Denk aan klachten gerelateerd aan spieren en gewrichten. Hoe zorg je voor de juiste ergonomie bij het samenstellen van een werkplek? Wat verstaat men onder een ergonomische werkplek? In dit artikel lees je er meer over.
Onder ergonomie verstaat men de wetenschap, die gericht is op het ontwerpen en samenstellen van een verantwoorde (werk)omgeving gebaseerd op de behoeftes van de mens. Het wordt ook wel omschreven als een studie die gerelateerd is aan de relatie tussen de mens en diens omgeving. Dit hoeft niet per definitie de werkplek op kantoor te zijn; het kan ook gaan om de ergonomie van individuele producten die elders gebruikt worden. Doel van het samenstellen van een ergonomische werkplek thuis of op kantoor is het tegengaan van verschillende lichamelijke klachten en tegelijkertijd het vergroten van het comfort dat men ervaart. Een comfortabele, ergonomisch verantwoorde werkplek draagt bij aan de efficiëntie van een medewerker.
Een groeiende beweging waarschuwt voor de gevolgen van langdurig zitten, in combinatie met onvoldoende beweging gedurende de dag. Met name kantoorpersoneel is gevoelig voor de negatieve gevolgen die deze combinatie op het lichaam heeft. In het bijzonder, wanneer de werkdagen op kantoor regelmatig onderbroken worden door een ongezonde lunch in de bedrijfskantine. Het is niet voor niets dat langdurig zitten op werkdagen regelmatig omschreven wordt als het nieuwe roken. Voor een goede werking van het lichaam is het cruciaal dat men voldoende beweegt op een dag.
RSI, een afkorting van Repetitive Strain Injury, wordt vaak gezien als het grootste risico van langdurig zitten op een ergonomisch onverantwoorde werkplek. Het is een kwetsuur die voortkomt uit een herhaalde belasting van spieren en gewrichten. Als gevolg van die herhaalde belasting gaan spieren pijn doen en wordt de doorbloeding daarvan steeds minder. RSI kan zich vervolgens op verschillende manieren uiten, maar leidt in beginsel tot schade aan spieren, zenuwen en pezen. Je herkent het onder meer aan tintelingen, een koud gevoel of een lichte, irriterende pijn. Naarmate de situatie aanhoudt, zal de pijn steeds chronischer van aard worden.
Vaak wordt bij het samenstellen van een ergonomisch verantwoorde werkplek voor een combinatie van elementen gekozen. Dit begint bij het juiste bureau en een bijpassende bureaustoel. Het is belangrijk dat zo’n bureaustoel verstelbaar is, wat het mogelijk maakt om deze volledig aan te laten sluiten bij de benodigde ondersteuning voor jouw lichaam. Kies nooit voor het werken aan de keukentafel, wanneer je daar geen bureaustoel hebt staan.
Ook het afstellen van het bureau is belangrijk. Je wilt voorkomen dat je knieën voortdurend tegen de onderzijde van het bureaublad stoten. Tegelijkertijd mag het bureau niet te hoog zijn, omdat dit zou leiden tot een verkeerde ondersteuning van de onderarm. Het wordt aangeraden om te kiezen voor een sta-zitbureau. Deze kan mechanisch of elektronisch worden versteld en biedt je de mogelijkheid om af en toe staand achter het bureau te werken.
Eenmaal een geschikte bureaustoel en bureau gevonden, kun je de werkplek uitbreiden met aanvullende hulpmiddelen. Denk bijvoorbeeld aan een ergonomisch toetsenbord, wat voorkomt dat je handen en polsen onnodig zwaar belast worden. Naast een ergonomisch toetsenbord draagt ook de juiste ergonomische muis bij aan het voorkomen van klachten. Probeer je handen in een zo neutraal mogelijke positie te houden bij het typen en kies voor een zachte aanslag van de toetsen.
De ergonomie van een werkplek is niet uitsluitend gerelateerd aan het bureau, de bureaustoel en de hulpmiddelen waarmee je dit combineert. Het heeft bijvoorbeeld ook betrekking op de verlichting in de ruimte. Een goede verlichting helpt vermoeidheid van de ogen tegen te gaan. Let hier niet alleen op kantoor op; besteed ook bij een werkplek thuis voldoende aandacht aan dergelijke aspecten om je langdurig te kunnen blijven concentreren.
Houd er rekening mee dat het voorkomen van lichamelijke klachten als gevolg van langdurig zitten meer omvat dan slechts de bewuste keuze voor een ergonomisch verantwoorde werkplek. Het is minstens zo belangrijk om naar het eigen gedrag te kijken. Zorg er bijvoorbeeld voor dat je dagelijks tenminste een half uur beweegt. Nog beter is het om dit een uur te doen. Pak de fiets om naar kantoor te gaan, loop tijdens de lunch een rondje met collega’s, enzovoorts. In de avond kan een rondje wandelen of hardlopen helpen om voldoende beweging te krijgen. Daarbij draagt dit bij aan het legen van het hoofd na een intensieve werkdag, als gevolg waarvan je sneller in slaap zal vallen. Langdurig piekeren verslechtert de nachtrust, waardoor je overdag minder energie hebt en je productiviteit negatief beïnvloed wordt.
Wanneer je overdag op kantoor werkt, is het belangrijk om de juiste houding aan te nemen achter het scherm. Een ergonomisch verantwoorde bureaustoel verkleint het risico op RSI en soortgelijke klachten, maar voorkomt het niet bij een onjuiste houding. Veel werkgevers bieden medewerkers ondersteuning van een arbo preventiemedewerker. Deze kan meer informatie geven over het op een correcte wijze afstellen van het bureau en de bureaustoel.
Daarnaast helpt het om ieder uur of eens in de twee uur tien of vijftien minuten staand te werken. Een alternatief is een ommetje naar de koffieautomaat of het toilet, zodat je vervolgens opnieuw bewust kijkt of je de juiste houding aan hebt genomen. Zou je langdurig achter het bureau blijven zitten, dan is de kans groot dat je steeds meer onderuitgezakt op de bureaustoel zit.
Voor werkgevers is het interessant om te kijken naar de mogelijkheden die moderne software tegenwoordig biedt. Deze software waarschuwt medewerkers dat het tijd is voor een korte pauze, dat zij een oefening met hun handen of benen uit zouden moeten voeren om verkramping te voorkomen, enzovoorts.
Zeker in een tijd waarin de arbeidsmarkt krap is, loont het om te investeren in een ergonomisch verantwoorde werkplek inclusief deze software. Het helpt het langdurig uitvallen van collega’s te voorkomen. Eenmaal uitgevallen blijkt het voor werkgevers vaak lastig te zijn om de medewerker (tijdelijk) te vervangen door het beperkte aantal werkzoekenden.
