Zonder dat we erbij na hoeven te denken halen we adem. De ademhaling is namelijk een natuurlijke reflex. Onze longen zuigen zich vol met zuurstof en dit wordt vervolgens gebruikt door onze organen en spieren voor onze lichaamsfuncties. We zetten de opgenomen zuurstof in ons lichaam om in koolzuur en tijdens het uitademen raken we dit weer kwijt.
Als er sprake is van hyperventilatie adem je te snel te veel zuurstof in. Dit is het gevolg van een te snelle of te diepe ademhaling. Er komt dan in korte tijd teveel zuurstof ons lichaam binnen en we ademen dan ook te veel koolzuur. Hierdoor ontstaat er een tekort aan koolzuurgas in het bloed, waardoor de lichaamsprocessen verstoort raken. Als gevolg hiervan kun je last krijgen van een benauwd en beklemmend gevoel, hartkloppingen, zweten, trillen en tintelen van de vingers, voeten of mond.
Er zijn duidelijke verschillen tussen acute hyperventilatie en chronische hyperventilatie. Bij acute hyperventilatie zijn de symptomen heel duidelijk: je ademhaling versnelt hoorbaar, je ziet overduidelijk bleek en je transpireert. Daarbij krijg je last van hartkloppingen; het lijkt alsof het hart een slag overslaat. Als gevolg hiervan kun je angstig zijn dat er echt iets ernstigs aan de hand is. Verder kun je dubbel en wazig gaan zien en de handen en voeten kunnen gaan tintelen. Na verloop van tijd houdt de aanval uit zichzelf op. Hierna voel je je meestal vermoeid.
Bij chronische hyperventilatie heb je dus continu een versnelde of te diepe ademhaling. De symptomen zijn hetzelfde als bij een acute hyperventilatie, maar veel minder heftig. Daarnaast kunnen er ook nog andere vage klachten optreden. Aangezien de klachten niet duidelijk aanwezig zijn, kan het voorkomen dat iemand de gehele dag door hyperventileert zonder zich daar bewust van te zijn. Soms vallen de klachten wel op, maar wordt er niet direct aan chronische hyperventilatie gedacht. Het kan daarom lang duren voordat de juiste diagnose wordt gesteld.
Veel patiënten krijgen door de hyperventilatie te maken met verschillende angsten, waaronder ziektevrees. Als de diagnose pas na deze tijd wordt gesteld, is het vaak moeilijker om de chronische hyperventilatie te behandelen. Je bent dan namelijk al in een negatieve spiraal terecht gekomen van angsten en ongezekerheid. Dit zorgt voor stress en dit lokt de hyperventilatie juist uit. Als je merkt dat je last hebt van de bovengenoemde klachten (ook al vallen de klachten bijna niet op), is het belangrijk dat je een arts raadpleegt. Er kan dan worden gekeken of er echt sprake is van chronische hyperventilatie en er kan gestart worden met een behandeling.
Als we gaan kijken naar de oorzaak van chronische hyperventilatie, moeten we hierbij eerst kijken naar de ademhaling. Normaal gesproken is de wisselwerking tussen zuurstof en koolzuurgas gelijk, maar bij te snel en te diep ademen kan deze harmonie worden verstoord. Hierdoor voel je je niet goed meer. Je krijgt last van een drukkend gevoel op de borst en hartkloppingen, je begint duizelig te worden en je gaat zweten. De hyperventilatie ontstaat dus doordat er teveel koolzuurgas wordt uitgeademd. Het lichaam doet dit automatisch bij bepaalde gevoelens van stress, angst en emoties.
Het is tot nu toe echter nog vrij onduidelijk wat de precieze oorzaak is van chronische hyperventilatie. De meeste patiënten hebben gedurende langere tijd last van stress, ongerustheid of een depressie. Dit kan komen als gevolg van verschillende emotionele toestanden, bijvoorbeeld een echtscheiding, een sterfgeval of ontslag. Een persoon met chronische hyperventilatie kropt de emotionele gevoelens op, maar de gevoelens zetten zich dan om in lichamelijke symptomen. Men gaat sneller en dieper ademen (vaak onbewust) en er is dan sprake van chronische hyperventilatie. In onze Westerse wereld waarin stress en prestatiedruk vaak voorkomen krijgen veel mensen met deze aandoening te maken.
