Gebarentaal leren? Zo leer je het

Gebarentaal

Gebarentaal, zoals de naam al zegt is het een taal, een manier van communiceren, aan de hand van gebaren. Het is een natuurlijke taal, je maakt hierbij met name gebruik van je handen (manueel) en ook van je ogen (visueel). Bij de gesproken taal maken we met name gebruik van onze stem (oraal) en van ons gehoor (auditief). Je zou dus kunnen zeggen dat gebarentaal een visuele taal is, ook is het een volwaardige taal en heeft het een eigen grammatica. Dit leggen we uit aan de hand van een voorbeeld. Als je zegt het boek ligt op de kast, dan is dat bij de gebarentaal duidelijk te maken met wijzen naar de kast en een boek. De volgorde is anders, eerst naar de kast wijzen en dan naar het boek en dan wijzen naar OP (de kast). In Nederland wordt gebarentaal afgekort met NGT (Nederlandse Gebarentaal).

Voor wie is gebarentaal?

Gebarentaal wordt gebruikt voor prelinguaal dove mensen. Dit zijn mensen die doof worden geboren of die doof worden voor de leeftijd dat zij de taal eigen kunnen maken. Dove mensen willen ook met elkaar communiceren en daarbij maken zij gebruik van gebaren.

Omgaan met gebarentaal

Het is soms lastig wanneer anderen je niet kunnen horen om dan met elkaar te communiceren. Gebarentaal speelt daarin een grote rol. Veel mensen communiceren met dove mensen en slechthorenden op deze manieren:

• Lichaamstaal wordt vaak wel begrepen door dove mensen.
• De aandacht kan gevraagd worden door op de schouder te tikken (rustig).
• Oogcontact maken met elkaar.
• De Nederlandse Gebarentaal wordt vaak ingezet, doven onderling gebruiken het veel, maar ook tolken gebruiken dit.
• Je kunt soms ook Nederlands spreken en ondersteunen met duidelijke gebaren. Iemand spreekt dan Nederlands duidelijk gearticuleerd waarbij het aflezen van spraak mogelijk wordt gemaakt. Dit kan dan ondersteund worden met gebaren, zodat het voor de ander beter te begrijpen is.
• Lettergebaren worden ook vaak ingezet, alle letters hebben een eigen gebaar. Dit kan, wanneer het lastig is om een woord duidelijk te maken, in worden gezet. Je kunt dan letter voor letter laten zien aan de hand van een gebaar, ideaal als het over vreemde woorden gaat of over namen.
• Pen en papier kunnen ook helpen om het een en ander duidelijk te maken net als de computer.
  

Cursus gebarentaal leren

Wanneer je in je omgeving iemand hebt die bijvoorbeeld doof is geboren, is het fijn dat je toch met elkaar kunt communiceren. Je kunt dan een cursus gebarentaal leren. Deze worden op diverse plaatsen aangeboden. Je kunt ook een boek kopen en dan de handgebaren leren (per letter), maar soms is het fijner om les te krijgen in gebarentaal, zodat je ook zeker weet dat je het goed aanleert (er kijkt een deskundige met je mee). Je kunt ook onderling met elkaar oefenen en tips krijgen over hoe je een gebaar moet uitbeelden. Sommige gebaren lijken veel op elkaar en je wilt uiteraard geen miscommunicatie.

• Bekijk in je regio welke cursus er wordt aangeboden om gebarentaal te leren.
• Volg samen met iemand de cursus gebarentaal, zodat je thuis ook kunt oefenen.
• Kies een uitgebreide cursus, zodat je alles goed kunt aanleren en neem de tijd om je alles eigen te maken tijdens een uitgebreide cursus.
  
  

Inhoud cursus gebarentaal leren

Als je gebarentaal wilt leren, dan bestaat de cursus vaak uit een aantal niveaus. Je zult bij het begin moeten beginnen en dan breng je jezelf de basiskennis bij. Vervolgens kun je iedere keer een stap verder gaan:

• De basis bestaat vaak uit vragen naar hoe heet je, wil je koffie, kan ik je helpen?
• Je gaat vervolgens verder met dagelijkse bezigheden en vragen, zoals welke dag is het vandaag? Vragen zoals heb jij een schaar? Er wordt vooral heel praktisch geoefend, zaken die je dagelijks tegenkomt.

Welke gebaren je leert, hangt ook af van waar je met elkaar communiceert. Op het werk stel je elkaar andere vragen dan wanneer je met vrienden wilt communiceren. Andere belangrijke aspecten die je kunt leren met een cursus gebarentaal zijn bijvoorbeeld:

• Wat trek je aan vandaag?
• Wanneer gaan we?
• Ben je klaar?
• Waar ga je naar toe?
• Weet je het nog?
• Heb je in het weekend plannen?
• Samen naar de film? 

Het is fijn wanneer je over de dagelijkse bezigheden met elkaar kunt communiceren. Daarvoor heb je geduld nodig en het is ook belangrijk dat jij weet wat de antwoorden kunnen zijn en om je deze gebaren eigen te maken.

Gebarentaal op het werk

Op het werk kan communiceren middels gebarentaal soms lastig zijn. Niet iedereen kent de gebaren en daarom wordt er op het werk vaak gebruik gemaakt van een teksttelefoon of een fax. Maar er zijn meer aspecten waar aan gedacht moet worden wanneer er mensen op het werk aanwezig zijn die niet goed kunnen horen:

• Een zichtbaar brandalarm (ze horen een alarm niet af gaan).
• Infrarood installatie in vergaderruimtes.
• Oproepsysteem dat zichtbaar is (waarbij wordt aangeduid wat er nodig is en wat er gehaald moet worden).
• In een nieuwsbrief op het werk kunnen de basis gebaren geplaatst worden, zodat iedereen de basis kan leren of om collega’s de mogelijkheid te bieden een cursus gebarentaal te volgen. Daardoor wordt samenwerken en communiceren onderling gestimuleerd en verbeterd.
• Communicatie is belangrijk, dat is wel duidelijk. Zonder communicatie of door miscommunicatie gaat er veel mis. Investeren van tijd in gebarentaal is zo gek nog niet. Je wereld wordt er groter door, zowel voor de slechthorenden als ook voor de horende mensen. Je bent een ervaring rijker als je gebarentaal beheerst en je kunt ook veel betekenen voor je slechthorende medemens, collega, familielid enz.