Veel Nederlanders krijgen last tijdens de herfst- en wintermaanden van een tekort aan energie en een slechter humeur. Zij kijken meer uit naar het voorjaar dan anderen. Als de klachten ernstiger worden, dan kan je van een depressie spreken. Dat is een stemmingsstoornis. Depressieve mensen zijn somber, hebben weinig energie en zijn neerslachtig. Als de klachten altijd rond hetzelfde tijdstip terugkeert (in de herfst- of winterperiode) dan kan men waarschijnlijk spreken van een winterdepressie of te wel een seizoensgebonden depressie. Jaarlijks gaat het om een zeer grote groep Nederlanders die aan dit type depressies lijdt. Geschat wordt op een aantal van 500.000.
Eigenlijk is het heel simpel: Want de symptomen van een winterdepressie zijn bijna identiek aan die van een 'gewone' depressie die niet seizoensgebonden is. Met als enige grote verschil dat de symptomen zich alleen voordoen in de herfst en winter en weer verdwijnen zodra de lente zich aandient. Dan worden de dagen namelijk weer langer en neemt de zonnekracht toe. Je hebt waarschijnlijk last van een winterdepressie wanneer onderstaande symptomen overeenkomen met jouw klachten:
Een seizoensgebonden depressie zoals winterdepressie is voornamelijk te wijten aan een tekort aan voldoende daglicht. Dat is de belangrijkste veroorzaker. Want van licht weet je inmiddels wel dat het onze biologische klok en dus ons bioritme aanstuurt. In Nederland zijn de dagen in herfst en in de winter veel korter. Daardoor is het ook donkerder en loopt onze biologische klok niet synchroon met een normale dag- en nachtritme. Dit heeft als gevolg dat ons lichaam onvoldoende belangrijke processen kan laten verlopen. Er worden extra slaaphormonen (melatoninen) geproduceerd en bij mensen met een winterdepressie stopt deze aanmaak niet of nauwelijks.
Zelfs overdag kan men zich daarom erg slaperig voelen. Omdat er zelfs overdag nog slaaphormonen worden aangemaakt, is dit van negatieve invloed op o.a. de hoeveelheid neurotransmitters die worden geproduceerd. Dat neemt af. Belangrijke neurotransmitters, die bijvoorbeeld je stemming en vermogen om normaal te presteren reguleren, worden geremd. Het gevolg? Je zult last krijgen van alle bovenstaande symptomen.
De belangrijkste oorzaak van een herfst- of wintergerelateerde depressie is een tekort aan licht. Maar daarnaast spelen vaak ook andere factoren een rol. Misschien is de herfst of winter voor jou wel verbonden met een negatieve associatie. Misschien met overlijdensgevallen van dierbaren of met ruzies in de familiesfeer. Deze periode kan bij jou telkens weer gevoelens van wrok, teleurstelling of eenzaamheid oproepen en je winterdepressie versterken!
Winterdepressies worden veroorzaakt door een tekort aan daglicht. Dat brengt je bioritme in de war waardoor je weer te weinig neurotransmitters aanmaakt en depressief wordt. Naast negatieve associaties kan de herfst of winter ook een periode zijn waarin we als vanzelf eerder geconfronteerd worden met onszelf. Tijdens de zomermaanden zijn er voldoende dingen van buitenaf die ons afleiden. Tijdens de donkerder maanden niet. We zitten veel binnen en de meesten van ons zoeken hebben minder afleiding. Onopgeloste problemen en/of pijnlijke gevoelens kunnen weer aan de oppervlakte komen en een depressieve stemming verergeren.
Lang niet altijd kan je zelf iets doen om een winterdepressie te stoppen. Wel is het mogelijk om tijdens de winter beter met de negatieve gevoelens om te gaan. Het belangrijkste van alles is eigenlijk om steun bij anderen te zoeken. Praat met mensen over je probleem. Ga ook bij jezelf na of er factoren zijn die je gevoelens in de herfst en winter negatief versterken. Misschien heb je geen prettige herinneringen aan deze periode of spelen er conflicten die, met name tijdens de feestdagen, extra pijnlijk zijn.
Probeer dit alles op te lossen! Nu je weet dat een tekort aan daglicht de veroorzaker is van een seizoensgebonden depressie, spreekt het voor zich dat het juist in deze periode belangrijk is om veel buiten te zijn. Ga zo vaak als mogelijk naar buiten om te bewegen. Omdat de dagen korter worden en het sneller donker is, kun je de neiging hebben om juist binnen te blijven. Doe dat dus niet. Want daardoor vang je nog minder daglicht op. Door te sporten maak je ook gelukshormonen aan. Buiten sporten is dus het beste advies voor mensen met een winterdepressie!
Bij mensen met een ernstige winterdepressie wordt vaak gekozen voor een behandeling met licht. Dit noemen we lichttherapie. Lichttherapie kan wel degelijk een zeer positief effect hebben op je gemoedstoestand. Dit is in veel onderzoeken al aangetoond. Op het internet is het aanbod van lichttherapielampen enorm toegenomen. Voordat je overweegt een dergelijke lichttherapielamp aan te schaffen is het verstandig om daarover eerst met je huisarts te overleggen.
Er zijn veel Nederlanders die eigenlijk standaard tijdens de donkerste dagen gebruik zouden moeten maken van lichttherapie. Je krijgt met dergelijke daglichtlampen op vaste tijdstippen per dag een dosis licht binnen. Dit is licht dat sterk lijkt op zonlicht. Na iedere lichttherapiesessie voel jij je weer minder vermoeid en opgewekter. Door het toepassen van lichttherapie in de vroege ochtend, geef je het lichaam een signaal dat een nieuwe dag is begonnen. Het slaaphormoon melatonine wordt ook onderdrukt, waardoor je minder vermoeid de nieuwe dag in gaat. Bij het dagelijks toepassen van lichttherapie zal je al snel in een natuurlijk dag- en nachtritme komen. Je stemming verbetert aanzienlijk en je voelt je weer energiek en zit beter in je vel.
Er wordt enorm veel onderzoek gedaan naar Vitamine D. Zo zijn er enkele aanwijzingen dat deze belangrijke vitamine een rol kan spelen in het voorkomen van een seizoensgebonden depressie. Als de zon krachtiger wordt dan verdwijnen langzaamaan ook de sombere en neerslachtige gevoelens, terwijl de waardes van deze vitamine juist dalen als de winter vordert. Onderzoekers zijn er inmiddels achtergekomen dat depressieve mensen vaak een lagere waarde van vitamine D in hun bloed hebben. Helemaal bewezen is het nog niet maar mogelijk speelt een tekort aan vitamine D ook een rol in het ontstaan van depressies in zijn algemeen.