Aangezien het vaak lang duurt voordat chronische hyperventilatie wordt vastgesteld, is de echte oorzaak meestal niet gemakkelijk vast te stellen. Voordat de diagnose wordt gesteld heeft de persoon met hyperventilatie vaak al heel wat frustraties meegemaakt. Dit komt doordat deze persoon wel merkt dat er iets niet klopt, maar medische onderzoeken hier geen duidelijke verklaring voor geven. Deze frustraties zorgen ervoor dat de hyperventilatie verergert. Zodra de diagnose eenmaal wordt vastgesteld, is het vaak lastig om te bedenken waar de stress of onzekerheden in eerste instantie vandaan kwamen.
We weten echter wel dat bepaalde situaties chronische hyperventilatie tot gevolg kunnen hebben. Vaak voelen personen met deze aandoening zich overbelast door stress of teveel werk. Het kan ook voorkomen dat een traumatische gebeurtenis (bijvoorbeeld een sterfgeval of een inbraak) of psychologische aspecten (te weinig zelfvertrouwen) de oorzaak zijn. Verder kan chronische hyperventilatie ontstaan door omgevingsstress (de mensen in de leefomgeving zijn druk bezig), voedingsproblemen (vitaminetekort) en problemen met het uiten van emoties. Meestal gaat het om een combinatie van meerdere van de bovengenoemde factoren.
Bij chronische hyperventilatie is er dus sprake van een versnelde of te diepe ademhaling. Om te genezen van chronische hyperventilatie of het in ieder geval te verminderen is het belangrijk dat je op een goede manier leert ademhalen. Hiervoor kun je naar een ademtherapeut gaan. Daarnaast is het goed om de oorzaak van deze aandoening aan te pakken. Stess en negatieve emoties zijn de veroorzaker van chronische hyperventilatie. Een psychologische behandeling kan helpen om emoties te verwerken en stress te verminderen. Soms is ademtherapie in combinatie met een psychologische behandeling helaas niet voldoende. In dat geval kan de behandelend arts medicatie voorschrijven, zoals kalmerende middelen, antidepressiva of betablokkers.
Je kunt met een bepaalde ademoefening zelf meten of je last hebt van chronische hyperventilatie. Zet een stopwatch op één minuut. Elke keer dat je ademt zet je een streepje neer op een papier. Na één minuut tel je hoeveel streepjes je hebt neergezet. Zo weet je hoeveel keer je per minuut ademt. Adem je vaker in en uit dan tien keer per minuut? In dat geval kan het zijn dat je last hebt van chronische hyperventilatie. In rust dien je niet meer dan tien keer per minuut te ademen. Je kunt in rust namelijk met minder adem toe, aangezien je lichaam dan niet zoveel zuurstof nodig heeft. Mensen met chronische hyperventilatie ademen vaak meer dan tien keer per minuut. Indien je merkt dat je hier last van hebt, is het belangrijk dat je het aantal keren dat je per minuut ademt omlaag brengt.
Er zijn een aantal manieren waarmee je chronische hyperventilatie kunt verminderen. Een simpele truc is om je uitademing te verlengen. Wacht ongeveer twee tot drie seconden langer dan normaal voordat je weer inademt. Het is uiteraard lastig om hier de gehele dag over na te denken, maar als je dit een paar momenten per dag doet leer je het al vanzelf. Doe het bijvoorbeeld drie keer per dag gedurende drie minuten. Verder is het goed om aan te leren op de juiste manier adem te halen. Als je inademt, dient je buik uit te zetten. Bij het ademhalen gaat je buik dan weer naar binnen. Probeer rustig te ademen en let erop dat je dit via de buik doet. Doe dit samen met langer uitademen gedurende een paar minuten een aantal keren per dag.
Aangezien stress en emoties chronische hyperventilatie uitlokken en verergeren, kun je het beste stressvolle situaties zoveel mogelijk vermijden. Dit is uiteraard niet altijd mogelijk. Wel kun je vaker rust nemen en genieten van het leven. Dit vermindert de stress en maakt je gelukkiger. Sta eens stil bij de positieve dingen die er in je leven gebeuren en wees dankbaar voor de dingen die je hebt. Doordat je op deze manier minder stress en negatieve emoties zult ervaren, kun je de chronische hyperventilatie verminderen.
