankomen en daarom probeer je na een eetbui het voedsel zo snel mogelijk weer kwijt te raken. Dit wordt bijvoorbeeld gedaan door streng te vasten, hevig te sporten, braken of laxeermiddelen, plaspillen of een klysma te gebruiken.
Bij elke eetstoornis - en dus ook bij boulimia - komt vaak veel schaamte kijken. Je schaamt je voor je eetgedrag en je probeert dit voor anderen zoveel mogelijk verborgen te houden. Je kunt je eenzaam gaan voelen, omdat je door het schaamtegevoel minder vaak aan sociale gelegenheden wilt deelnemen. Dit eenzame gevoel is ook een gevolg van het gevoel niet begrepen te worden door je omgeving, omdat bij jou alles om eten draait. Vaak lukt het wel even om af te vallen, maar daarna beginnen de eetbuien weer. Dit zorgt ervoor dat er een jojo-effect ontstaat: lijnen en afvallen, eten en aankomen.
Oorzaken
De meeste personen met boulimia nervosa zijn vrouwen, ook al kunnen mannen ook deze stoornis krijgen. De eetstoornis openbaart zich vaak wanneer vrouwen (en in sommige gevallen mannen) tussen de 18 en 25 jaar oud zijn. Er wordt vermoed dat het ontstaan van boulimia nervosa (en anorexia nervosa) voor een deel wordt veroorzaakt door het westerse slankheidsideaal. We zien dit ideaal ook steeds vaker terug in cultuur en media.
Daarnaast spelen er over het algemeen ook andere factoren mee. Personen met een laag zelfbeeld en/of een drang tot perfectionisme lopen namelijk een hoger risico om deze eetstoornis te ontwikkelen. Ook kunnen traumatische gebeurtenissen uit het verleden een rol spelen bij het ontstaan van boulimia nervosa. Het kan echter ook voorkomen dat de stoornis zich vlak na een traumatische gebeurtenis openbaart. De meeste personen die lijden aan boulimia nervosa hebben daarvoor al perioden streng gelijnd of een periode van anorexia nervosa doorgemaakt.
Wat zijn de symptomen?
De meeste personen met boulimia nervosa hebben meestal een normaal gewicht. De onbeheersbare en steeds terugkerende eetbuien zijn het eerste symptoom waaraan je deze eetstoornis kunt herkennen. Tijdens een eetbui eet je in korte tijd veel voedsel dat vaak een hoog aantal calorieën bevat en je beleeft hier geen plezier aan. Je eetbuien houd je zo goed mogelijk verborgen voor anderen.
Verder doe je er alles aan om te voorkomen dat je aankomt in gewicht als gevolg van een eetbui. Na een eetbui voel je je schuldig en dwing je jezelf om streng te vasten of overmatig te sporten. Het kan ook zo zijn dat je het voedsel uitbraakt of laxeermiddelen of plasmiddelen inneemt om het voedsel kwijt te raken. Je geeft veel geld uit aan voedingsmiddelen en je eet als er niets anders is ook bedorven voedsel. Je gevoel van zelfwaardering hangt geheel af van je gewicht en je lichaamsomvang. We spreken van boulimia nervosa als je in de afgelopen drie maanden minstens tweemaal per week een eetbui hebt gehad en dit daarna probeert te compenseren.
Wat zijn de gevolgen?
Boulimia nervosa heeft zowel psychische en sociale gevolgen als lichamelijke gevolgen. Als je deze eetstoornis hebt, voel je je onzeker en minderwaardig. Je voelt je niet meer goed tussen anderen en onbegrepen door anderen, waardoor je in een sociaal isolement raakt. Hierdoor kun je je eenzaam gaan voelen. Veel personen met boulimia nervosa krijgen ook te maken met depressieve gevoelens en dit kan zelfs zo ernstig zijn dat men zelfmoord overweegt.
De lichamelijke gevolgen van boulimia nervosa hebben voornamelijk te maken met voedingstekorten. Zo kun je een tekort krijgen aan ijzer, waardoor je te maken kunt krijgen met bloedarmoede. Een tekort aan zout kan ervoor zorgen dat je uitdroogt. Verder kan boulimia een tekort aan kalium tot gevolg hebben, waardoor je hartritmestoornissen of zelfs een hartstilstand kunt krijgen. Daarnaast heeft iemand met deze eetstoornis vaak ook een tekort aan eiwitten en vitamines.
Indien je eetbuien compenseert door te braken, kunnen je slokdarm en klieren hierdoor geïrriteerd raken. Het braken is ook niet goed voor je gebit, omdat het tandglazuur wordt aangetast door het maagzuur dat tijdens het braken langs de tanden gaat. Als je laxeermiddelen gebruikt, kun je last krijgen van hevige buikpijn en obstipatie. Ook kan dit leiden tot luiheid of stilstand van de darmen of uitdroging.
Diagnose
De huisarts zal je eerst een aantal vragen stellen om de diagnose boulimia nervosa vast te stellen. Als je minstens tweemaal per week gedurende drie maanden eetbuien hebt in combinatie met compensatiegedrag, spreken we over boulimia nervosa. Het belangrijkste kenmerk van deze eetstoornis is dat je last hebt van een oncontroleerbare drang tot eten en dat je de wens hebt om slank te blijven.
Meestal bestaan de eetbuien uit korte periodes die niet langer dan enkele uren aanhouden. Je eet in deze periode en bovenmatige hoeveelheid voedsel en je hebt het gevoel dat je niet kunt stoppen met eten. Vaak proef je ook niet meer wat je eet. Aangezien je je wel zorgen maakt over je gewicht, kun je je na een eetbui neerslachtig en zelfs depressief voelen.
Behandeling
Soms duurt het lang voordat iemand met boulimia nervosa naar de arts durft te gaan. Dit kan komen doordat je het probleem zelf nog niet (helemaal) inziet of omdat je bang bent niet serieus te worden genomen. Tegenwoordig zijn er echter goede behandelingen voor boulimia nervosa. Aangezien deze eetstoornis gevaarlijk is, is het belangrijk om naar de arts te gaan als je denkt dat je boulimia hebt.
De meest effectieve behandeling bij boulimia nervosa is psychotherapie. Het doel van deze therapie is een gezond lichaamsgewicht en een gezond eetgedrag herstellen. Het is van belang dat deze behandeling zo snel mogelijk wordt gestart, omdat het eet- en denkpatroon in een eerder stadium gemakkelijker kunnen worden doorbroken. Er kan onder andere worden gekozen voor cognitieve therapie, groepstherapie, gezinstherapie of interpersoonlijke psychotherapie.
In sommige gevallen zal de arts ook antidepressiva voorschrijven. Het effect van deze medicijnen op de lange termijn is niet aangetoond, maar op korte termijn kan dit wel resultaat hebben. Boulimia nervosa staat vermoedelijk in verband met stemmingsstoornissen en daarom zouden antidepressiva bij sommige cliënten een uitkomst kunnen bieden.
Wanneer ben je genezen van boulimia nervosa?
Volgens de officiële DSM-5 richtlijnen ben je genezen van boulimia nervosa als je ruim drie maanden lang geen eetbuien meer hebt en niet meer compenseert door te vasten, overmatig te bewegen, te braken of laxeermiddelen te gebruiken. Daarbij zijn je lichaamsbeleving en je gewicht ook niet meer allesbepalend over hoe je je voelt over jezelf.
