Wanneer er over gluten gesproken wordt, dan gaat het over eiwitten die bij mensen met coeliakie of dermatitis herpetiformis kunnen zorgen voor schade aan de darmen. Gluten komen van nature voor in tarwe, maar ook in rogge en gerst.
Er wordt vaak gesproken over een glutenallergie, maar dat is een verkeerde benaming. Je kunt namelijk niet allergisch zijn voor gluten, maar wel voor tarwe. Als je niet tegen gluten kunt, dan noemen we dat ook wel coeliakie of glutensensitiviteit. Coeliakie kan vast worden gesteld door middel van een bloedonderzoek en er kan ook aanvullend onderzoek gedaan worden op je genetische aanleg en ook kan er een biopt worden genomen van je dunne darm (voor kinderen niet altijd noodzakelijk). Als je eenmaal coeliakie hebt (een auto-immuunziekte) dan groei je er niet meer overheen, je komt er dus niet meer vanaf. Het enige wat je er aan kunt doen is een glutenvrij dieet volgen en dat levenslang.
Als je last hebt van een glutenallergie of glutensensitiviteit, dan kunnen er diverse verschijnselen optreden. Vaak doen deze verschijnselen je denken aan coeliakie of het prikkelbare darmsyndroom. Je kunt last hebben van:
Het kan echt duidelijk aan worden getoond als je onder begeleiding van een diëtist zes weken een glutenvrij dieet volgt. Vervolgens ga je opnieuw gluten eten en dan bekijken wat de klachten zijn. Hierdoor kun je er achter komen of dat je wel of niet tegen deze producten kunt.
Coeliakie is een andere naam voor een glutenintolerantie. Het wordt ook wel inheemse spruw genoemd. Het gaat hierbij over een aandoening die aangeboren kan zijn, maar ook verworven kan zijn door darmbeschadigingen. Het wordt veroorzaakt door een immunologische reactie tegen gluten. Bij gluten gaat het eigenlijk over onschuldige stoffen, ze zijn niet giftig en voedzaam. Alleen wanneer je coeliakie hebt, reageert je lichaam er anders op en ziet je lichaam de gluten als gevaarlijk. Er kan dan een darmontsteking ontstaan tegen een deel van je dunne darm (het jejunum) en het gevolg kan zijn dat darmvlokken afsterven (atrofie). Het zorgt er voor dat voedingsstoffen niet goed op worden genomen en het gevolg daarvan is dat er een vettige diarree ontstaat. Het kan ook weer zorgen voor energieverlies en vermagering. Je kunt last krijgen van een opgeblazen gevoel, maar ook van chronische diarree, buikpijn, winderigheid en bijvoorbeeld stinkende ontlasting.
Mensen die coeliakie hebben kunnen verschillende klachten en verschijnselen laten zien. Het kan ook zijn dat je slechts wat vage klachten hebt of geen klachten hebt. Vroeger werd gedacht dat mensen alleen last konden krijgen van buikkrampen en van diarree. Maar mensen met een glutenintolerantie kunnen juist last hebben van obstipatie. Er kunnen ook klachten zijn die niet meteen met de darmen te maken hebben, te denken aan vermoeidheid en soms ook onvruchtbaarheid. De symptomen van een glutenintolerantie zijn bij volwassenen algemener dan bij kinderen. Volwassenen met een glutenintolerantie kunnen last hebben van het volgende:
Kinderen en baby’s kunnen ook een glutenintolerantie hebben. De symptomen die dan voor kunnen komen zijn:
Wanneer de symptomen kunnen wijzen op een glutenintolerantie is het belangrijk dat daar snel naar gekeken wordt. Je kunt het beste de arts een bezoek brengen en dan kan er vastgesteld worden of dat je een glutenintolerantie hebt of niet. Het is bij jonge kinderen zeker belangrijk dat een glutenintolerantie op tijd wordt vastgesteld, er kan namelijk een groeistoornis of een groeiachterstand ontstaan. Ook bij volwassenen is het van belang dat het snel vast wordt gesteld. Een glutenintolerantie kan namelijk zorgen voor complicaties, zoals een verminderde vruchtbaarheid, botontkalking, neurologische en psychische problemen en miskramen. Om een glutenintolerantie aan te pakken is een glutenvrij dieet de beste oplossing. Je darmslijmvliezen zullen volledig moeten herstellen en dat kan wel een paar maanden tot een jaar duren, nadat je met een dieet bent gestart.
Het is hierbij belangrijk dat een glutenvrij dieet levenslang wordt volgehouden en je moet het dieet heel nauwkeurig volgen. Tegenwoordig hebben steeds meer mensen met een glutenintolerantie te maken. De maatschappij speelt daarop in en daardoor komen er meer glutenvrije producten in de verkoop. Het is belangrijk om de zoektocht te starten onder begeleiding van een diëtist die je precies kan vertellen wat je wel en niet mag eten bij een glutenvrij dieet. Je wil je namelijk weer snel beter voelen en de symptomen verminderen of helemaal laten verdwijnen. Dit vraagt zeker de nodige inspanning van je. Het is zeker in het begin erg lastig om te bekijken wat je wel en niet mag eten, maar je weet waar je het voor doet. Als je je na een paar weken beter voelt en de symptomen, waar je misschien wel dagelijks last van had, nemen af, dan weet je dat je op de goede weg bent. Het zal je dan ook motiveren om door te gaan, want je weet dat je je alleen maar beter gaat voelen. Het lastige is in het begin dat je continu op de verpakkingen van etenswaren aan het kijken bent naar de ingrediënten. Je wil het namelijk goed doen en dat kost tijd. Door de tijd die je er in het begin aan kwijt bent, word je later beloond. Je weet dan namelijk wat je wel en niet mag eten, dus na een tijdje gaat het boodschappen weer sneller en gemakkelijker.
Er zijn verschillende onderzoeken gehouden naar mensen met coeliakie. Daaruit kan worden geconcludeerd dat het een van de meest voorkomende niet-infectie gerelateerde darmaandoeningen is. In totaal zou 1 op de 150 mensen coeliakie hebben en twee keer zoveel vrouwen als mannen hebben het. Als je zelf coeliakie hebt, is de kans dat je kinderen het hebben aanwezig. Als een coeliakie of een gluten intolerantie in de familie voorkomt, dan is het advies om dat altijd te laten testen bij je kinderen. Als je er namelijk op tijd bij bent, kun je complicaties vaak voorkomen, in ieder geval de kans er op verminderen. Soms is er twijfel over de symptomen, maar het is beter dat je daar naar laat kijken, zodat de arts uitsluitsel kan geven en jij weet wat je zelf, of je kinderen hebben. Een dieet kan een passende oplossing zijn, zodat de klachten weg worden genomen of in ieder geval verminderen.
